Zeg eens wat vaker ‘dank je wel’

Onderzoekers hebben inmiddels zo goed als bewezen dat dankbaarheid goed is voor de gezondheid, het humeur en het algeheel welzijn. Het is zelfs een van de makkelijkste dingen die een mens kan doen om de geestelijke gezondheid te verbeteren. Maar als je nu al niet kan bedenken wanneer je voor het laatst iemand echt hebt bedankt, weet een nieuw onderzoek misschien wel hoe dat komt.

Het onderzoek, dat terug te lezen is in het Engelstalige magazine Psychological Science, concludeert dat vrijwel iedereen de kracht van het uitdrukken van dankbaarheid onderschat. Bovendien overschatten mensen hoe ongemakkelijk ze zich zullen voelen als ze hun dankbaarheid uitdrukken. Die factoren weerhouden mensen om zich toe te leggen op deze simpele, maar belangrijke handeling.

‘Bedanken kan je eigen geluk bevorderen, maar het bevordert ook het welzijn van de ander, meer dan je zou denken’, zegt Amit Kumar, professor in de marketing aan de Amerikaanse universiteit van Chicago en co-auteur van het onderzoek. ‘Als beide partijen profiteren van iets, is dat het type actie waar we vaker naar zouden moeten streven in ons dagelijks leven.’ Voor het onderzoek deed Kumar meerdere series experimenten. Elk experiment was min of meer hetzelfde, met telkens maar een klein verschil. De deelnemers aan het onderzoek werden gevraagd om een brief te schrijven aan iemand in hun leven, waarbij ze dankbaarheid moesten uitdrukken. Voordat de brieven werden verstuurd, vroegen de onderzoekers welke reacties de deelnemers op hun brief verwachtten. Daarna vroegen ze de ontvanger naar hun reactie.

Inschatting

De onderzoekers concludeerden dat de schrijvers van de brief er stelselmatig naast zaten als ze moesten inschatten hoe hun brief zou aankomen, waarbij ze met name het ongemakkelijke gevoel overschatten en onderschatten hoe de ontvanger zich zou voelen en hoe verrast hij zou zijn over de brief. Volgens Kumar wijst die disbalans op verschillende prioriteiten, maar ook de zorgen tussen de schrijvers en ontvangers. ‘Schrijvers denken na over zaken als op de goede woorden komen en of ze welbespraakt genoeg zijn. Dat vormt mogelijk een barrière als het aankomt op daadwerkelijk te gaan zitten om de brief te schrijven. Maar als je de ontvanger bent van een dergelijke brief, waardeer je die brief op aspecten zoals warmte en de pro-sociale intenties. Zolang iemand zich maar oprecht, warm en vriendelijk uitdrukt, heeft de ontvanger vrijwel altijd een positieve reactie.’ Overigens schatten de ontvangers de brieven ook warmer en welbespraakter in dan de schrijvers deden.

De onderzoekers keken ook naar het welzijn van de schrijvers voor en na het schrijven van de brief. Ze constateerden dat het schrijven van een ‘dankbaarheidsbrief’ hen vrijwel altijd in een betere stemming brachten. Dat komt overeen met de bevindingen uit andere onderzoeken naar de stemmingsverbeterende effecten van dankbaarheid.

Dit onderzoek besteedde geen aandacht aan andere vormen van dankbaarheid, zoals een snel sms’je of een uitgesproken ‘dank je wel’. Ze weten dus ook niet of deze vormen van dankbaarheid andere effecten hebben. Toch meent Kumar dat we van dit onderzoek kunnen leren dat we ons eigen over-bewustzijn in de weg zitten als het aankomt op een oprechte dankbetuiging. Hij stelt voor om bedankkaartjes in huis te halen, zodat je te allen tijde een dergelijk bedankje kunt versturen. ‘Het versturen van een dankbetuiging kost bijna niets. Je kunt een dergelijk kaartje in een paar minuten schrijven en op de post doen. Wat ik bedoel te zeggen, is dat mensen veel vaker hun dank mogen uiten. Hoe je dat doet en met welke woorden doet er niet zo toe.’