SunDaily: In andermens zijn schoenen

De sociaal filosoof Roman Krznaric is ervan overtuigd dat we in deze hyperindividuele tijd meer in contact moeten komen met elkaar. ‘Eigenlijk,’schrijft hij, ‘is het vreemd dat we zo los van elkaar ons leven en werk verrichten. Het is vreemd omdat we als mens helemaal niet zo geprogrammeerd zijn. De laatste jaren is er steeds meer psychologisch en neurologisch onderzoek waaruit blijkt dat ons empathisch vermogen tot de basisuitrusting in onze hersenen behoort en slechts een heel klein percentage, zo’n 2 procent, niet over empathie beschikt.’

De aanname was toch jarenlang, ook in de economie, dat de mens individualistisch is en gericht op het eigen belang. Het is zonde om geen gebruik te maken van ons potentieel en talent tot samenwerken. ‘Eigenlijk,’ zo beschrijft Roman Krznaric, ‘is het noodzakelijk om elkaar meer te ontmoeten.’

En dan in het ontmoeten elkaar ook te leren zien. Want met het zien van elkaar ontstaat vanzelf meer begrip. En vanuit begrip creëren we een verstandhouding tot elkaars leven en werk. Dat lost heel wat problemen op.

’Ruim de helft van alle werknemers put bijvoorbeeld geen voldoening uit zijn werk. Dat is toch triest? (…) Ik denk dat medewerkers verbondenheid missen. Zij willen niet alleen een human resource zijn, maar als mens gezien en gewaardeerd worden. Empathie is uiteraard geen wondermiddel, maar kan het welzijn van medewerkers wel vergroten.’

In zijn boek Empathie gaat hij verder in op het missen van, en het verbinden met, elkaar vanuit empathie. ‘Empathie is feitelijk een ideaal waarmee we onze levens kunnen transformeren en fundamentele sociale veranderingen kunnen bewerkstelligen. Empathie kan een revolutie ontketenen. Niet een van die ouderwetse, op nieuwe wetten, instellingen of regeringsvormen gebaseerde revoluties, maar iets veel radicalers: een revolutie in menselijke relaties.’

Roman Krznaric heeft het Empathy Museum opgezet, een reizende tentoonstelling over hoe je (weer) vanuit empathie om je heen en vooral naar de ander kunt kijken. Zoals met het idee van A Mile in My Shoes; de verhalen van vluchtelingen en emigranten. Je kunt bij deze expositie echt in iemands schoenen gaan lopen. ‘This themed exhibit brings together a new collection of audio stories shared by refugees and migrants who have made London their home, from a Syrian dentist to a Nigerian barber.’

Juist onze verhalen brengen ons dichter bij elkaar. Deze expositie lijkt misschien een aardige gimmick, maar de wetenschappelijke achtergrond ervan geeft betrouwbare uitkomsten over hoe we vanuit empathie elkaars verhalen kunnen aanhoren en begrijpen.

Misschien is compassie zonder die eerste stappen in elkaars schoenen niet mogelijk.

‘The biggest deficit that we have in our society and in the world right now is an empathy deficit. We are in great need of people being able to stand in somebody else’s shoes and see the world through their eyes.’ – Barack Obama

Ron van Es, mentor, schrijver, podcast- en impactmaker

Dit is een column uit de reeks getiteld ‘SunDaily’: korte verhalen van mensen die anderen inspireren met een zondagsverhaal.