Het geluk is met de dapperen

Vorige maand verscheen het nieuwste boek van denker en schrijver Ryan Holiday, Het geluk is met de dapperen. The Optimist deelt een passage waarin hij schrijft over het geluk dat bij moedige besluiten altijd achter ons staat.

DOOR: RYAN HOLIDAY, IN ZIJN BOEK HET GELUK IS MET DE DAPPEREN

Geluk is met de dapperen

Het is een van de oudste en meest universele spreuken uit de oudheid: ‘audentis Fortuna iuvat’ in de Aeneis, ‘fortis Fortuna adiuvat’ in een van de toneelstukken van Terentius. En bij Plinius de Oudere, een Romeins admiraal en auteur, luidt het: ‘Fortes fortuna iuvat.’

Het geluk is met de dapperen. Het geluk is met de moedigen. Het begunstigt grote plannen. Het begunstigt de mensen die risico’s nemen.
Het besluit om de aanval te leiden. Het besluit om de rangen te doorbreken. Het besluit om iets nieuws te proberen. Het besluit om de gekke uitdaging aan te gaan. Om haar te vragen met je te trouwen, om die reis te maken, om je hand op te steken, om die lange bal te spelen omdat er zoveel op het spel staat dat je je niet langer zorgen maakt dat de bal wordt onderschept. En hoewel de kansen vaak klein zijn bij deze keuzes: weet dat het momentum in de geschiedenis heimelijk met je is. Het publiek staat aan je kant, is bereid om te juichen als je wint. Hoe groter de stap is die je waagt, hoe meer geluk jouw kant op lijkt te komen.

Architect Daniel Burnham schijnt tegen zijn studenten te hebben gezegd dat ze geen kleine plannen moesten maken. Hij droeg hun op groots te denken. Grote problemen aan te pakken. Niet verstrikt te raken in de details van het leven, maar te proberen ergens naar te reiken. Iets te doen wat zo anders en nieuw was dat het hun angst aanjoeg.
Alle beroemde bevelhebbers en ondernemers in de geschiedenis waren succesvol doordat ze risico’s namen. Omdat, hoewel ze misschien angstig waren, ze niet bang waren. Omdat ze het aandurfden om te handelen. Ze gingen de arena binnen. Ze wierpen de teerling. Ze hadden ballen.
En vaker wel dan niet hadden ze geluk. Als ze dat niet hadden gehad, zouden we nu niet over hen praten.
‘Het is mijn ervaring dat dappere besluiten de beste garantie voor succes bieden,’ schreef generaal Erwin Rommel in een van zijn brieven. ‘Maar men moet onderscheid maken tussen strategische of tactische dapperheid en een militaire gok. Een dappere operatie is er een waarvan het succes niet gegarandeerd is, maar waarbij je in geval van mislukken toch nog voldoende strijdkrachten hebt om welke situatie er ook ontstaat af te handelen. Een gok, aan de andere kant, is een operatie die óf tot een overwinning leidt, óf tot de algehele vernietiging van iemands eenheid. Er kunnen zich situaties voordoen waarbij zelfs een gok gerechtvaardigd is, bijvoorbeeld als bij het normale verloop van de gebeurtenissen een nederlaag slechts een kwestie van tijd is, zodat het winnen van tijd zinloos is en de enige kans in een riskante operatie schuilt.’
Rommels tactische en strategische dapperheid op het slagveld zorgden ervoor dat hij zo’n gewiekst tegenstander in Noord-Afrika was aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. Toch kunnen we niet anders dan zijn gebrek aan dapperheid tegenover Hitler veroordelen, voordat de oorlog uitbrak. Het ontbrak inderdaad bijna alle Duitse generaals aan moed. Want hoewel velen van hen Hitler gestoord en verwerpelijk vonden, konden ze zichzelf er niet toe zetten om te breken met het militair protocol en openlijk aan hem te twijfelen terwijl hij hun land gijzelde. Dit waren een aantal van de dapperste mannen ter wereld, mannen die vele keren de dood recht in de ogen hadden gekeken. Maar die zich tijdens vergaderingen angstvallig zorgen maakten en hoopten dat iemand anders iets zou doen. Wachtend, hopend, ineenkrimpend, waren ze medeplichtig aan gruwelijke misdaden. Hun worsteling zullen we nooit geheel begrijpen, maar hun gebrek aan daadkracht bezegelde hun lot.
Nadat Rommel het moment had gemist waarop een beetje dapperheid hem ver had kunnen brengen, was uiteindelijk het enige wat hij nog overhad een gok. Maar in 1944 was de gok meer dan gerechtvaardigd. De nederlaag was slechts een kwestie van tijd, dus waarom zou hij het niet proberen? Dat deed hij dan ook. Het geluk was niet met de samenzweerders die zich wilden ontdoen van Hitler door hem tijdens de coup op 20 juli te vermoorden, maar de geschiedenis heeft tenminste respect voor de poging.

Een klein beetje dapperheid nú is veel meer waard dan levensgevaarlijke moed láter. In het eerste geval is een hoop minder geluk nodig om te slagen dan in het laatste.
Jeff Bezos, oprichter van Amazon, heeft het erover gehad dat hij niet aan gokken doet met het bedrijf als inzet. Omdat hij dat niet hoeft te doen. Pas wanneer je op je lauweren rust, kom je in een positie terecht waarin je enorme risico’s moet nemen.
Als bedrijf jarenlang de trends negeren zorgt ervoor dat je uiteindelijk moet veranderen of ten onder gaat. Dat je alles moet inzetten om het eerdere tekortschieten goed te maken. Het is beter, zegt hij, om voortdurend, elke dag, goede gokken te maken. Gecalculeerde gokken in plaats van achteloze. Geleidelijke in plaats van ongelooflijk gevaarlijke.
Doe het moeilijke nu.
Wees vandaag standvastig en dapper bij alles wat belangrijk is.
Je moet erop vertrouwen dat het niet zo riskant is als je denkt. Dat je niet zo alleen staat als je denkt.
Er staat iets achter je, ook al voelt het niet zo. Het geluk is er. Het geluk lacht je toe. Maar het is al snel verveeld. Het krijgt een hekel aan je als je het laat wachten.
Beter het risico nu nemen dan later gokken.
In beide gevallen moet je dapper doorgaan. •

Dit hoofdstuk komt uit het boek Geluk is met de dapperen van Ryan Holiday. Holiday is een van de prominentste denkers en schrijvers over hoe je klassieke filosofie kunt toepassen in het dagelijkse leven. Hij is een populaire spreker, strateeg en auteur. Zijn boeken zijn in meer dan dertig talen vertaald en wereldwijd zijn er meer dan twee miljoen exemplaren van verkocht.

Het geluk is met de dapperen is deze week onze boekentip. Tot en met donderdag 20 oktober 2022 bestel je het zonder verzendkosten in de webshop.

Foto: Ann Johansson

In de september/oktober-editie van tijdschrift The Optimist lees je meer over geluk, in het thema ‘Geluksvogels’. Nu verkrijgbaar in de webshop en bij je favoriete boekhandel.