Boekrecensie: Het ideeënboek van Ervin Laszlo

In 2020, nog voor de coronacrisis, schreef Ervin Laszlo het boek Blauwdruk voor een nieuwe wereld. Wat is er overgebleven van zijn mooie plannen?, vraagt Ron van Es zich af. 

DOOR: RON VAN ES

Ervin Laszlo, wetenschapper, filosoof, en auteur van veel boeken, bovendien ook nog oprichter van de Club van Boedapest, heeft in 2020 het boek Global Shift Now uit laten geven. In het Nederlands vertaald Blauwdruk voor een nieuwe wereld. In dit boek staan zijn ideeën voor een wereld in 2030. Andere ideeën vooral, en soms terugvallend op dat wat we allang weten of zouden moeten weten. Moedig ook om een dergelijk boek in 2020 uit te brengen omdat daarna de covid-pandemie wereldwijd toesloeg. Wat blijft er dan over van je mooie plannen? Veel, is het antwoord alvast.

Hoe nu verder?

Ik moest denken aan mijn eigen plan dat ik in maart 2020 voorlegde aan 23 andere schrijvers, dat het boek Anders Verder, 24 schrijvers over een wereld na corona opleverde. In het voorwoord schreef ik: ‘Hoe zou het verder gaan met deze wereld, die zo maakbaar leek voor de coronacrisis? Vinden we een uitweg met een medicijn en pakken we daarna de oude draad weer doodleuk op? Of worden er ramen geopend naar een nieuwe wereld waarin welzijn de voorrang krijgt boven welvaart? Mensen hebben behoefte aan andere wegen, andere manieren, andere vormen om samen te leven en samen te zijn. Eerlijker, rechtvaardiger, duurzamer, inclusiever, liefdevoller. Een wereld die we ten diepste kennen en verlangen.’

Nu bijna 3 jaar verder is het opwindende idee van een ander systeem, een andere wereld, weggeëbd. Wat over is, is de chaos van een wereld na een pandemie die altijd gekenmerkt wordt door chaos volgens wetenschapsredacteur Maarten Keulemans van de Volkskrant, die daarover schrijft: ‘Na epidemieën volgen vaak jaren vol tumult, leert de geschiedenis. En zie nu: de inval in Oekraïne, parlementen bestormd in Amerika en Brazilië, protesten van Frankrijk tot Peru, oplaaiend geweld in Afrika. De coronapandemie als lont in het kruitvat?’

Chaos creëert kansen

Maar chaos creëert ook kansen. Het zet mensen en systemen in beweging. Niet voor niets noem ik deze tijd dan ook de ‘tussenruimte’ en besteedde daar een hele podcastreeks aan. De tussenruimte of liminaliteit geeft aan, dat we een bepaalde situatie loslaten en op weg zijn naar een nieuwe situatie. Intussen zitten we in de tussenfase, de tussenruimte. De angst regeert in het loslaten van het oude, en het verlangen roept om het nieuwe. De tussenruimte is het beeld van de chaos.

In 2020 wist Ervin Laszlo nog niet voldoende over de pandemie, laat staan de oorlog in Oekraïne. Was hij dus een idealist die ingehaald is door de tijd? In het hoofdstuk ‘Alles bij het oude houden, een rampzalig scenario’ schrijft hij: ‘Als we het verleden vergeten, zijn we gedoemd het te herhalen.’ Ondanks alles kunnen we niet terug, want het verleden staat bol van ongelijkheid, discriminatie, ongerechtigheid en ja, oorlog. Ook al geeft de huidige situatie een beeld alsof we niets hebben geleerd, er is toch een bewustzijn groeiende bij steeds meer mensen dat we niet terug kunnen naar zoiets als een Koude Oorlog. Een polarisatie van culturen. ‘Waar het op neerkomt is dat de normale gang van zaken in de pre-pandemische wereld zowel ecologisch als sociaal gezien onrechtvaardig, onbillijk, en uiteindelijk niet duurzaam was.’ •

Je las een gedeelte van een artikel van Ron van Es, over het boek Blauwdruk voor een nieuwe wereld van Ervin Laszlo (bestel nu tijdelijk zonder verzendkosten in onze webshop). Het volledige artikel van Ron lees je hier.