‘Hoe gaat het met je?’

Enkele maanden geleden had ik een gesprekje met de toenmalig demissionair staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Dennis Wiersma. Hij wilde graag weten welke misvatting er mogelijk bestaat omtrent werkstress. Even daarvoor wees zijn toenmalige collega Paul Blokhuis hem op het belang van vaker met elkaar praten over onze mentale gezondheid. Niet met ‘Hé hoi, alles goed?’, maar meer met een open vraag als ‘Hoe gaat het met je?’

‘Open vragen stellen én de tijd nemen om naar het antwoord te luisteren, is op zich een goed begin om symptomen van werkstress te signaleren,’ zei ik, ‘ware het niet dat je vaak niet het echte antwoord te horen krijgt, want veelal weten we gewoonweg niet hoe het écht met ons gaat.’

Doordat we altijd aan staan, op het werk en thuis, zijn we gericht op onze omgeving. Ons hoofd is continu bezig met het verwerken van informatie, geluiden, fysieke druk en beelden. Dit beïnvloedt ons lichaam, dat daardoor continu een pantser van alertheid draagt. Doordat we te weinig herstellen van inspanning, kunnen we dus niet voelen hoe het in ons lichaam is en daardoor gaan we over grenzen. We krijgen klachten, maar kunnen ze niet duiden. Het wordt normaal. Op een vraag van een ander hoe het met ons gaat, geven we dan heel snel het antwoord: ‘Goed hoor, ik slaap wel wat slecht en heb last van mijn rug, maar maak je over mij maar geen zorgen!’

Tenslotte vroeg Wiersma me hoe ik eigenlijk aankijk tegen mensen die zeggen: ‘Druk hoort erbij en als je zegt dat het niet gaat, dan is dat een teken van zwakte.’
‘Het klinkt misschien een beetje hard,’ zei ik, ‘maar precies dit is een teken van een uitschakeling in het lichaam.’

Ons brein en onze biologische systemen moeten echt herstellen van mentale inspanningen. De mate waarin is voor iedereen verschillend, maar de noodzaak van hersteltijd geldt voor iedereen.

Cliënten die anders willen of moeten, vragen mij met hen op zoek te gaan naar de échte, persoonlijke oorzaken van de roofbouw. Gelukkig bieden steeds meer werkgevers de ruimte aan werknemers om deze zoektocht en heling aan te gaan met een coach of therapeut.

Steeds weer ben ik positief verrast door wat dit mensen oplevert aan gezondheid en levensvreugde. Dit gun ik iedereen. En daarvoor geldt ook: hoe eerder hoe beter!

Wat is het dus mooi dat Wiersma onlangs aan de slag is gegaan als minister van Primair en Voortgezet Onderwijs. Het ministerie dat gaat over de vorming van mensen, onze toekomstig werkenden. Juist hier kunnen we kinderen al leren wat de relatie is tussen gebeurtenissen, emotionele en fysieke reacties van het lichaam, stress en ontspanning. Zodat als iemand aan ze vraagt hoe het met ze gaat, ze kunnen zeggen hoe het van binnen echt voelt. Met deze emotionele geletterdheid kunnen we werkend Nederland samen gezonder maken. •

Deze column werd geschreven door Jennifer Elders voor The Optimist magazine no. 204. Zij draagt het ‘doorgeefcolumnstokje’ over aan Miriam Bryson. Haar column kun je lezen in de 205e editie van The Optimist, vanaf 23 juni 2022 verkrijgbaar.

Jennifer Elders is register counselor, psychosociaal therapeut en oprichtster van Voorkom Onnodig Verzuim.