‘Het idee dat het leven altijd leuk moet zijn, is een vergissing’

We hebben het nog nooit zo goed gehad. Sterker nog: wereldwijd kan het niet veel beter worden dan in het westen. Waarom heeft iedereen dan een psycholoog nodig? Waarom neemt iedereen zoveel pillen? Waarom is iedereen zo vermoeid en hebben we allemaal een diagnose? De Belgische Psychiater Dirk de Wachter schetste zijn verbazing tijdens een optreden in het programma Brainwash op NPO. Hij vroeg terecht: ‘Wat is er aan de hand in het leven dat goed is?’

We hebben geen hongersnood, geen epidemieën. We hebben gewoon een goed leven in het westen. De oorzaak van ons ongeluk is dat we geobsedeerd zijn door geluk, volgens De Wachter. ‘We zijn te zeer bezig zijn met het gelukkig zijn. We kunnen niet meer gewoon tevreden zijn. Nee we willen “fantastisch geluk”. Gewone mensen willen dat alles altijd fantastisch is. Nee ze zijn niet gewoon een beetje tevreden, maar het moet fantastisch zijn!’ Fantastisch gelukkig op Instagram, fantastisch leuke reizen maken et cetera. Juist dit streven naar het constant fantastische geluk, zorgt voor veel vermoeidheid en depressie’, stelt De Wachter. ‘We willen altijd dat alles “leuk, leuk, leuk” is, maar dat lijkt me een vergissing.’

Aanvaarding

De dwangmatigheid naar groots geluk levert veel misère en depressie op. Dat mensen gewoon gelukkig zijn, kan hij nog wel begrijpen. Dat is het probleem ook niet. ‘Het probleem is dat mensen niet een beetje gelukkig kunnen zijn. Gewoon kunnen genieten van het leven. ‘Hoe kunnen we rustig aan doen, en gewoon doen en het plezier daarin vinden? Plezier hebben in de gewone dagelijkse dingen’, aldus De Wachter.

We moeten daarbij volgens hem ‘een klein beetje gewoon en een klein beetje verdrietig’ kunnen zijn. Maar in dat klein beetje verdriet – liefst niet teveel natuurlijk – ligt ook de sleutel tot geluk. Op momenten dat het lastig gaat, geeft dit namelijk aanleiding tot liefhebben, volgens de psychiater.

Maar wat doen de meesten in deze maatschappij? Het verdriet dat we niet willen, moffelen we weg. ‘Nee, altijd moet alles fantastisch zijn. Met mij gaat alles goed. Je bent altijd stoer of leuk. Dus gaan we ons afsluiten’, zegt De Wachter. De maatschappij lijkt door te schieten in individualiteit of onafhankelijkheid. ‘Ik pleit juist voor meer kwetsbaarheid, meer gevoeligheid en het delen van verdriet.’

Contact maken

Liefde verschijnt op het moment dat het moeilijker gaat, stelt De Wachter. Mensen krijgen dan behoefte aan contact, nabijheid en samenzijn en dat komt vooral op moeilijke momenten. Praat dan ook als je thuiskomt, over die werkgever die weer raar doet en praat met vrienden.

‘Liefde ontstaat in het menselijk tekort’, zegt De Wachter. ‘Ja, dan is het belangrijk er te zijn voor elkaar en elkaar ook vast te houden. Niet alleen Twitteren of sms’en, maar elkaar ook ontmoeten.’ Hij geeft een voorbeeld van een opdracht die hij aan studenten gaf. ‘Spreek af via de smartphone en laat deze vervolgens thuis. En houd elkaar vast. Het menselijk dier is vergeten dat het aaibaar is. Dat het huidcontact nodig heeft. Heb niet alleen contact via een scherm. Nieuwe media zijn fantastisch, maar dan om af te spreken.’

Bekijk de hele Brainwash Talk met psychiater Dirk de Wachter hier.