Vroege vogels minder kans op borstkanker

Vrouwen die vroeg opstaan hebben een significant lager risico op borstkanker dan andere vrouwen, blijkt uit recent Brits onderzoek. Ongeveer een op de honderd vrouwen die zichzelf als een ‘ochtendmens’ omschrijft, ontwikkelde borstkanker tegenover twee op de honderd vrouwen die zichzelf een ‘avondmens’ vinden.

Het risico op kanker wordt geassocieerd met de biologische klok van het lichaam en de slaappatronen die daarmee zijn verbonden. Dat was al eerder bekend. Toch hebben de onderzoekers gedetailleerder gekeken naar de diverse aspecten van de biologische klok en ook de genetische factoren die daaraan ten grondslag liggen. Meer dan 180.000 vrouwen werden gevraagd naar hun bioritme en slaappatroon. Daarnaast werd bij 22.000 vrouwen gekeken naar genetische variaties en of die konden worden gebruikt om te voorspellen of iemand een ochtend- of avondmens zou zijn. Vervolgens werd gekeken of dat gen ook invloed had op het risico op borstkanker. Daaruit bleek dat het risico op borstkanker met 48 procent afnam als vrouwen vroeg opstaan. Uit een later, vergelijkbaar onderzoek bleek dat het risico veertig procent lager ligt. Dat verschil wijten de onderzoekers aan technische verschillen in de gebruikte onderzoeksmethode. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de vrouwen zelf mochten aangeven of zij een ochtendmens zijn.

Alleen onder de vrouwen die zichzelf een absoluut ochtendmens vonden, was de afname van 48 procent zichtbaar. Vrouwen die zichzelf omschreven als ‘meer ochtend- dan avondmens’ hadden ook een lager risico, maar minder groot. De vrouwen die meldden dat zij gemiddeld meer dan zeven tot acht uur per nacht slapen, hebben ook een minder hoog risico op borstkanker, namelijk twintig procent per extra geslapen uur. Toch wijst het team erop dat er meer factoren betrokken zijn bij het ontwikkelen van borstkanker. Deze getallen zijn kansberekeningen en zijn geen absolute waarde. Bovendien bestond het merendeel van de onderzoeksgroep uit West-Europese vrouwen. We weten dus niet of deze bevindingen ook gelden voor andere bevolkingsgroepen. De onderzoekers menen dat slaap een bijdrage levert aan het risico, maar niet zoveel als bijvoorbeeld overgewicht en alcoholgebruik. Ze hopen dan ook dat vrouwen hun gedrag sowieso veranderen om gezonder te leven. Slaap is daar slechts één onderdeel van.

Maar waarom werkt slaap zo door? De onderzoekers speculeren dat het bioritme invloed heeft op onze slaappatronen, spijsvertering en bloeddruk. Als dat regelmatig verstoord raakt, neemt het risico op kanker en andere ziektes toe. In de toekomst hopen zij nog meer onderzoek te doen naar het gen en de gevolgen van de aangetoonde link. Vooralsnog is alleen het verband aangetoond, maar geen oorzakelijk verband. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat het gen een ander lichaamsproces beïnvloedt dat de kans op borstkanker beïnvloedt. Dan is er een verband, maar geen oorzaak.

Ook hoeven de echte nachtuilen zich geen zorgen te maken over deze bevindingen. Het onderzoek focuste zich namelijk vooral op het genetische aspect van ochtendmensen. Door zelf vroeger op te staan, veranderen we onze genen immers niet.