Een pittig bakkie is goed voor de hersenen

Tachtig procent van de Nederlanders drinkt met enige regelmaat koffie. Gemiddeld drinken we 2,4 kopje per dag. Daarmee behoren we tot de absolute top van de wereld. Gelukkig weten we al sinds 2016 dat het drinken van koffie meer gezondheidsvoordelen kent dan gezondheidsrisico’s. Een van die voordelen is dat koffie de hersenen blijkbaar beschermt tegen cognitieve problemen en het ons denkvermogen bevordert. Hoe het dat doet, heeft het Krembil Herseninstituut in Canada onderzocht.

‘Koffieconsumptie heeft een correlatie met een verminderd risico op de ontwikkeling van Alzheimer, de ziekte van Parkinson en een aantal andere hersenziektes. Maar we wilden onderzoeken waarom dat is, welke ingrediënten van koffie er bij zijn betrokken zijn en hoe ze invloed hebben op leeftijdsgerelateerde vermogensvermindering’, aldus een woordvoerder van het instituut.

Het beschermende stofje

Waarschijnlijk heeft de beschermde werking niets te maken met de cafeïne in koffie maar met de aanwezigheid van een stof die ontstaat bij het roosteren van koffiebonen. Daarom keken de onderzoekers naar drie verschillende soorten koffie: dark roast met cafeïne, light roast met cafeïne en dark roast decafé. Het vermogen van beide soorten dark roasts was hetzelfde in de initiële testen. Daarmee konden de onderzoekers concluderen dat de bescherming niet afkomstig is uit de cafeïne. Toen dat aspect eenmaal was uitgesloten, konden de onderzoekers zich focussen op andere bestandsdelen. Al gauw kwam een waarschijnlijke kandidaat naar voren: fenylindaan. Dat stofje wordt gevormd tijdens het roosteren van de koffiebonen en geeft koffie zijn herkenbare, bittere smaak. Het is de fenylindaan dat voorkomt dat tau- en beta-amyloïdes zich vermengen door het lichaam. Deze twee giftige stoffen kunnen zich opbouwen in de hersenen en daar neurodegeneratieve aandoeningen als Alzheimer en Parkinson veroorzaken. Naar mate koffiebonen langer worden geroosterd, komt er meer fenylindaan vrij. Daarom hebben de dark roast koffies de meest beschermende effecten.

Het was voor het eerst dat dit effect van koffie werd onderzocht. In de toekomst hopen de onderzoekers gedetailleerder onderzoek te doen naar de eigenschappen van fenylindaan en de effecten bij inname van de stof. Zo willen ze onder andere kijken naar de mate waarin het bevorderlijk is voor de gezondheid, of het middel ook in de bloedbaan komt en of het de bloed-hersenbarrière kan doorkruisen. Dat is belangrijk om te weten, omdat de stof in de natuur voorkomt en dus niet in een laboratorium hoeft te worden gemaakt. ‘Moeder Natuur is een betere apotheker dan wij’, reageert de woordvoerder.

Toch waarschuwen de onderzoekers dat fenylindaan nog niet als behandeloptie kan worden aangeboden aan mensen met een neurodegeneratieve aandoening. Daar is nog veel meer onderzoek voor nodig. Dit onderzoek geeft alleen aan dat er bewijs is om verder naar dit stofje te kijken. De woordvoerder concludeert: ‘Het is interessant, maar suggereren we koffie als geneesmiddel? Absoluut niet.’