Nederland geeft gestolen kunstschatten terug

Nederland gaat een bronzen kanon en juwelen van de zogeheten Lombokschat teruggeven aan Sri Lanka en Indonesië. Dit is een belangrijke stap in het nemen van verantwoordelijkheid voor het koloniale verleden van Nederland

Koning Willem Alexander bood onlangs excuses aan voor de rol die Nederland gespeeld heeft in het slavernijverleden. Nederland heeft ruim driehonderd jaar lang deelgenomen aan slavenhandel en koloniale uitbuiting in onder andere landen als Indonesië. In deze periode zijn er ook kostbare artefacten gestolen.

Lombokschat en bronzen kanon

Een van die artefacten is de Lombokschat, een aanzienlijke hoeveelheid goud, zilveren munten en edelstenen die in Nederlands-Indië door het Nederlands-Indische leger werd buitgemaakt. In totaal werden er 200 kilo aan gouden munten, 7199 kilo aan zilveren munten en meer dan duizend siervoorwerpen gestolen. Vrijwel alle munten werden omgesmolten en verkocht om de Nederlandse schatkist te spekken.

In 1977 werd een deel van de schat al aan Indonesië teruggegeven. Het pronkstuk van de schat, een grote diamant in een gouden ring, is momenteel nog in het Museum Volkenkunde in Leiden. Deze maand is besloten dat ook de laatste stukken van de Lombokschat aan Indonesië worden teruggegeven.

Ook een bronzen, met edelstenen belegd kanon zal terug worden gegeven aan het land van herkomst. Rond het einde van de achttiende eeuw zou dit object in Nederlandse handen gekomen zijn toen Nederlandse troepen de Sri Lankaanse stad Kandy aanvielen. Momenteel staat het kanon nog in het Rijksmuseum in Amsterdam.

Verantwoordelijkheid nemen

Demissionair staatssecretaris van Cultuur en Media Gunay Uslu spreekt lovend over de beslissing. Ze benadrukt dat het niet alleen om het teruggeven van de objecten gaat, maar vooral om het feit dat Nederland een periode van intensievere samenwerking met Sri Lanka en Indonesië tegemoet gaat. Volgens Gunay is de beslissing door de overheid genomen naar aanleiding van een rapport uit 2020. De commissie die het rapport schreef, raadde de overheid aan om bereid te zijn tot ‘onvoorwaardelijke teruggave’ van cultuurgoederen die geroofd zijn in voormalige Nederlandse koloniën als het bronland daarom vraagt.

Foto: Rijksmuseum