Boekfragment: De gezonde weg uit het doolhof van vermoeidheid

Veel mensen voelen zich uitgeput en moe zonder duidelijke oorzaak. Dr. Anne Fleck stelt dat vermoeidheid een signaal is dat er wel degelijk iets aan de hand is. Haar nieuwste boek wijst de weg naar een leven vol energie. The Optimist deelt een stuk uit het boek, over stille ontstekingen.

Dr. Anne Fleck is een Duitse internist, reumatoloog en pionier op het gebied van preventieve- en voedingsgeneeskunde. In De gezonde weg uit het doolhof van vermoeidheid presenteert zij het ‘Energie-programma’. Dit programma richt zich op het ontgiften van het lichaam, het aanvullen van voedingsstoftekorten en het vinden van een gezond slaap-waakritme. Met als resultaat een versterkt immuunsysteem en het terugkrijgen van energie.

Ten einde raad

In haar praktijk ontmoet Fleck al jaren vele mensen met een chronisch gebrek aan energie, een verzwakt immuunsysteem en een slechte gezondheid. In haar boek schrijft zij dat de meesten ten einde raad zijn en een lange lijdensweg achter de rug hebben, maar dat artsen vaak niets kunnen vinden. ‘Tegenwoordig is toch iedereen moe’, of ‘slaap eens goed uit’ zijn voor deze mensen dan veelgehoorde adviezen uit hun omgeving.

Noodkreet van het lichaam

Een chronisch gebrek aan energie is volgens Fleck meestal een verkapte, goedbedoelde noodkreet van het lichaam. Als arts doet zij niets liever dan als een detective oorzaken opsporen die inbreuk maken op de natuurlijke balans van het lichaam. Niet om symptomen vervolgens glad te strijken met medicatie, maar om op holistische wijze ziekten te voorkomen en te genezen met op maat gesneden behandelingen.

Heb jij last van chronische vermoeidheid, maar word je niet wijzer en energieker van een bezoek aan je (huis)arts? Fleck nodigt je met haar boek uit om met een vergrootglas in de hand aan een systematische speurtocht te beginnen. Ze laat je praktische oplossingen ontdekken die de basis leggen voor een nieuw leven waarin je bruist van de energie. Je leest onder meer over uiteenlopende verborgen energierovers, de spijsvertering, ontstekingen, auto-immuunziekten en voedingsintoleranties. Zelftests, lekkere recepten en checklists voor doktersbezoeken loodsen je op een gezonde manier door het doolhof van vermoeidheid, op weg naar een leven met energie.

De gezonde weg uit het doolhof van vermoeidheid is t/m dinsdag 11 januari 2022 de boekentip van The Optimist en bestel je zonder verzendkosten in de webshop. Hieronder lees je gratis een passage uit het boek, over stille ontstekingen.

Boekfragment

Iedere infectie is een vorm van fysiek tromgeroffel, als een luidruchtig signaal dat er in het lichaam iets niet klopt: ‘Attentie! Hier is iets mis!’ Ontstekingen zijn de natuurlijke respons van het lichaam op bedreigingen en als zodanig een zeer effectief instrument voor je gezondheid. Het zijn levensbelangrijke beschermers tegen onwelkome gasten als virussen, bacteriën, schimmels of vuildeeltjes. De defensietroepen van het immuunsysteem ‘arresteren’ de indringers en maken ze onschadelijk. Dat doen ze met behulp van antistoffen, kleine deeltjes eiwit.

Als je je bij het aardappelschillen in je vinger snijdt beschadig je de huid. Je lichaam weert dan meteen via het doelgerichte proces van de acute ontsteking binnendringende ziekteverwekkers af, stelpt het bloeden en gaat liefdevol aan de slag om de wond te genezen en de huid te herstellen. In dat proces schakelt je lichaam langzaam van een ontstekingsbevorderende reactie over op een ontstekingsremmende. Zonder het wonderbaarlijke vermogen van het lichaam zichzelf te ontsteken zouden jij en ik aan het eerste het beste snijwondje uiteindelijk overlijden. Als de acute ontsteking helemaal genezen is trekt het bataljon immuuncellen zich terug en bouwt in rap tempo de ontstekingsbarricaden af. Onder normale omstandigheden houdt een ontsteking vier tot zes dagen aan.

Het probleem is echter dat niet alle ontstekingen lokaal begrensd zijn en vanzelf verdwijnen. De gevreesde en gevaarlijke chronische ontsteking verspreidt zich ongemerkt als een veenbrand door het hele lichaam en maakt het moe en ziek. Ze komt op kousenvoeten aansluipen, zonder het kabaal van de klassieke infectiesymptomen. Stil. Stom. Subtiel. Daarom wordt deze ontsteking ook wel ‘stille ontsteking’ genoemd. Of een ontsteking al dan niet chronisch wordt en onderhuids een chaos aanricht in het lichaam, is afhankelijk van de aanstichters en de mate waarin het immuunsysteem geactiveerd wordt.

