Niet meer alleen met DSM-meisjes

Nog niet zo lang geleden ging bijna niemand naar de psycholoog. Althans, zo leek het. Tegenwoordig is het al wat minder taboe om hulp te zoeken voor je depressie of burn-out. Toch blijft het bezoek aan een psycholoog of psychiater het liefst toch privé. Psychische problemen hebben daardoor vrijwel altijd één ding gemeen: de mensen die eraan lijden zijn intens alleen. De website dsmmeisjes.nl verlicht die eenzaamheid.

Een half jaar geleden vertelde een vriendin me schoorvoetend dat ze geen banaan durfde te pellen. ’Ik heb nooit geleerd hoe dat moet. Ik durf er ook niet naar te vragen en nu kijk ik weg als iemand anders pelt, ik ben bang dat ze weten waarom ik staar.’ Het is zo erg dat ze de keuken eigenlijk niet in wil lopen als er bananen liggen.

Het aan iemand vragen was te eng, zelfs een youtubefilm openen was te confronterend. Voor mensen zoals zij, die niet naar een hulpverlener durven, was er geen plek om je verhaal te vertellen aan mensen die het begrijpen. Als de motivatie of het geld om een blog te starten er niet is, het gevoel van eigenwaarde te laag is om in de spotlights te durven treden, als het bevechten van die zo gekoesterde connectie er niet in zit, dan is in deze wereld van oneindige mogelijkheden tot contact, het gevoel van extreme eenzaamheid nog steeds dichtbij.

Ruimte

Natuurlijk was het twee generaties geleden nog veel erger. Mijn vader vertelde me eens hoe zijn oom vaak waanbeelden had. Hij was de welbekende dorpsgek. Iedereen fluisterde erover, maar niemand wist wat hij kon doen. En dus deed niemand iets, het was onderdeel van het leven. De enige optie voor mijn oom was ‘het gesticht’. Ook zo’n woord dat werd gefluisterd. Tot hij op een dag dronken de sloot in liep en daar nooit meer uitkwam.

Die tijden zijn voorbij. Althans, het gefluister; de sloot is er nog steeds. Psychisch onderhoud nodig hebben, dat beginnen we min of meer te begrijpen. Iedereen maakt wel eens iets mee waar hij hulp bij nodig heeft. Zelfs psychiaters komen langzaamaan voor hun eigen depressies uit. Op tv wordt er in verschillende programma’s en documentaires aandacht aan besteed. In een wereld vol uiterlijke schijn, op social media, in de bladen, ontstaat er steeds meer ruimte om authentiek te zijn. Foutjes en problemen inbegrepen.

Wie googelt op ‘borderline’ of ‘narcisme’, op ‘verslaving’ of op ‘zelfbeschadiging’ vindt zelden wat hij zoekt. Er is aan de ene kant de oppervlakkige opsomming van de trekken in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM, een psychiatrisch handboek). Aan de andere kant is een hele bak aan wetenschappelijke, voor de leek onbegrijpelijke, onderzoeksartikelen. Zoeken naar meer informatie over persoonlijkheidsstoornissen levert voornamelijk sites op waar mensen bespreken hoe zij het ‘slachtoffer’ werden van iemand met deze problematiek.

Psychische problemen worden nu dus aangepakt, het mag van de omgeving, de pers is er dol op – als het maar over the top is – en er wordt door individuen geprobeerd om de taboes rond hun specifieke aandoening te doorbreken. Maar voor het verhaal van de banaan was nog geen veilige plek. Ergens waar iemand zegt: ‘Je bent niet zo gek als je denkt. Of gewoon ’Ik ben hier en je bent niet alleen, ik zie je’.

De stem van anderen

Ikzelf ben niet bang om een banaan te pellen, maar dat is misschien de enige angst die ik niet heb. Van een afstand is er helemaal niets mis met het plaatje, maar ook ik ben helemaal niet zover weg van die oom in de sloot.

Een half jaar geleden, rond het bananenincident, kwam ik in gesprek met Rivka. We hadden allebei een blog waarin we ook vertelden over de psychische worstelingen die we doormaakten. In het gesprek noemden we onszelf grappend de dsm-meisjes. Hoewel we allebei open zijn over onze strijd, voelden we een wrange eenzaamheid. Vertellen en uitleggen over psychologische klachten levert complimenten zoals ‘dapper’, ‘strijder’ of zelfs ‘boegbeeld’ op. Maar we staan nog steeds alleen daar, met onze kleine innerlijke stem de worsteling van velen te vertegenwoordigen – of dat juist op de verkeerde manier te doen. Er staat niemand bij ons.

