Woensdag Dwarsdag: De Barmhartige Samaritaan

De Barmhartige Samaritaan is noch man noch vrouw – het is een emblemata zoals dat heet, een afbeelding van leiderschap. Een daad van liefde. Een gebaar van menselijkheid. Wij kunnen een Samaritaan zijn en onze barmhartigheid tonen. Naar mensen in nood, naar buren, naar mensen in onze straat, naar mensen in onze omgeving, onze wereld. Dat is de strekking van wie we zijn en wat we kunnen.

Bij het Erasmus MC in Rotterdam staat een treffend en prachtig bronzen beeld van de beeldhouwer Han Wezelaar over dit verhaal. We zien een mens die een ander gewond mens tilt, en een ezel. Het beeld is zowel sereen, natuurlijk met het ziekenhuis op de achtergrond, als van een ongewone eenvoud. Geen grote gebaren, geen overdadigheid, maar een stil moment van menselijkheid.

Het verhaal van ongekende hulp staat in verband met wat in verschillende religies, spirituele stromingen en filosofieën de Gulden Regel is gaan heten. Ik sprak er al over in de inleiding. ‘Alles nu wat gij wilt, dat u de mensen doen, doet gij hen ook aldus.’

De stad Rotterdam heeft een theatergroep die zichzelf een specifieke taak heeft gegeven, namelijk: iedereen hoort erbij. Zelf zeggen ze: ‘Bij theatergroep Babel spelen – jonge en oude mensen – mensen met het downsyndroom – mensen met een migranten achtergrond – mensen uit de lhbtq+ gemeenschap – gezonde mensen – mensen met een chronische aandoening zoals hiv-mensen, mensen met eetproblemen – mensen met verschillende religieuze achtergronden – mensen met een verstandelijke beperking – rijke mensen – mensen met een psychiatrische aandoening – mensen met schulden – mensen met verslavingen – mensen die anders zijn dan jij en soms ben je dat zelf.

‘Het is jammer dat ze die beperking heeft,’ zegt een moeder ergens halverwege de voorstelling, ‘anders was ze misschien minister-president geworden.’ Het is een van die ontroerende momenten van ‘Ik via de ander’, de toneelproductie van Theater Babel van regisseur Paul Röttger.

Paul Röttger interviewde de moeders en de broers en zussen van zijn acteurs. Toneelschrijver Erik-Ward Geerlings vormde die interviews om tot monologen en zes van de acteurs dragen die voor.

In ‘Ik via de ander’ staat het gedachtegoed van de Franse filosoof Emmanuel Levinas centraal. ‘Door de blik en het gelaat van de Ander word je zelf tot mens gemaakt.’ Dit was de kern van zijn ethische filosofie en Babel heeft dat heel letterlijk genomen.

Dit is de moderne variant van de Barmhartige Samaritaan.

Ron van Es, mentor, schrijver, podcast- en impactmaker

Woensdag Dwarsdag columns zijn openhartige verhalen met een randje, een ‘bite’ of een stimulans om positieve verandering in gang te zetten.