Waarom mensen van roddels houden

Voordat jonge meisjes gek waren van Justin Bieber, vielen ze flauw tijdens een optreden van The Beatles. Nog verder daarvoor was er Lisztomanie (de fanclub rond de Hongaarse componist Franz Liszt). De vrouwen wilden weten wat Liszt deed, waar hij was en met wie hij daar was. Kortom: ze wilden roddelen. Dat is niet vreemd, want roddels bevatten twee zaken waar ons brein gek op is: een beroemdheid en slecht nieuws.

Evolutie en roddels

Door de eeuwen heen zijn mensen altijd al gek geweest op roddels. Daniel Kruger is evolutiebioloog en kan verklaren waarom we zo graag meer willen weten van mensen met een hoge status. ‘Het is een eigenschap die we delen met andere primaten. Het is namelijk een evolutionaire tactiek die ons helpt bij het overleven.’ Er zijn twee voordelen aan verbonden. Als eerste het feit dat we bij ze kunnen afkijken hoe ze zo succesvol zijn geworden. Als we dat weten, kunnen we het zelf ook doen. De tweede reden is meer politiek van aard en heeft te maken met onze complexe, sociale kringen. Als je weet wat mensen met een hoge status doen, kan je je beter door de maatschappij bewegen.

In 2015 ontdekten Chinese onderzoekers de fysieke effecten van ‘schandalen’ op onze hersenen. De deelnemers aan het onderzoek namen plaats in een hersenscanner en kregen roddels te horen over zichzelf, een vriend of een beroemdheid waar ze geen bijzondere interesse in hebben. De roddels waren zowel positief als negatief. Daarna moesten de deelnemers zeggen hoe ze zich voelden bij die roddels. Logischerwijs hoorden mensen liever positieve dingen over zichzelf en negatieve dingen over anderen. Maar hoewel ze zeiden dat het ze niet uit maakt over wie ze de negatieve roddels hoorden, toonden de scans iets anders aan. Negatieve roddels over beroemdheden maakten namelijk veel meer een reactie los in de hersenen dan zulke roddels over vrienden. Met name de delen voor beloning en plezier werden veel actiever.

Roddelonderwerpen

In een ander onderzoek werd aangetoond dat de populaire onderwerpen in het nieuws al twintig jaar hetzelfde zijn. We hebben het het meest over oorlog en terrorisme. Maar ook natuurgeweld en criminaliteit doen het goed. Dat is niet alleen in het westen zo, maar geldt wereldwijd. Als we woorden zoals ‘kanker’, ‘bom’ en ‘oorlog’ horen, reageren we sneller dan als we woorden als ‘lachen’ en ‘plezier’ horen. Iedereen heeft deze reactie, wellicht omdat het een signaal kan zijn voor een vecht-of-vluchtreactie. Maar het verschil tussen nieuws en roddels is dat we bij roddels ook daadwerkelijk plezier voelen.

Volgens mediapsycholoog Stuart Fischer is dat niet noodzakelijk ongezond. ‘In sommige gevallen is het zelf goed voor onze geest. Mensen die weinig sociale vaardigheden hebben, kunnen roddels en fanclubs gebruiken als basis om met anderen een band te vormen. Het helpt ze een sociale relatie te vormen. Het maakt het beste van een slechte situatie, psychologisch gezien.’ Roddels over beroemdheden maken gezondheidsproblemen ook bespreekbaarder. Als een beroemdheid een ziekte heeft, is de invloed in de maatschappij veel groter dan als er aandacht voor wordt gevraagd met een SIRE-campagne of door een goed doel.

Onze menselijke obsessie voor roddels is blijkbaar niet alleen maar aangeboren, maar zelfs ook goed voor ons. De volgende keer dat je bij de kapper zit kan je dus gerust dat blaadje oppakken. Het is simpelweg je natuur.