Woensdag Dwarsdag: De lichtbak van extreemrechts

De verkiezingsoverwinning van de PVV van Wilders, de polls die erop wijzen dat Vlaams Belang in Vlaanderen de grootste partij wordt en de overweldigende voorsprong van Rassemblement National – de partij van Martine Le Pen – in de peilingen in Frankrijk geven duidelijk aan dat extreemrechts na de Europese verkiezingen van 9 juni in heel wat Europese landen de macht kan grijpen of vanuit de oppositie nog zwaarder op het beleid zal wegen. Onder meer voor de strijd tegen de klimaatopwarming is dat geen goede zaak. Maar het vooruitzicht doet andere partijen ook in andere domeinen verkrampen en ontneemt hen de moed om radicaal andere keuzes te maken.

Overal in Europa boekt extreemrechts grote vooruitgang. Dat was onlangs ook nog het geval bij de verkiezingen in Portugal die in onze contreien weinig aandacht kregen. Het discours van alle Europese extreemrechtse partijen is gebouwd op ‘verzet tegen het systeem’ en met een beschuldigende vinger naar anderen wijzen. Zowel de klassieke als de sociale media doen niets anders dan dat discours versterken. In de programma’s van de extreemrechtse partijen wordt met geen woord gerept over plannen om iets te doen aan de nochtans voor mens en planeet almaar meer bedreigende klimaatopwarming.

De houding van de extreemrechtse partijen – en in hun kielzog ook steeds meer die van andere partijen die extreemrechts achternalopen – tegenover het klimaat is die van de film Don’t look up. Door er niet over te praten doen ze alsof het probleem niet bestaat. En toch, de zeven miljard euro die Europees Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen onlangs aan Egypte heeft toegezegd om te proberen de klimaat- en oorlogsvluchtelingen in dat land te houden, zal niet helpen. Die mensen vluchten niet voor hun plezier. Het is hoog tijd dat men bij de aanpak van het probleem naar de wortels gaat kijken, maar het ongebreidelde geloof in ‘kurieren am symptom’ houdt nog steeds stand.

De klassieke politieke partijen blijven als konijnen in de lichtbak van extreemrechts staren. En de burgers eveneens. Volgens een onderzoek van de VRT naar wat voor de Vlaming de belangrijkste thema’s zijn bij de volgende verkiezingen, blijkt de strategie van extreemrechts om de klimaatproblematiek dood te zwijgen ook te lonen. De kiezer lijkt immers maar van twee zaken wakker te liggen: migratie en koopkracht.  Klimaat wordt zelfs niet bij de tien belangrijkste thema’s genoemd, hoewel dat natuurlijk rechtstreeks impact heeft op alle andere thema’s.

Ook de klassieke partijen hebben het trouwens voortdurend over koopkracht. Natuurlijk moeten mensen in hun basisbehoeften kunnen voorzien en natuurlijk wordt dat voor een aantal onder hen steeds moeilijker, maar zonder die nuance draait het gebruik van het woord ‘koopkracht’ gewoon rond meer van hetzelfde: de mensen almaar meer dingen doen kopen die ze in wezen niet nodig hebben. Daarvoor gaan ze almaar harder werken en vallen ze ook steeds meer uit. De aandacht voor koopkracht en de daaraan gekoppelde heilige graal van de welvaart – lees materiële welvaart – voedt een systeem waarvan we elke dag zien dat het mens en planeet zoveel schade toebrengt. Welke beweging staat op om een ander verhaal te vertellen? Om solidariteit, empathie en liefde uit te roepen tot de thema’s van de komende verkiezingen?

Geert Degrande, auteur, publicist, co-founder van Re-story

Woensdag Dwarsdag columns zijn openhartige verhalen met een randje, een ‘bite’ of een stimulans om positieve verandering in gang te zetten.