ThursDaily: Geloof, Hoop en Ravage

Als de journalist Seán O’Hagan het stoute plan opvat om Nick Cave te vragen met hem in gesprek te gaan en die gesprekken ook nog eens uit te werken in een boek, dan krijg je een wereldbeeld, dan krijg je een levensreis, dan krijg je antwoord op rouw, religiositeit, op liefde. Dan krijg je veel meer dan waar je misschien op hoopte als je fan bent van iemand, want uiteindelijk is dit boek een ware zoektocht geworden naar de antwoorden op vragen die ons allemaal bezighouden: wie zijn we, waarom zijn we hier, waar zijn we op weg naartoe?

‘Voor mij is het schrijven van muziek — vooral het maken van muziek — een manier om deze religieuze staat te verstevigen. Ik denk dat het gevoel van verhevenheid die je in die nummers hoorde, voortkomt uit onze pogingen om precies dat te doen: te reiken naar een groter mysterie. Het is een plek van spirituele hunkering.’

Het is het antwoord van Nick Cave op een vraag over het waarom van muziek in zijn leven. Muziek is ook zijn redding, zeker na de dood van zijn zoon, waar hij ook het album Ghosteen schrijft en bij het maken hem dichtbij waant. Maar ook het vele zoeken naar antwoorden op de vraag naar God en religie geeft dit boek iets bijzonders. Het is troostend.

‘Religie houdt zich bijvoorbeeld bezig met de noodzaak van vergeving en genade, terwijl het secularisme volgens mij geen taal heeft gevonden om met dit soort zaken om te gaan. Het gevolg daarvan is een soort hardvochtigheid naar de mensheid in het algemeen. En die hardvochtigheid komt volgens mij voort uit vereenzaming, stuurloosheid en het gevoel afgescheiden te zijn van de wereld.’

Nick Cave de zoeker, de verslaafde, de muzikant met zo’n grote schare fans is ook een vinder, een duider, een onverschrokkene. Zoals hij dat ook is op zijn website The Red Hand Files waar hij antwoorden geeft op vragen die de fans hem stellen. ‘The Red Hand Files began in September of 2018 as a simple idea — a place where I would answer questions from my fans. Over the years, The Red Hand Files has burst the boundaries of its original concept to become a strange exercise in communal vulnerability and transparency. Hundreds of letters come in each week, asking an extraordinarily diverse array of questions, from the playful to the profound, the deeply personal to the flat-out nutty. I read them all and try my best to answer a question each week.’

‘Wat je ook vindt van de afname van georganiseerde religie — en ik geef toe dat religie nogal wat goed te maken heeft — : de eerbied voor het heilige, de intrinsieke waarde van de mensheid, is er ook mee afgenomen. Die eerbied is gestoeld op een nederig besef van onze plek binnen deze wereld — en het besef van onze onvolmaakte natuur. Dat besef zijn we volgens mij aan het kwijtraken, en vaak komt er een gevoel van morele superioriteit en vijandigheid voor in de plaats.’

Het is dus inderdaad de troost, de troost in deze ongenaakbare wereld, een wereld die rondtolt en soms zo liefdeloos reageert — ik bedoel natuurlijk het menselijk ras — dat me zo raakt, meeneemt, rust geeft. Het gevaar is natuurlijk dat we Nick Cave van alles in de mond leggen of toe-eigenen, maar is het ook niet troostend om de dichter, de zanger, de zoeker die ons voorgaat te horen over zijn geloof, hoop en ja, af en toe ravage?

De uitgave in het Nederlands bevat ook het verrassende kleine hoofdstuk ‘Twee jaar later’. Beide mannen blikken terug op de uitgave van het boek. Seán: ‘Heeft het boek, naast de spirituele of religieuze dimensie, meer zaken voor je verhelderd? Het creatieve proces bijvoorbeeld?’

Nick: ‘Ik ken het creatieve proces goed. Ik wil niet te dramatisch doen, maar creativiteit is een vloek en een zegen tegelijkertijd. Er zijn mensen die mij schrijven, jonge mensen, die hun beklag erover doen dat ze niet genoeg trauma in hun leven hebben om een echte artiest te zijn, wat dat dan ook moge zijn. Zij begrijpen niet dat het creatieve proces het trauma ís. Het ene moment vlieg je als een giechelende idioot door de kosmos, bezeten van je eigen genialiteit, een het volgende moment zit jee in een donkere kerker van totale nutteloosheid.’

En tussen de idioot en de gevangene in de kerker is het leven. En de troost van dit boek. En natuurlijk de liedjes van Nick Cave.