Ontwerp je geluk in 6 stappen

Bill Burnett en Dave Evans geven les in ‘levensontwerp’ op de universiteit en schreven een boek over het onderwerp. Veel mythes over wat geluk is, hoe je het bereikt en hoe je het vasthoudt, halen ze meteen onderuit. Wat wel werkt is het gebruiken van een theorie die veel designers (ontwerpers) gebruiken als ze bijvoorbeeld een nieuw product ontwikkelen. Zij raden daarom de volgende zes stappen aan:

1. Definieer je probleem
Bij het ontwerpen van een oplossing moet je altijd eerst weten welk probleem je wilt oplossen. Als het om een product gaat kan dat zo simpel zijn als ‘de klant krijgt dit doosje erg moeilijk open’. Maar waarom gaat dat doosje dan zo lastig open? Zit er geen beginnetje aan? Is het materiaal te hard of zijn de gebruikers zo jong of oud dat hun handen gewoon de beweging niet kunnen maken? Die gegevens helpen je als je een nieuwe verpakking gaat ontwerpen. Maar deze aanpak helpt ook in je leven. Waar heb je last van? Waarom heb je juist last van dit probleem? Definieer je probleem zo specifiek mogelijk en begin daarna pas aan iets anders.

2. Wees nieuwsgierig
Ontwerpers zijn nieuwsgierig, creatieve mensen. Daarom stellen ze ook veel vragen. Welke interesses heeft de klant? Wat bewonderen ze? Waar hebben ze een hekel aan? Die vragen kun je ook aan jezelf stellen. Bekijk jezelf eens met andere ogen en denk eens goed na over jezelf. Wees eens nieuwsgierig naar jezelf en stel jezelf vragen over de mensen om je heen en hun werk. Denk na over je eigen ideeën en alle andere dingen die jouw nieuwsgierigheid opwekken. Je kan dit bijhouden in een dagboek, spreadsheet of gewoon op een notitieblokje. Schrijf al je vragen op en hou bij welke antwoorden je vindt. Ook als je het antwoord niet kan vinden, vind je misschien iemand die dat antwoord wel heeft.

3. Maak een lijstje
Deze stap wordt in officiële termen ook wel ‘ideatie’ genoemd ofwel het zien van de essentie. Het lijkt een beetje op brainstormen. Je haalt een stukje papier uit je dagboek/spreadsheet/et cetera en je schrijft voor elke vraag zo veel mogelijk antwoorden op. Het maakt niet uit hoe gek of dom het ook is. Stel dat jouw vraag is ‘hoe vind ik een nieuwe baan’, dan is het veranderen van carrière misschien wel een griezelige gedachte. Schrijf dan zo veel mogelijk carrières op die je interesseren. Vuilnisman, pedicure, architect of arts, het maakt niet uit. Het is jouw lijstje. Hoe gek of onhaalbaar ook, schrijf ze gewoon op. Laat je fantasie de vrije loop. Soms heb je een heel slecht idee nodig om op een goed idee te komen.

4. Maak het lijstje kleiner
Nu je een gigantische lijst van goede en minder goede ideeën hebt, kun je gaan focussen. Evans en Burnett raden in hun boek aan om te kijken of er een thema te ontdekken valt. Misschien leer je iets over je eigen normen en waarden, belangstelling of afkeur. Die zaken kunnen je helpen bij de eliminatie van ideeën die niet gaan werken. Een voorbeeld: je ontdekt in je lijstje dat je het belangrijk vindt om tijd door te brengen met je familie. Veel van de dingen die je leuk vindt draaien om familie: wandelen, knutselen, praten, samen ontbijten. Als je een nieuwe baan zoekt, is het waarschijnlijk prettig voor jou als je niet lang en vaak hoeft te reizen voor die nieuwe baan. Ambassadeur, piloot en vertegenwoordiger kan je vervolgens van je lijstje schrappen. Wil je juist graag een leven vol avontuur? Dan kun je banen als bibliothecaresse, ambtenaar of schoonmaker misschien beter afschrijven.

5. Prototype
Als je een nieuwe auto koopt, maak je eerst een testritje. Als je een spijkerbroek wilt kopen, pas je hem eerst. Waarom zou je dan een nieuwe richting in je leven inslaan zonder het eerst uit te proberen? Neem een proefles, doe eens wat vrijwilligerswerk in je nieuwe richting of vraag of je een dagje ergens mag meelopen. Je hoeft je niet helemaal vast te leggen voordat je ergens aan begint. Je mag best eens rustig ‘je tenen in het water dippen’ voordat je in het koude zwembad springt. Zo loop je minder risico op teleurstellingen later.

6. Nee, niet piekeren
Als je eenmaal je keuze hebt gemaakt, is het heel normaal om je af te vragen of je wel de juiste keuze hebt gemaakt. Maar die menselijke reactie maakt het wel moeilijker om te genieten van je keuze en hem ten volle te benutten. Maak bijvoorbeeld eens gebruik van mindfulnesstechnieken om jezelf terug in het nu te plaatsen in plaats van het verleden of die ‘wat-als-toekomst’. Dompel jezelf onder in de nieuwe ervaring en probeer zonder spijt terug te kijken. Burnett en Evans durven zelfs te stellen dat ‘ontwerpers niet peinzen’. Zij stellen: ‘Ze dromen niet over wat had kunnen zijn. Ze malen niet en ze verspelen hun toekomst niet door te hopen op een beter verleden. Levensontwerpers zien het avontuur in het leven doordat ze op dit moment voor zichzelf bouwen en leven. Dat is hoe je kiest voor geluk.’