Woensdag Dwarsdag: Recht of een plicht?

Artikel 2 in het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie zegt: eenieder heeft recht op leven en Artikel 1 zegt: de menselijke waardigheid is onschendbaar. Zou het dan niet vanzelfsprekend zijn, dat wij mensen naar eigen inzicht mogen bepalen hoe en wanneer wij (waardig) afscheid willen nemen van ons leven? Hebben wij naast recht op leven ook recht op sterven?

28 organisaties pleiten in een petitie aan het Europees Parlement voor meer mogelijkheden tot hulp bij vrijwillig sterven in de Europese Unie. Ik heb getekend omdat ik, net als deze organisaties, vind dat dit een fundamenteel recht zou moeten zijn: opgenomen in het Handvest van onze grondrechten.

Uiteraard steunt de NVVE (Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie) dit initiatief. Fransien van ter Beek, bestuursvoorzitter NVVE: ‘Dat doen wij uit solidariteit en vanuit het principe dat we vinden dat mensen vrijheid van sterven moeten hebben. In Nederland hebben we sinds 2002 een wet die euthanasie mogelijk maakt, maar dat is in lang niet alle lidstaten van de Europese Unie het geval. We steunen alle initiatieven die bijdragen aan meer zelfbeschikking, bewustwording over het levenseinde en de keuzes die daarbij mogelijk zijn.’

Van dichtbij heb ik inmiddels twee keer meegemaakt dat een vriendin euthanasie kreeg in een kankertraject. Beiden mochten zelf aangeven tot welk moment ze wilden leven en hoe ze afscheid wilden nemen van hun leven. Het was bij beiden bijzonder en die eigen regie over die laatste momenten was zeer betekenisvol. Ik teken voor dit recht.

Mijn tante, die inmiddels 81 is, nog werkt en een druk sociaal leven heeft, wil absoluut niet afhankelijk worden en met pijnlijke kwalen in een stoel voor het raam belanden. ‘Een pil die ik kan innemen als ik er klaar voor ben, daar teken ik voor’, zegt ze.

Mijn vader koos ervoor geen verklaring op te stellen. Hij nam het leven zoals het kwam en eindigde. Ook de aftakeling en pijn hoorden daarbij. Hij tekende daarvoor. We begrepen hem en het was mooi.

Een van mijn meest dierbare vriendinnen maakte zelf een einde aan haar leven, toen ze geen euthanasie kreeg en al jaren vocht en flirtte met de dood. Ze had psychische problemen die haar zo uitputten, dat die dood uiteindelijk verleidelijker was dan het leven waar ze zo aan hing. Wat mij in dit verlies het hardst raakt, is dat ze helemaal alleen was op dat dappere, allesbetekenende moment. Alleen, terwijl ze wist dat (onder meer) ik haar begreep en bij haar had willen zijn. Alleen, omdat de aanwezigheid van iemand strafbaar zou kunnen zijn. Haar plotselinge afscheid was tragisch, met nabestaanden overmand door vragen, ongeloof, woede en schuldgevoel.

Ook maakte ik van dichtbij mee, dat een 29-jarige vrouw met psychische problemen wel toestemming kreeg voor euthanasie. Ze regelde haar eigen overlijden en haar eigen afscheid. Dit was voor haar heel waardevol en haar afscheid was een bijzonder samenzijn, met mooie verhalen waar berusting en begrip uit sprak.

Wanneer we iedereen de vrijheid gunnen te sterven hoe diegene dat zelf wil, kunnen verschillende wensen en vormen van overlijden naast elkaar bestaan. In tegenstelling tot wat sommige tegenstanders van verruiming van wetten rond euthanasie en sterven denken, ben ik ervan overtuigd dat vrijheid van sterven en nadenken over dat einde, het leven in een ander daglicht plaatst. Openlijk denken en praten over de waarde van het leven kan alleen maar leiden tot meer betekenis ervan. Laten we elkaar daarom niet onze geloofsovertuiging opdringen of onze angsten. Laten we elkaar niet beperken. Laten we tekenen voor vrijheid van sterven.

Fook Hali, communicatieadviseur, verhalenmaker

Meer over de petitie

Lees het nieuwsbericht van de NVVE

Kijk bij Stichting KEA die kennis over, begrip voor en de mogelijkheid van euthanasie bij psychische aandoeningen wil vergroten.

Woensdag Dwarsdag columns zijn openhartige verhalen met een randje, een ‘bite’ of een stimulans om positieve verandering in gang te zetten.