Wageningen ontwikkelt boerderij van de toekomst

De afgelopen decennia is het boerenland een stuk monotoner geworden. Door schaalvergroting en monoculturen in gewassen, bestaat 90 procent van het Nederlandse teeltoppervlak uit ui, aardappelen, snijmaïs voor veevoer, graan en suikerbieten. Deze eenvormigheid in gewassen zorgt voor een nadelig gebruik van het land. De afgelopen honderd jaar brachten biologische en bio-dynamische boeren hier al verandering in. Nu sluit ook Universiteit Wageningen zich aan bij dit gedachtegoed, en ontwikkelt de Boerderij van de Toekomst in Lelystad.

De mechanisatie ging in Nederland hand in hand met de schaalvergroting van het Nederlandse akkerlandschap. Met de ontwikkeling van betere machines konden grotere lappen land tegelijk bewerkt worden. We zijn in Nederland uitblinkers geworden in efficiëntie en kwaliteit op het gebied van landbouw, maar voor de grond en de biodiversiteit kent de gebruikte techniek nadelen. Monoculturen bieden door hun eenvormigheid weinig ruimte voor ander leven, zoals vogels en insecten. Daarbij zijn ze kwetsbaarder voor plagen; die zijn vaak gespecialiseerd in één soort gewas. Wanneer een gevreesde schimmelziekte de kop opsteekt, kan in een keer de hele aardappeloogst van de boer verloren gaan.

‘Social distancing’ voor gewassen

Wijnand Sukkel, projectleider van de Boerderij van de Toekomst sluit zich aan bij de gedachte dat diversiteit op het akkerland de sleutel is tot succes. Aardappels zullen hier nooit meer in rijen naast elkaar liggen. Ze worden altijd gescheiden door een strook van een ander gewas. Zo voorkom je dat als een plaag in één rij de kop opsteekt, het zich kan verspreiden naar de buurrijen. Sukkel vergelijkt dit principe met de ‘social distancing’ in coronatijd: afstand voorkomt besmetting.

Variatie in begroeiing trekt ook meer insecten aan. Deze insecten kunnen plagen op een natuurlijke wijze tegengaan, zoals een lieveheersbeestje dat bladluis te lijf gaat. Hierdoor is een mindering van 90 procent in het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen goed haalbaar, volgens Sukkel.

Een bijkomend voordeel is dat de verschillende soorten gewassen nooit tegelijkertijd geoogst worden. Zo blijven de akkers het hele jaar door groen kleuren en hebben de insecten ook in de winter een plek om te overleven. Op die manier vertoeven ze altijd in de buurt.