Laat de innerlijke criticus een toontje lager zingen

Wat zegt jouw innerlijke stem als je in de spiegel kijkt? ‘Wat heb je leuke kleding aan vandaag.’ ‘Wow, je kan echt goed zien dat je lekker in je vel zit.’ Waarschijnlijk ben je toch negatiever. Maar als je de innerlijke dialoog met jezelf verbetert, levert dat vaak winst op. Tijd dus om met jezelf te praten, zoals je dat met anderen doet.

Iedereen die wel eens in een verkeerde relatie heeft vastgezeten kent dit beeld: de ander heeft constant kritiek, je bent nooit goed genoeg en eigenlijk voel je je de hele dag verschrikkelijk. Je twijfelt aan jezelf en aan alles wat je doet. Dan is het tijd voor een nieuwe partner, toch? Maar wat als dit gaat over de relatie die je met jezelf hebt?

Zelf als je nooit zo bent behandeld, is de kans groot dat je wel eens zo tegen jezelf doet. Die nare stem in je hoofd, ook wel de interne criticus genoemd, is de belangrijkste reden dat vrouwen zich slecht voelen. Maar ook bij mannen komt het voor. We vergelijken onszelf met een ander of menen dat ons geluk afhangt van externe factoren. Zonder dat ene ding, die ene promotie of die partner, ligt geluk net buiten bereik.

Een innerlijke stem hoeft overigens helemaal geen ‘stem’ te hebben. Het is lang niet altijd een monoloog of een in het hoofd zittende gedachte. De meeste mensen geven aan dat hun interne criticus meer een algemeen gevoel van ‘niet-goed-genoegheid’ is. Dat achterdochtige vermoeden dat iedereen zijn zaakjes voor elkaar heeft, behalve jij. Jij bent net even anders dan de rest. Een ander voorbeeld: als je overweegt iets groots te ondernemen, neem je direct al aan dat het niet gaat lukken, dus doe je het niet. Maar waar komt die criticus vandaan? Waar is hij geboren?

Familie

De geboorteplaats van de innerlijke criticus is je familie. Dat hoeft niet per se biologische familie te zijn. Het gaat om de plek waar je opgroeide. Dat is waar je allereerste pijnlijke herinneringen zijn ontstaan. Ouders willen dat hun kinderen succesvol zijn. Maar in hun pogingen het kind te stimuleren, maken ze ook wel eens fouten. Ze geven het kind dan het gevoel niet goed genoeg te zijn. Die momenten komen hard aan en blijven je een leven lang bij. Het kost moeite om die oude, ingesleten zelfkritiek te vervangen door een liefdevollere boodschap.

Relaties

Na je familie staan relaties op een goede tweede plaats. Niet alleen liefdesrelaties, maar ook platonische contacten dragen bij aan welke voorwaarden je zou moeten voldoen om met die persoon in contact te ‘mogen’ staan. Het zijn de kleine grapjes over je uiterlijk of een karaktertrekje die uiteindelijk opeenstapelen tot een innerlijke stem.

Cultuur

We zijn niet mooi genoeg, slank genoeg, liefhebbend genoeg, werknemer genoeg, alles genoeg. Bedrijven spelen hier slim op in en verdienen daar veel geld aan. We worden dus continu bestookt met deze boodschappen. Het kan ook een klassenverschil zijn. Iemand met een universitaire graad kan, onverschillig, vragen of een LBO-diploma eigenlijk wel een ‘echt’ diploma is. Terwijl de LBO’er ontzettend trots was. Was, want nu voelt hij zich niet goed genoeg meer. Gevolg: een innerlijk stemmetje.

Voor veel mensen is hun innerlijke dialoog met zichzelf een tweede natuur geworden. Je hoeft het eigenlijk niet meer te zeggen, want je kent het al. Een klein duwtje in de verkeerde richting en je hebt het hele gesprek al gevoerd. Dat kostte nog geen seconde. Maar waarom is het eigenlijk belangrijk hoe je met jezelf praat? Je bent aardig voor anderen, wat doet het ertoe dat je niet aardig voor jezelf bent?

Dat doet ertoe omdat je er uiteindelijk een rotgevoel aan overhoudt. Dergelijke stemmetjes zorgen dat je minder gelukkig bent, minder zelfvertrouwen hebt en jezelf lager waardeert. Daardoor sijpelt het ook door op andere gebieden van je leven. Je kiest een partner die minder leuk is, werkt niet aan de carrière die je leuk vind en verdient minder omdat je het toch niet waard bent. Ook je kinderen en partner lijden er onder. Zij zijn zo lief voor je als jij voor jezelf bent. Liever voor jezelf zijn, maakt dat anderen liever voor jou zijn.

Maar hoe word je liever voor jezelf? Dat begint met bewustwording. Nu je weet dat je soms onaardig voor jezelf bent, gaat het opvallen. Precies op dat moment, dat ‘hey, ik doe het weer!-moment’, kan je er voor kiezen iets anders te zeggen. Ook zal je zien dat sommige situaties de stemmetjes een microfoon geven. Die situaties kun je vervolgens vermijden of confronteren. Het draait allemaal om oefening. Wie weet sta je binnenkort voor de spiegel en kan je eindelijk tegen jezelf zeggen: ‘ik ben mooi’.