Woensdag Dwarsdag: Basisinkomen

Kunnen massale ontslagen als gevolg van de doorbraak van AI de gesprekken over basisinkomen weer op gang brengen?

ChatGPT werd door Open AI officieel gelanceerd in november 2021. Sindsdien zijn wereldwijd al duizenden teksten geschreven en miljoenen vragen beantwoord door artificiële intelligentie. Er zijn ook al honderdduizenden liters inkt over gevloeid, onder meer ook over de gevolgen van de doorbraak van AI voor de arbeidsmarkt.

De massale ontslagen die zouden volgen omdat AI zogenaamde zombiejobs kan vervangen, leken er aanvankelijk niet te komen maar lijken nu volgens de Wall Street Journal definitief  ingezet. Alphabet, het moederbedrijf van Google, ontsloeg enkele honderden medewerkers met het oog op kostenbesparingen en het inzetten van AI.  De app om vreemde talen te leren, Duolingo, kondigde aan 10 procent van de medewerkers te zullen laten vertrekken en bij pakjesdienst UPS werden al liefst 12.000 jobs geschrapt. En dat is wellicht nog maar het begin, want deze ‘industriële revolutie’ lijkt niet op alle voorgaande. Bij die voorgaande revoluties zagen immers vooral de blue collars, de arbeiders, hun banen verdwijnen, terwijl het nu vooral om white collars gaat, ook wel bekend als ‘kantoorslaven’, en dit tot op managementniveau.

In ieder geval wijst een studie van het Oliver Wyman forum erop dat het aantal gebruikers van AI snel en spectaculair aan het stijgen is.

Dat daardoor op termijn minder menselijke arbeid zal worden verricht, lijkt evident. Maar moeten we dat echt erg vinden? Zien we immers niet dagelijks de gevolgen van al dat harde werken in het toenemende aantal mensen dat op één of andere manier uitvalt?

In 2012 al schreef  de Belgische economist en filosoof Rudy Aernoudt een boek met de titel  ‘Leven zonder job’ waarin hij voorspelde dat jobs en banen zoals we die nu kennen, niet houdbaar zijn. Maar dat betekent niet dat er geen werk meer is. Integendeel, er is ook heel veel onbezoldigd werk, dat net zo goed vergoed zou kunnen worden. Met name als iedereen een basisinkomen zou krijgen.

Het is tegenwoordig opvallend stil rond dat idee van het universele basisinkomen, maar naarmate het nieuws over massale ontslagen als gevolg van de doorbraak van AI meer doorsijpelt, zou daar weer snel verandering in kunnen komen, zelfs uit onverwachte hoek, zoals in China.

Het gesprek over een basisinkomen voor iedereen is nu actueler dan ooit. Dat kunnen we gewoon met elkaar hebben, ook zonder AI.

Geert Degrande, auteur en co-founder van re-Story

Woensdag Dwarsdag columns zijn openhartige verhalen met een randje, een ‘bite’ of een stimulans om positieve verandering in gang te zetten.