Boek van de Week – Waar, over de kunst van het (niet) weten van Wytske Versteeg

Betekenis Boeken Club met het Boek van de Week: ‘Waar, over de kunst van het (niet) weten’ van Wytske Versteeg, Uitgeverij Querido.

In een tijd waarin ‘waar’ opnieuw een betrekkelijk fenomeen is, schrijft Wytske Versteeg dat ‘Waar, over de kunst van het (niet) weten’ is gaan heten. Een boek dat ons ‘langs de poreuze grenzen tussen waarheid, waarneming en verbeelding’ voert. Het is een boek dat op poëtische wijze het idee van waar, of waarheid onderzoekt, dat blijkt wel als Wytske Versteeg het zoeken naar waarheid vergelijkt met het graven van een kuil. Overigens een passend beeld bij het idee van waarheid. ‘Ik kan wel geloven dat er al een kuil is, maar dat zorgt er niet voor dat die plotseling verschijnt. Verbeelding kan een belangrijke eerste stap zijn om iets te verwerkelijken, want als ik me niet voorstel dat op deze plek een kuil moet komen, gebeurt er helemaal niets. Maar vervolgens zal ik echt nog moeten graven om de kuil werkelijkheid te laten worden.’

Waar, of waarheid is dus ook daadwerkelijk graven. Onderzoeken. In het licht brengen. ‘Ook in het dagelijks leven is waarheid een ordening, een scheiding. Het trekt een grens tussen dat wat je serieus moet nemen en wat je als onzin terzijde kunt schuiven, wat je wel of niet gelooft, wie je wel of niet bent.’ Kom daar maar eens om in een tijdperk van fake news op social media, trollen die daar bewust hele groepen vals informeren en politici en bestuurders die domweg leugens verkopen. Wytske Versteeg heeft het in dat geval over het zogenaamde Thomas-theorema, vernoemd naar William Isaac Thomas en Dorothy Swaine Thomas die stellen: ‘Als men situaties als echt definiëren, zijn ze dan echt in hun gevolgen? Met andere woorden, de interpretatie van een situatie veroorzaakt de actie.’ Volhouden dat iets waar is, kan ook betekenen dat men echt gelooft dat het waar is en er dus naar gaan handelen. Zelfs het graven naar de feiten en die voorhouden, helpt dan niet om die waarheid in te zien.

Lees de hele recensie hier.

Ron van Es, hoofdredacteur Betekenis Boeken Club