Voeding als medicijn

Zonder dat we ons ervan bewust zijn bevat ons eten al jarenlang steeds minder voedingsstoffen. Arnold van Woerkom staat als boer aan de oorsprong van dit probleem en ontwikkelde als oplossing een ‘nieuwe’ manier van landbouwen. Hij noemt het: Bodemisch Food.

Door zo min mogelijk chemische oplossingen te gebruiken bevatten de producten van voedselpionier Arnold van Woerkom veel meer gebalanceerde voedingsstoffen. De term bodemisch is een combinatie van ‘bodem’ en ‘medisch’ en duidt erop dat deze ‘nieuwe’ manier van verbouwen producten voortbrengt die ziektes voorkomen en bijdragen aan snellere genezing. Dit is inmiddels bewezen in diverse ziekenhuizen en revalidatiecentra.

Van Woerkom vertelt over zijn bijzondere zoektocht naar gezond eten. ‘Ik kom uit een boerenfamilie; mijn opa leerde alles van het vak aan mijn vader. Ik leerde weer alles van hem. Het werk doen we al een hele tijd op dezelfde manier. Wat ik leerde aan de keukentafel van mijn vader werd bevestigd door de landbouwschool. Natuurlijk was er wel kritiek vanuit de samenleving, maar wij hadden geleerd dat het zo moest, dus deden we het zo. Stiekem vond ik dat de critici een punt hadden, maar de vraag was steeds; hoe moeten we het dan wél doen?’

Eind jaren ‘70 vertelde Van Woerkom’s zoon dat ook hij graag boer zou willen worden. ‘Ik voelde toen direct onbewust aan dat er nu echt wat moest veranderen. Als we zo door zouden gaan, dan zou er geen toekomst meer zijn voor mijn zoon. Dus heb ik mijn mouwen opgestroopt en ben ik op zoek gegaan naar antwoorden.’ Dat leverde aanvankelijk weinig op. ‘Ik sprak met collega-boeren die zich in dezelfde positie bevonden, maar zij kwamen met meer problemen dan oplossingen. Dit was niet de weg. Daarom begon ik te praten met productverkopers die op bezoek kwamen bij ons. Volgens hen hoefde ik mij geen zorgen te maken. Ik was niets opgeschoten en moest ergens anders op zoek naar antwoorden.’

Kennisnetwerk

Marco van Gurp was één van de ‘erfbetreders’ die hem wel kon helpen. Samen gingen ze op zoek naar informatie, op zoek naar een ander verhaal. ‘We struinden sociale media af, lazen blogs, krantenberichten, columns, rapporten en boeken over voedselproductie. Langzaam maar zeker bouwden we een enorm kennisnetwerk op. Met al die informatie ontwikkelden we een nieuwe, “alternatieve” manier van landbouw.’

Dat alternatief bleek minder nieuw dan gedacht. ‘Vroeger werd je als boer afgerekend op slechte grond. Nu kunnen boeren met chemie, farmacie, techniek en machines de natuur zo bewerken dat slechte grond geen probleem is. Boeren zijn intussen heel goed geworden in het manipuleren van de natuur. Maar je kunt de natuur niet manipuleren!’, concludeert Van Woerkom. Dat blijkt onder andere uit Brits onderzoek. Hij vertelt hoe een laboratorium in Engeland in 1940 de voedingswaarden van een gemiddeld voedselpakket berekende. Om het jaar voerden ze dit onderzoek opnieuw uit met dezelfde of vergelijkbare producten. ‘Eigenlijk durfde ik niet zo goed naar de resultaten te kijken. Tussen 1940 en 2002 heeft ons eten gemiddeld 60 procent van de voedingswaarde verloren. Ik stond perplex. Zo’n officieel rapport, daar kun je niet omheen, maar de boer in mij twijfelde. Wist ik zo weinig over het product dat ik produceerde?’

