Woensdag Dwarsdag: Bang…

Eerlijk gezegd ben ik bang. Bang voor de wereld om mij heen, want die staat in de fik. Niet alleen stijgen de temperaturen wereldwijd, maar ook mensen raken snel oververhit. We zijn altijd en overal gehaast en snel gekwetst. We zijn zo gehaast dat we in discussies mensen met groot gemak in één hoek wegzetten:

‘Stem jij PVV? Dan ben jij extreemrechts! Je bent een racist!’

‘Stem jij links? Dan vindt jij dat mensen op de bank mogen hangen en gratis geld moeten krijgen!’

‘Ben jij verontwaardigd over alle bommen op Gaza? Dan ben je voor Hamas en tegen Israël!’

‘Spreek jij jezelf niet uit over die oorlog? Dan ben je voor Israël!’

Helaas zitten we collectief vast in dit soort denkfouten. Zo zei de Amerikaanse president George W. Bush in 2001: ‘You are either with us, or against us’. Daarmee begon de ‘war on terror’. Maar zo’n uitspraak is een gevaarlijk stijltrucje: het is een vals dilemma. Het is alsof je van iedere kleur moet zeggen of het zwart of wit is. Alsof iedere vrouw een maagd is, of een hoer. Alsof iedere man een held is, of een lafaard.

Boos worden of dekking zoeken in moeilijke tijden is logisch. En in tijden van nood, zoeken wij als mensen dekking bij mensen die op ons lijken. We delen de wereld dan binnen een paar tellen in tweeën: ‘voor mij’, of ‘tegen mij’ (‘goed’ of ‘fout’). Maar daarmee bevestigen we niet alleen onze angst: we versterken het tegelijk.

Angst zet groepen mensen tegen elkaar op. Elkaars handen vasthouden tegen racisme ziet er misschien mooi en vredig uit, maar ook dat is een vorm van uitsluiten. Een vorm van ‘wij’ tegen ‘zij’. En het argument ‘maar zij begonnen’, is precies de zwart/wit dynamiek waarin we vastzitten.

Eerlijk gezegd, denk ik dat we allemaal bang zijn. Voor de wereld om ons heen en voor elkaar. En er is geen simpele oplossing, maar elkaar uitsluiten gaat niet helpen. Want polarisatie is als klimaatverandering: het proces jaagt zichzelf steeds harder op.

Wie begint er met stoppen? Wie begint met luisteren?

We hebben collectief gelachen om de Amsterdamse burgemeester Job Cohen die na de moord op Theo van Gogh de noodzaak van ‘theedrinken’ nog eens toelichtte. Toch denk ik dat de goede man gewoon gelijk heeft. We moeten praten: jij en ik. We moeten met elkaar aan tafel. We moeten vragen naar elkaars angsten, zonder te lachen. Naar elkaar luisteren zonder stickers te willen plakken: zonder vooroordelen.

Hoe ziet jouw ideale land eruit? Hoe ziet mijn ideale land eruit? Waar zijn we het over eens? Kunnen we elkaar vinden, ergens in het midden?

Prik eens door uw (digitale) bubbel. Ga eens op de thee bij uw lokale medemens.

Wouter de Koning, auteur bij uitgeverij Boven Peil

Woensdag Dwarsdag columns zijn openhartige verhalen met een randje, een ‘bite’ of een stimulans om positieve verandering in gang te zetten.