Waar we naar verlangden was de stem van de anderen, zowel degenen die al spraken als degenen die dat niet deden. We zochten naar een plek waar zowel de kennis over onze problemen als de mensen die daar openlijk over durfden te zijn samenkwam. Een plek waar de mensen die nog geen gehoor hadden gevonden, ook durfden te spreken. Omdat die er nog niet was, besloten we hem te maken. We richtten de website dsmmeisjes.nl op.

Voor iedereen

Op dsmmeisjes.nl kan iedereen, dus niet alleen meisjes, zich aanmelden om – eventueel anoniem – te praten in groepen, of om mee te bloggen. Iemand met schizofrenie is net zo welkom als iemand met een angststoornis. Dsmmeisjes.nl is bedoeld voor mensen die, op wat voor manier dan ook, te maken hebben met psychische klachten. Dat mag dus nu zijn, maar ook in het verleden. Het mag gaan over eigen belevenissen of problemen die worden gezien bij iemand in de omgeving. Ook mensen die er beroepsmatig mee te maken hebben zijn welkom. De site is ook bedoeld voor mensen die maar zijdelings iets van psychische klachten weten en er over willen leren.

Inmiddels zijn er sinds maart ruim tweehonderd blogs gepubliceerd door meer dan veertig verschillende bloggers. De site is sinds het bestaan al meer dan 35.000 keer bekeken. Zowel onbekende bloggers als een enkele bekende naam, zoals schrijver Marnix Pauwels, leveren bij aan de site. Ook psychologen schrijven mee. Psychiaters als Bram Bakker en Menno Oosterhoff tipten dsmmeisjes aan hun volgers op Twitter.

De site is inmiddels uitgebreid met een kennisbank. Er zijn heel veel stoornissen die maar weinig mensen kennen. Daar staan ook artikelen over psychische verschijnselen die niet in de DSM staan, zoals hooggevoeligheid of het impostor syndrome: het gevoel dat eigenlijk incompetent te zijn en collega’s te bedriegen. Er zijn ook andere, meer positieve artikelen, zoals ‘Hoe ga je om met een borderline-bui?’ ‘Wat zijn de voordelen van introvert zijn?’ ‘Hoe gaat het in zijn werk als jij vanwege je psychische klachten niet kunt werken en aanspraak wil maken op, bijvoorbeeld, de bijstand?’ Die worden geschreven door ervaringsdeskundigen, vrijwilligers met een onderzoeksjournalistieke achtergrond, psychologen en psychiaters, om deze kennisbank te vullen. Zij werken allemaal vrijwillig mee aan het initiatief.

Ik ben een dsmmeisje

Dsmmeisjes.nl is zes maanden geleden begonnen als een podium voor iedereen die zijn ei of haar banaan niet kwijt kan. Ik had verwacht dat er een behoefte zou zijn aan een dergelijke site bij mensen die geen andere plek hebben. Misschien ook bij naasten en hulpverleners. Maar ik had niet verwacht dat mijn collega’s, sportvrienden of de jongen in de kroeg een account aan zouden vragen. Dat zoveel mensen zich actief zouden inzetten voor elkaar en zichzelf. Dat toont wel aan hoeveel behoefte er blijkbaar was voor ons platform.

Maar de grootste verrassing is dat ik zelf zo actief meeschrijf. Hoewel de naam ‘dsmmeisjes’ grappig klinkt, heb ik me er nooit eentje gevoeld. Ik dacht zelfs bij de oprichting nog dat ik onderweg was naar heling, naar ‘normaal’ worden. Maar hoe hard ik ook werkte in therapie, hoeveel ik ook schreef op mijn eigen blog, ik voelde me pas thuis toen ik mijn verhalen kon delen in deze groep mensen. In de afgelopen maanden kwam ik erachter dat ik psychische uitdagingen heb die een levenlang bij me zullen blijven. Dat is niet zeldzaam, raar of onleefbaar. En vooral; ik ben niet alleen.

Anne Koeleman is al bijna dertien jaar twintig. Ze omschrijft zichzelf als ‘niet-radicaal links, activiste zonder barricade en overtuigd lesbienne’. Na haar gestrande huwelijk vormt ze samen met ‘haar huishomo’ en kat een modern gezin.

Naast de website dsmmeisjes.nl werkt ze ook aan lekkernietmindful.nl en raak-me.com. In haar vrije tijd vindt ze brokstukken van zichzelf terug in opnieuw doen waar ze vroeger warm van werd: toneel, hockey en schrijven. Haar huidige leven is een strijd tussen de verschillende persoonlijkheden in haarzelf. Daar is ze blij om, want nog niet eens zo lang geleden was ze door wisselende depressies al die versies van zichzelf verloren.