Trend of ontwikkeling? Steeds meer mensen ‘panseksueel’

Nee, panseksuelen hebben niets met kookgerei te maken. Maar het is ook geen nieuwerwetse, hippe uitdrukking die alleen gebruikt wordt door tieners. Panseksualiteit is geen trend. Schrijfster en activiste Beth Sherouse stelt: ‘Wat mij betreft is panseksualiteit het liefhebben van iemand omwille van hun ziel. Het is een connectie op een niveau dat niets met het lichamelijke te maken heeft.’

Wat is panseksualiteit?

Een panseksueel kan losjes worden gedefinieerd als iemand die zich aangetrokken voelt tot alle geslachten. Het is een nieuwe letter in het alfabet van LHBTQIA-seksualiteiten. Steeds meer mensen geven aan panseksueel te zijn. Een onderzoek onder niet-heteroseksuele tieners, uitgevoerd in 2017, liet zien dat op dit moment veertien procent van de jongeren zichzelf panseksueel noemt en 34 procent bi. Dat is een significante verschuiving. Want in 2012 was zeven procent panseksueel en 38 procent bi. Ook hebben steeds meer jongeren een niet-heteroseksuele ervaring. Steeds minder mensen noemen zichzelf daarom nog heteroseksueel.

Misschien komt dat omdat veel popidolen en beroemdheden zich de term hebben toegeëigend. Miley Cyrus en Sia hebben het label – en alles wat daarbij hoort – omarmd. Maar de toename in panseksualiteit is het volgens schrijfster Sherouse geen bevlieging. Nee, volgens haar demonstreert dat de hoeveelheid niet-heteroseksuelen, met name de meer vloeibare identiteiten, in de wereld zichtbaarder wordt. ‘Elke generatie LHB-jeugd herschrijft onze ideeën over wat gender en seksualiteit is. Zij zorgen ervoor dat onze woorden beter uitdrukken wie ze zijn en welk leven zij leven.’

Aanvulling

Ze vervolgt: ‘Panseksualiteit betwist de heersende gedachten en mores over seksualiteit, geslacht, aantrekkingskracht, relaties en identiteit. Ze doorbreekt grenzen die ons van elkaar en onze authentieke zelf scheiden.’ De oorsprong van panseksualiteit ligt in het oud-Griekse woord pan dat ‘alles’ betekent. Je zou het kunnen zien als een soort paraplu waaronder biseksualiteit, genderfluïde, heteroflexibel en queer vallen. Het woord geeft aan dat er aantrekkingskracht bestaat tussen of buiten de standaard labels van hetero, lesbisch en homo. Ook woorden als panromantisch en biromantisch vallen onder deze paraplu. Daarmee kan het verschil tussen romantische en seksuele aantrekkingskracht worden benoemd. Panseksualiteit wordt hierdoor een ander begrip dan biseksualiteit, omdat het erkent dat geslachtsbeleving nuances kent van grijs tot de zwart-witte binnen de man en vrouw. Panseksualteit is een aanvulling op biseksualiteit. Iemand kan dus beide zijn.

Toch komt uit onderzoek naar voren dat steeds meer mensen een voorkeur hebben voor de term panseksueel, vanwege de opzettelijke, doelgerichte inclusie van alle mensen die in de ‘grijscategorie’ vallen. Uit het onderzoek in 2017 kwam bovendien naar voren dat jongeren zich op jongere leeftijd eerder panseksueel noemen dan homo’s, lesbiennes en zelfs biseksuelen. Met name vrouwen en transgender vrouwen durven eerder uit de kast te komen. Panseksualiteit lijkt op dit moment voornamelijk voor te komen onder de jongeren die opgegroeid zijn in een wereld waar seksualiteit en genderidentiteit steeds zichtbaarder zijn en meer worden geaccepteerd. De gedachte dat iedereen in principe hetero is, is vervangen door de gedachte dat iedereen zijn eigen identiteit heeft. Het is het logische en mooie toppunt van de lange weg die de homo- en lesbiennebeweging de afgelopen decennia hebben afgelegd. Jongeren leven authentiek en maken ruimte voor zichzelf, hun relaties en hun families.