‘Het laatste redmiddel tegen koolstofuitstoot’

The Optimist 22 okt 2018 Natuur & Milieu

Dat we eind oktober nog zonder jas naar buiten kunnen, is verontrustend. De temperatuur stijgt en we blijven te lang om onze gigantische CO2-uitstoot heendraaien. Volgens de rapportage van het VN-panel Klimaatverandering moeten we de opwarming van de aarde met 1,5 graad beperken anders heeft dit desastreuze gevolgen. Maar wat als dit niet lukt? Als laatste redmiddel zou kunnen worden gekozen voor methodes op basis van geo-engineering, zoals het injecteren van aerosolen in de stratosfeer. Hierdoor vormen stratosferische wolken die een deel van het binnenkomende zonlicht weerkaatsen. Studenten van de TU Delft onderzochten de optie. Daarbij ontwierpen ze gelijk een nieuw vliegtuig om de aerosolen in de stratosfeer te brengen. De kosten van het vliegtuig? 11 miljard dollar per jaar.

Onze inzet om de opwarming van de aarde te beperken is mogelijk niet snel effectief genoeg, blijkt uit de huidige klimaatmodellen. Tot de tijd dat onze inspanningen wel hun gewenste effect bereiken, is het wellicht nodig om temperatuurstijging tijdelijk te onderbreken. Zo’n tijdelijke onderbreking is mogelijk stratosferische geo-engineering, ook wel Solar Radiation Management (SRM). Door de stratosferische wolken die hierdoor worden gevormd, wordt als het ware een vulkaan nagebootst. De dunne, langdurig aanwezige nevel reflecteert een klein deel van het zonlicht en houdt ons op die manier koel.

Inzichten en kosten geo-engineering

Studenten van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de TU Delft stelden een onderzoeksrapport op om de kosten en effecten van een systeem als SRM inzichtelijk te maken. Het rapport beschrijft een voorlopig technisch en operationeel ontwerp van een vloot van speciaal gebouwde Stratospheric Aerosol Geoengineering Aircraft (SAGA’s). De vliegtuigen kunnen per jaar vijf megaton aan aerosolen naar hoogtes tussen de 18,5 en de 19,5 kilometer brengen.

Het ontwerpen van een vliegtuigsysteem om aerosolen mee de stratosfeer in te brengen, heeft waardevolle inzichten opgeleverd in de praktische aspecten van geo-engineering. Er is een operationeel scenario ontwikkeld, waarbij 344 onbemande vliegtuigen die samen goed zijn voor 572 vluchten per dag, met speciale nadruk op het zo efficiënt mogelijk naar de stratosfeer brengen van 5 megaton zwavelzuur in aerosolvorm. In theorie is deze hoeveelheid voldoende om temperatuurstijging tegen te gaan. De kosten van SAGA bestaan uit aanloopkosten van 93,3 miljard dollar en operationele kosten van 11 miljard dollar per jaar.

Geen oplossing

De begeleider van het studentenproject, dr. Steve Hulshoff wil benadrukken dat stratosferische geo-engineering niet de oplossing is voor de opwarming van de aarde. ‘Afgezien van het verloren gaan van de blauwe hemel, heeft SRM potentieel ernstige gevolgen voor het milieu. In de eerste plaats moeten we de koolstofuitstoot beperken. Als we daar wereldwijd niet in slagen en de temperaturen stijgen tot gevaarlijke hoogte, dan zou het een optie kunnen zijn om methodes voor geotechnologie zoals SRM te gebruiken om de temperatuurstijging te stoppen. Maar dan alleen als laatste redmiddel.’ Bovendien is er nog niet genoeg gekeken naar de juridische en ethische aspecten. Er bestaat zelfs kans dat het probleem wordt verergerd door temperatuurstijging tijdelijk te maskeren. Ook volgens de directeur van het Climate Institute van de TU Delft moeten we terughoudend zijn met dit soort technieken: ‘Maar er komt misschien een moment waarop we dit soort technieken nodig hebben, leuk of niet. Hoe sneller we onderzoek doen naar de praktische aspecten, de mogelijke valkuilen en de gevolgen, hoe beter beslagen we ten ijs komen’, aldus Russchenberg.

Bron: TU Delft
The Optimist

The Optimist

The Optimist is een onafhankelijk opinietijdschrift over mensen en ideeën die de wereld veranderen.

