Blauw is dodelijk, maar niet voor mensen

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie sterven jaarlijks ongeveer 445.000 mensen aan malaria. Maar dat getal zou wel eens heel snel lager kunnen worden. Wetenschappers aan de Radboud Universiteit hebben namelijk een veilige, blauwe kleurstof gevonden die malariaparasieten binnen twee dagen doodt. Dat is sneller dan welk ander middel dan ook.

Zodra een mens is geprikt door een malariamug verspreiden eencellige malariaparasieten zich door de rode bloedlichaampjes in de bloedsomloop. Daar splitsen ze op in mannelijke en vrouwelijke parasieten: gametocyten. Als een niet-besmette mug dit bloed drinkt paren deze gametocyten in de maag van de mug. Daar ontstaan vervolgens weer nieuwe malariaparasieten die zich naar de speekselklieren van de mug begeven. Daar kunnen ze de volgende mens besmetten.

Kiezen voor blauwe kleurstof

Meestal wordt malaria behandeld met het medicijn Artemisinine. Maar na de behandeling kunnen de gametocyten nog enkele weken in de bloedsomloop blijven. Mensen blijven in die tijd dus besmettelijk voor muggen. Dit is het moment dat de blauwe kleurstof – methyleen blauw – belangrijk wordt.

In Mali werd het blauw toegevoegd aan de infusen met Artemisinine. Daar bleek dat het middel binnen 48 uur alle gametocyten had gedood. De kleurstof werd al gebruikt in laboratoria om het verschil tussen dode en levende cellen zichtbaar te maken. Het was al bekend dat mensen dit middel goed kunnen tolereren. Maar het heeft wel een bijzondere bijwerking.

Nieuwe besmettingen voorkomen

‘Ik heb het zelf gebruikt en het maakt de urine fel blauw’, zegt Teun Bousema, onderzoeker aan de Radboud Universiteit. ‘Dat is iets waar we wat aan moeten doen, want mensen zouden het hierdoor misschien niet willen gebruiken.’

En dat ze het gaan gebruiken is heel belangrijk. Want malaria is het beste te bestrijden door nieuwe besmettingen te voorkomen. Nu de gametocyten minder lang de kans hebben nieuwe muggen te besmetten, lijkt een einde aan malaria weer een stukje dichterbij.

Lees ook in de Daily:
> Deze plek staat binnenkort op de UNESCO-lijst, maar niet voor lang
> Op deze manier voorkom je RSI