Stille ontstekingen belasten de lichaamseigen ontgiftingssystemen en verergeren zo het energietekort. Ze gelden bovendien als aanjagers van welvaartsziekten als auto-immuunaandoeningen, hart- en vaatziekten, diabetes, osteoporose, parodontitis, huidkwalen als rosacea en psoriasis, en nog veel meer. De lijst is eindeloos en treurig. Het is van wezenlijk belang dat de aanstichters van een chronische ontsteking opgespoord en bestreden worden. Want de stille ontsteking vertoeft in het verborgene. Zeul jij ook zo’n energieverslinder met je mee? Vaak manifesteert hij zich ‘alleen maar’ door het alarmsignaal ‘moe’. Dan wordt het tijd de onzichtbare oorzaken van ontstekingen te achterhalen.

Naast de ontstekingsreactie van de immuuncellen in het darmslijmvlies is ons eetpatroon, concreet het aanhoudende ‘te veel’ en ‘te vaak’, een van de ernstigste triggers. Elke vetcel in het lichaam functioneert alleen optimaal wanneer hij zich, na voedingsstoffen te hebben getankt, in de pauzes tussen de maaltijden weer kan legen. Pauzes tussen de eetmomenten zijn waarschijnlijk ook zo belangrijk omdat de lichaamscellen anders in het proces van autofagie komen (van het Oudgriekse autós = zelf en phagein = vreten). De natuurlijke ‘milieudienst’ van de cellen rukt uit, eet oude celresten op en recyclet ze. Bij een vrijwel ononderbroken voedingsregiem moeten de vetcellen nog een extra belasting doorstaan: als ze door te vaak eten steeds weer bevoorraad worden groeien ze snel in omvang en komt hun verzorging met zuurstof en voedingsstoffen in de knel. De vetcellen roepen dan vertwijfeld om hulp. Hun sos vertaalt zich fysiologisch in een ontsteking, die de doorbloeding van de cellen garandeert die noodzakelijk is voor hun overleving.

Een ontsteking van de vetcellen is niet onschuldig. Die veroorzaakt namelijk een immunologische kettingreactie die de vicieuze cirkel van de chronische ontsteking in de houdgreep neemt. Vooral buikvet is een weergaloze infectiefabriek omdat het ontstekingstransmitters (adipokines) in de bloedsomloop brengt. Dit kan ook het geval zijn bij mensen die slank overkomen. Heeft bloedonderzoek bij jou toevallig verhoogde ontstekingswaarden aangetoond zonder dat er een verklaring voor te vinden was? Dan twijfel je nu misschien aan de ‘loyaliteit’ van je lichaam en verlies je het vertrouwen in je lijf en zijn zelfhelend vermogen. Ten onrechte! In een lab aangetoonde ontstekingswaarden zijn juist een discreet signaal dat je lichaam zich momenteel intensief met reële problemen bezighoudt.

Er gaan vaak jaren overheen voor je leven door symptomen van infectieziekten als gewrichtspijn, verhoogde bloedsuikerwaarden of hart- en vaatziekten overhoop gegooid wordt. Vele jaren. Jaren waarin vermoeidheid waarschijnlijk als waarschuwingssignaal aan de deur heeft geklopt, maar niet gehoord of als niet ernstig gebagatelliseerd is. Kom je ten slotte met klachten bij de dokter, dan begint vaak het jarenlange drama van symptoombeheersing en medische molens. Met als probleem dat de ontsteking zich verder verspreidt wanneer de veroorzakers in het zadel blijven.

Ongezonde eetgewoonten en problemen met de spijsvertering worden vaak over het hoofd gezien (zie Deel 1: ‘Als je niet weet dat je spijsvertering hapert’). Voedsel kan je beste vriend en gezondheidspartner, maar ook je grootste vijand zijn. Daarom vind ik het zo belangrijk dat je geen ‘infectie-eter’ bent, wat inhoudt dat je zo min mogelijk ontstekingsbevorderende voeding eet, zoals producten met veel koolhydraten, transvetten, suiker of zoetstoffen, dat je drie hoofdmaaltijden per dag neemt en weinig snackt (zie Deel 2: ‘De kracht van voeding’). Andere invloedfactoren op de stille ontsteking zijn, behalve het al genoemde buikvet, een tekort aan beweging en slaap, chronische stress en milieu-invloeden (zoals schimmels, roken, microplastic, lawaai, smog).

De hardwerkende immuunlegers raken op enig moment overbelast en er ontstaat een verstoorde immuuntolerantie, met andere overgevoeligheden (bijvoorbeeld op het gebied van voeding) in haar kielzog. Dan is de energievretende vicieuze cirkel rond en voedt zichzelf. Het goede nieuws: door genezing van het darmslijmvlies, het versterken van je ontgifting,
bewuster eten en relaxter leven is die vicieuze cirkel te doorbreken. De details leer je in het Energie-programma. •

Foto Anne Fleck © Jeanne Degraa