‘Door het werkproces van onze boeren is het hedendaags voedsel ziekmakend’

Verantwoordelijke boer

De Bodemisch Foodmaker vindt dat boeren als voedselproducent een verantwoordelijkheid naar de consumenten toe hebben. ‘Onze producten moeten je sterk en gezond maken. Maar door het werkproces van onze boeren is het hedendaagse voedsel ziekmakend. Dat blijkt uit zoveel officiële onderzoeken.’ Begin dit jaar kwamen Europese onderzoekers met de oproep dat onze voeding radicaal moet veranderen. Volgens Van Woerkom omdat het ons letterlijk ziek maakt. Hij verklaart hoe dit komt: ‘De oorzaak is een onbalans in voedingswaarden die wij als boeren beïnvloeden door wat wij in de grond stoppen en hoe we met de grond omgaan. Als je een soeplepel gezonde grond zou nemen, dan zit daar meer leven in dan dat er mensen op aarde zijn. Het leven in de grond moet in balans zijn zodat het leven dat erin groeit ook in balans is. Wat er nu gebeurt, is dat men een kleine onbalans probeert te corrigeren met chemicaliën waardoor de aarde juist nog meer uit balans raakt. Dan gebruikt men vervolgens nog meer chemicaliën, wat leidt tot een grotere onbalans, et cetera. Het gevolg: voeding die ziekmakend is.’

Natuurlijke medicijnkast

De oplossing ligt volgens Van Woerkom voor de hand. Hij pleit voor een terugkeer naar de oude manier van landbouw en het onszelf aanleren van de wetten van de natuur. Of zoals mede-initiator Van Gurp het verwoordt: ‘We zouden weer naar het systeem moeten kijken, en niet naar het probleem!’ Chemicaliën zouden we volgens de heren volledig moeten afzweren – of in ieder geval drastisch moeten verminderen – en in plaats daarvan zouden boeren natuurlijke, biologische en organische oplossingen kunnen gebruiken die passen bij de bodem. ‘Op onze boerderij doen we dit nu al zo’n twintig jaar en het werkt echt. In 2016 heb ik acht monsters genomen van aardappelen. Niet alleen van mijn eigen, maar ook van boeren die niet volgens onze methode werken of daar nog maar gedeeltelijk mee zijn begonnen, of van boeren die op een biologische manier werken. Gemiddeld bevatten onze aardappelen 30 procent meer voedingsstoffen. Misschien nog veel belangrijker: de balans tussen die voedingswaarden is veel beter. Ons lichaam van ons voedsel vraagt.’

Al met al bracht het kennisnetwerk alle bevindingen bij elkaar en ontwikkelde het een landbouwsysteem dat de bodem heelt en voedt. Van Woerkom is ervan overtuigd dat voedsel ook op medisch gebied veel kan betekenen. ‘Mijn hoop is dat we er samen voor kunnen zorgen dat onze voedselproductie weer in balans is. Niet alleen de producenten moeten hiervoor knokken, ook de consumenten. Het is een strijd die we samen moeten winnen.’ De bodem als natuurlijke medicijnkast? De aanhangers van Bodemisch Food geloven er heilig in. ‘Als ons eten weer voedzamer wordt, zullen we er allemaal op vooruit gaan. We zullen minder pijn en leed hebben, langer zelfstandiger kunnen leven, onze hormoonhuishouding wordt stabiel, het metabolische systeem gaat optimaal functioneren en we voelen ons niet alleen fitter, maar zitten ook beter in ons vel.’ Bijkomend voordeel is dat dit een gunstig effect heeft op zorgkosten. Van Woerkom: ‘Goede voeding bewijst keer op keer in onderzoeken dat het ziektes kan voorkomen én genezen. Voedsel als medicijn dus, zonder schadelijke bijwerkingen. Dit is de tijd om aan iedereen te laten zien: het kan wél anders!’

Meer informatie: www.bodemischfood.nl

Dit artikel is een bewerking van een publicatie uit de regionale krant RondOm Vandaag.