Meer over The Optimist >

Reacties

8 reacties op “‘Het laatste redmiddel tegen koolstofuitstoot’”

  1. Laatste redmiddel? Ik geloof mijn ogen niet! Dat u dit schrijft is angstaanjagend!
    Met een peperduur nog te ontwerpen vliegtuig en chemische troep de problemen alleen nog maar verergeren en verschuiven.
    Nee, wat moet gebeuren is:
    – stoppen van de bevolkingsgroei;
    – stoppen van de economische groei, die meestal alleen onzin-producten oplevert waaraan we juist kapot gaan;
    – tot ons laten doordringen dat we terug moeten (in CO2-uitstoot en alles wat daarbij hoort) naar 1990 (of liefst eerder);
    – de luchtvaart in het klimaatakkoord betrekken (dat is angstaanjagend);
    – vervangen van economisch denken door ecologisch denken;
    – weer mens worden in plaats van consument.
    Dus:
    Per jaar gewoon steeds méér delen van de landbouw, het verkeer (weg, water, lucht) en de industrie afsluiten.
    Gewoon stilleggen.
    Staken.
    Stoppen.
    Doet u mee?

  2. ik vind het een verontrustende gedachte
    primair is toch de uitstoot reduceren naar nul, daar moet de focus op liggen

  3. Steeds minder mensen geloven nog in dat er tijdig maatregelen tegen de opwarming van de Aarde worden genomen.
    Ooit was ik daar nog optimistisch over.
    Als de freons verboden konden worden (die grotendeels verantwoordelijk waren voor de gaten in de ozonlaag) kan de CO2 -uitstoot enz. ook tijdig worden teruggebracht, dacht ik
    Maar.. tijdig was geweest begin 80-er jaren van de vorige eeuw.
    Dus gaan mensen zich richten op ‘oplossingen’.
    Echter, alle optimistische technologische ideeën zoals geo-engineering zullen de balans op Aarde alleen maar verder verstoren. Hetzelfde geldt voor allerlei aanpak van voedselproductie.
    Om te komen tot oplossingen hebben we een ander economisch stelsel en minder geboortes nodig. Het idee van economische groei is immers gebaseerd op bevolkingsgroei.
    En ondertussen elk dak op het zuiden zonnepanelen geven.

  4. Eerste reactie, terwijl ik las: dit is een absurde, smakeloze grap van The Optimist om reacties uit te lokken.
    Ik sluit me dan ook helemaal aan bij die van Josta van der Wiele.

  5. “En ondertussen elk dak op het zuiden zonnepanelen geven”.

    En ondertussen elke houtkachel verbieden.

    En ondertussen niet meer voor elke vakantie vliegen!

  6. Beste Josta,

    Ik ben het helemaal met je eens. Al jouw suggesties vind ik fantastisch en ik doe zeker mee. Dit artikel schrijft dan ook niet over een alternatief voor al jouw suggesties, maar over een laatste redmiddel. Al ik denk over het gebruik van deze techniek bekruipt mij een koud gevoel. We moeten, koste wat kost, voorkomen dat we SRM moeten gebruiken. De kritische noot die je hier plaatst is terecht, maar ik denk dat die in het artikel ook naar voren komt. De onderzoekers stellen zelf ook al dat deze methode geen alternatief is en dat hun ‘noodoplossing’ ook met een heleboel, hele nare bijeffecten komt.

    Laten we dus inderdaad samenwerken. Stop de CO2-uitstoot, zodat dit verschrikkelijke noodscenario nooit werkelijkheid hoeft te worden.

    Met vriendelijke groet,

    Lisette Weber-Ziere

  7. De veranderingen die nodig zijn, zijn mogelijk.

    Echter zoals Josta van der Wiele ook reeds aangaf, niet zolang de noodzakelijke besluitvorming aangestuurd blijft worden vanuit economisch-denken. Wat bovendien oogkleppen hanteert, gezien uiteindelijk de kosten hoger zijn wanneer bijv schade van orkanen en mislukte oogsten tgv opwarming (etc) worden meegenomen.

    Uiteindelijk is het probleem dat de mensheid niet als 1 samenleving is georganiseerd met gemeenschappelijke doelen. Iets wat alle mensen van nu en in de toekomst aangaat -zoals Klimaat- dat zou niet aan de vele democratische bestuurssystemen mogen worden overgelaten, want dan moet je maar hopen dat het goed komt.

    Het is zot wanneer de wetenschappelijke kennis aangeeft wat het probleem is en welke oplossingen er zijn, dat vervolgens er bestuurlijk weinig van de grond komt omdat het onderwerp bij de kiezers onvoldoende op de agenda staat en bovendien gedeeltelijk wordt ontkend. Democratie werkt in dat opzicht niet, want mensen moeten eerst met de rampzalige gevolgen geconfronteerd worden. Dit weten we ook, dus daarom is op dit vlak een ander systeem nodig.

    Ik denk dan aan een mondiaal bestuurssysteem die regulatie invoert ten aanzien van al het menselijk handelen met invloed op het klimaat. We zijn inmiddels gewoon te laat om Regulatie nog langer uit te stellen, want de huidige mooie woorden en plannen die de democratische systemen opleverden, hebben nog niet geleidt tot een daling van de CO2 uitstoot!

Geef een reactie