Meanwhile back at the ranch

Onlangs maakte ik er met mijn goede vriend Mathieu Weggeman een grapje over. Dat ‘Bonanza’, de televisieserie die alleen de ouderen zich herinneren, het meest authentiek was in nagesynchroniseerd Duits.

In Duitsland moesten ze hebben gedacht dat cowboys Duits spraken. Duitsland ligt met het voormalige Habsburgse Rijk in het hart van Europa. Wij liggen aan de rand. Dat wij onszelf het middelpunt wanen is niet uniek. Dat geldt al voor steden die in toeristische folders vrijwel altijd centraal gelegen heten ten opzichte van steden die dat met hun ligging helpen te bewijzen.

Zo ligt Lille (Rijsel) centraal ten opzichte van Londen, Parijs en Brussel. Is waar. Vilnius, de aantrekkelijke hoofdstad van Litouwen, is het geografische midden van Europa. Is ook waar. Maar overtuigt minder.

Terug naar Duitsland. Wij hier in Nederland lijken in Duitsland niet erg geïnteresseerd. Ons Duits is slechter dan ooit. We kijken naar de Verenigde Staten. Hoeveel weten we van reuzen die ons omringen? We liggen centraal ten opzichte van Duitsland, Engeland en Frankrijk. Maar wat weten we van de politieke en economische verhoudingen aldaar?

Ik doe er zelf aan mee. Geef een tik op mijn neus en ik barst los over Trump, de Amerikaanse politiek en de global economy. Druk twee keer op mijn neus om Duitsland aan te klikken en ik verstik in onduidelijk gemompel. Geen enkele glanzende uitspraak ligt klaar.

Het gaat niet goed in Duitsland (nergens eigenlijk). De economie loopt vast. De voorsprongen verdampen, het politiek extremisme neemt toe en jongeren raken zonder perspectief.

En wij? Wij zijn druk met onszelf en daarin eveneens vastgelopen. We zijn Klein Duitsland aan het worden. We zijn het eigenlijk al.

Soms helpt het. ‘Als je het probleem niet kunt oplossen, moet je het vergroten’ was een geliefde uitspraak van Harry Mulisch. Ook op persoonlijk vlak gaat dat vaker op dan soms:

de aandacht richten op de ander en het andere. Dat lucht niet alleen op, het licht ook op. We kunnen bij de ander zien, wat ons bij onszelf ontgaat. Kennis is al te vaak bij enige afstand gebaat.

Na alle taal die ik heb gespuid, onthoud slechts dit:

We moeten ons voor onze buren gaan interesseren. Want dat is in ons allergrootste belang.

Harry Starren, spreker & publicist