Hoe duurzaam is de toekomst van vliegen?

Het aantal mensen dat van en naar Nederland vliegt is dit jaar weer toegenomen. Het vliegtuig blijkt voor wereldburgers en vakantiegangers nog steeds hét vervoermiddel om verre bestemmingen te bereiken. Ook het vrachtverkeer neemt steeds meer toe. Wat betekent dit voor de toekomst en kun je zelf iets doen om de impact te verminderen?

De groeiende impact van vliegverkeer

We pakken weer massaal het vliegtuig. Een weekendje Barcelona, een zakenreis naar Londen, of een vakantie van Amsterdam naar Marrakech – de luchtvaart lijkt na de coronaperiode aantrekkelijker dan ooit. Volgens het CBS[i] was de stijging van het aantal vliegende passagiers het tweede kwartaal dit jaar zelfs bijna 6% meer ten opzichte van 2023. Ook het vrachtverkeer groeide in deze periode met 7%, wat betekent dat we niet alleen meer reizen, maar ook meer goederen per vliegtuig vervoeren.

Met deze stijgende vraag naar vluchten, groeit ook de impact op de omgeving en het milieu. Hoe duurzaam is al dat vliegen en kunnen we blijven genieten van verre reizen zonder de aarde verder uit te putten?

Plannen om het aantal vluchten op Schiphol te beperken tot 400.000 per jaar zijn inmiddels afgezwakt naar 485.000. De vraag is of de omwonenden en het klimaat wel op de eerste plaats staan, of blijven economische belangen de drijvende kracht?

Innovatie op papier versus in de lucht

De luchtvaartindustrie staat bekend om technologische vooruitgang, en dat is hard nodig als we duurzamer willen vliegen. Het doel is duidelijk: in 2050 klimaatneutraal vliegen. Maar hoe realistisch is dat?

Vliegen op elektriciteit en waterstof

Innovaties zoals elektrisch vliegen en waterstofvliegen beloven een schonere toekomst maar staan momenteel nog in de kinderschoenen. Korte vluchten met elektrische vliegtuigen worden tegen 2035 als haalbare optie gezien. Voor langere vluchten lijkt waterstof een betere oplossing. Tegelijkertijd vraagt dit om compleet nieuwe vliegtuigontwerpen en infrastructuur, wat de implementatie lastiger maakt. Denk aan luchthavens die waterstof kunnen opslaan en vliegtuigen die daarop zijn aangepast. Het klinkt veelbelovend, maar op dit moment is het vooral een concept op de tekentafel.

‘Groene’ kerosine

Terwijl we wachten op doorbraken in elektrisch en waterstofvliegen, zijn duurzame brandstoffen zoals SAF (Sustainable Aviation Fuel) een haalbare tussenstap. Deze brandstoffen worden gemaakt van afvalproducten, zoals algen, mest of frituurvet, en stoten aanzienlijk minder CO₂ uit. Toch is SAF nog schaars en duur. Het streven is dat in 2030 minstens 14% van alle brandstof duurzaam is, maar dat lijkt ambitieus gezien de huidige ontwikkelingen.

De duurzame koers van Schiphol

Schiphol, een van de drukste luchthavens van Europa, heeft een belangrijke positie in verduurzaming van de luchtvaart. Er worden belangrijke stappen gezet. Zo experimenteert onze nationale luchthaven met elektrische bagagewagens, zelfrijdende voertuigen en alternatieve energiebronnen, zoals zonne- en windenergie. Zelfs de horeca op Schiphol wordt duurzamer door hergebruik van restafval en menu’s met een lagere ecologische voetafdruk. Ook wordt er gewerkt aan het verminderen van ultrafijnstof rondom de luchthaven door innovatieve filtersystemen.

Toch blijft de kritiek aanhouden. Omwonenden klagen over geluidsoverlast en fijnstof, en milieuorganisaties hameren erop dat voor echte verduurzaming meer nodig is. De discussie blijft dan ook gaan over hoeveel vluchten de omgeving en het klimaat aankunnen.

Wie betaalt de rekening?

De transitie naar duurzamer vliegen is niet gratis. Duurzame brandstoffen zijn momenteel veel duurder dan gewone kerosine, en dat verschil wordt zelden doorberekend in ticketprijzen. Europa probeert dit gat te dichten met maatregelen zoals vliegbelastingen en het verplicht bijmengen van SAF. Ook in Nederland betalen reizigers een vliegbelasting, waarvan een deel wordt geherinvesteerd in groene technologie.

Wat kun je zelf doen?

Ook als reiziger kun je een steentje bijdragen aan een duurzamere luchtvaart, hoe klein het misschien ook lijkt. De meest duurzame vlucht is natuurlijk die je niet maakt. Overweeg alternatieven voor korte afstandsvluchten. Ga je vliegen, maak dan altijd een bewuste keuze voor maatschappijen die investeren in duurzame brandstoffen en compensatie van je CO₂-uitstoot.

Eerlijk is eerlijk: onze eigen acties hebben pas echt effect als ze worden ondersteund door een bredere verandering in het systeem. Subsidies en het herinvesteren van vliegbelastingen in duurzame projecten spelen hierbij een onmisbare rol. Bovendien kan strengere regelgeving de overgang naar duurzaam vliegen versnellen.

Kortom

De toekomst van vliegen is eentje van zwaar weer met turbulentie tussen uitdagingen en mogelijkheden. Technologische innovaties en beleidsmaatregelen geven hoop, maar er is nog een lange weg te gaan voordat de luchtvaartsector echt duurzaam is. De ambitie om tegen 2050 klimaatneutraal te vliegen lijkt op dit moment nog ver weg. Toch geven innovaties zoals duurzame brandstoffen en elektrisch vliegen enige hoop voor de toekomst. Om vliegen toekomstbestendig te maken zijn milieuvriendelijke ontwikkelingen, strengere regulering en bewuster gedrag van reizigers hard nodig, want de tijd dringt!

[i] https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/33/20-miljoen-luchtvaartpassagiers-in-tweede-kwartaal-toename-6-procent