Woensdag Dwarsdag: Blauwe dagen

Gelukkig, we hebben het weer achter de rug, de blauwe maandag. Bedacht door een communicatiebureau en symbool voor de maand januari en wie weet verder dit jaar. Somber, weinig fut in de dingen, op het randje van depressiviteit. Het communicatiebureau of beter de man die blue monday bedacht, ene Cliff Arnall, vertelde later aan een verslaggever van de krant Independent dat het “nooit zijn bedoeling was om de dag negatief te laten klinken”, maar eerder “om mensen te inspireren actie te ondernemen en gedurfde levensbeslissingen te nemen”.

Ha,ha, fijne intentie, die verkeerd heeft uitgepakt, de blauwe maandag zoals we die nu vieren is vooral om de toon te zetten dat we er geen zin in hebben. Maar kom op mensen! Get your shit together. Focus je niet op je eigen ingebeelde leed, maar leg een hand op iemands schouder. Bel op blauwe dagen eens iemand op. Maak contact.

Ik las laatst het boek ‘De leegte voorbij – op zoek naar een verhaal dat ons verbindt’ van de psychiater Esther van Fenema en de dominee Joost Röselaers. Niet een boek dat je op een blauwe doordeweekse dag moet lezen, want vrolijker wordt het daar ook niet. Volgens de auteurs vreet de leegte in ons leven ons op.

De auteurs schrijven dat we ons alleen nog verbonden voelen in onze eigen bubbel, en dat polarisatie ons verhindert dichter bij elkaar te brengen. Ik geloof dat. Op het eerste gezicht is dat ook zo, zeker als je social media volgt waarin meningen ons niet dichterbij brengen.

Maar daaronder en daarna? Zit daar dan toch niet dat verlangen om gewoon ‘aan te schuiven’ bij elkaar? Even geen dikke mening te horen, maar gewoon te luisteren? Is dat niet de ruimte die er altijd is, maar die nu door de auteurs als leegte wordt gezien omdat we elkaar niet weten te bereiken? Van de filosoof Hans Schnitzler las ik: “Je kunt geraakt worden door muziek, een blik, een hand op je schouder, maar ook door iets anders wat je niet kent of verwacht.”

Zo is het maar net. Een klein gebaar kan hele grote gevolgen hebben zonder dat je het weet. Een heel mooi voorbeeld las ik jaren geleden alweer. Het gaat om de joodse vrouw Hilde Back. Een vreemdeling hielp haar als klein meisje te ontsnappen naar Zweden, waar in Duitsland haar ouders stierven in een concentratiekamp. Na de oorlog werd zij zelf onderwijzeres en herinnerde zich maar al te goed dat ze in die oorlogsjaren in Duitsland nooit naar school mocht. Dat zette haar aan om een student in Afrika met een beetje geld te ondersteunen. Die student bleek Chris Mburu te zijn.

Mburu blonk uit op school en behaalde later diploma’s aan de Universiteit van Nairobi en de Harvard Law School. Om andere getalenteerde kinderen uit arme gezinnen te helpen hun studie op de middelbare school voort te zetten, richtte Mburu in 2001 een stichting op. Met de steun van de Zweedse ambassadeur in Kenia kon Mburu de weldoener opsporen die zijn leven had veranderd en noemde hij de stichting ter ere van haar: ‘Hilde Back Education Fund’.

Hilde Back’s daad van vriendelijkheid groeide uit een manier die ze zich nooit had kunnen voorstellen. Het Fonds heeft honderden kinderen in Kenia verder geholpen met hun en de student die zij onwetend sponsorde is mensenrechtenadvocaat voor de Verenigde Naties geworden.

Eind 2012 kreeg Back de kans om met Chris Mburu naar Kenia te reizen en daar haar 90e verjaardag te vieren en door veel van de kinderen te ontmoeten van wie het leven is veranderd door de stichting die haar naam draagt.

Het ripple-effect. Handelen vanuit je eigen morele kompas zonder te hoeven weten wat het doet. Zoals Mattheüs al schreef: ‘Laat uw linkerhand niet weten wat uw rechterhand doet.’ Maar wetend dat je daden altijd tellen. Ergens. Bij iemand.

Tot slot, de bedenker van de Blue Monday bedacht ook de Gelukkigste Dag van het jaar, en die valt altijd in de buurt van 21 juni, niet toevallig de langste dag van het jaar met al het zonlicht. Van donker naar licht.

Ron van Es, mentor, schrijver, podcast- en impactmaker

Woensdag Dwarsdag columns zijn openhartige verhalen met een randje, een ‘bite’ of een stimulans om positieve verandering in gang te zetten.