Nieuw leiderschap en richting: Een pleidooi voor aandachtskracht als basis voor wérkelijke verandering

‘Business as unusual’: iets is op en het roer kán om

Corona drukt ons allemaal met de neus op de feiten: we kunnen niet meer door met ‘business as usual’: iets is op.

Wat er op is?

Onze gejaagde levensstijl. Met dank aan Corona komen we er massaal achter wat het najagen van doelen en doen, doen, doen ons kost. En herontdekken wie en wat echt onze aandacht waard is.

Tegelijkertijd komen ook de eerste cijfers binnen van de stress die Corona ons oplevert: nóg hogere burn-out cijfers, want: je baan of eigen zaak heruitvinden, onzekerheid, ambiguïteit, chaos en de stip aan de horizon niet helder hebben, geeft het diertje ‘mens’ veel hoofdbrekens en slapeloze nachten.

Verder ontdekken we massaal dat de systemen waarin we samenwerken en leven over de datum zijn, en op de schop moeten. Bedrijf voerende systemen moeten anders ingericht en aangewend worden: ten dienste van mens, maatschappij en regeneratief voor de planeet.

Dat wisten we met ons hoofd, maar nu voelen we het ook. En we zien dat het collectieve maatschappelijke systeem op de schop moet en kán: ineens zijn radicale maatregelen mogelijk. De overheid kan ze inzetten en de samenleving kan ze aannemen!

En een radicale nieuwe richting is hard nodig. Want voorbij Corona zijn nog veel grotere dingen op.

Onze ‘jaarvoorraad’ grondstoffen van de aarde bijvoorbeeld. ‘Earth overshoot day’ viel dit jaar al in mei, een paar jaar terug was dat nog augustus.

Het is meer dan duidelijk: er is iets nieuws nodig. Op alle 4 niveaus: individueel, samen binnen (bedrijf voerende) systemen, collectief maatschappelijk en planetair.

En dat vraagt – op al die 4 niveaus – om nieuw leiderschap en richting.

Over nieuw leiderschap en richting gaat de nieuwe editie van The Optimist. Daarin komen 6 experts aan het woord die elk een eigen facet van nieuw leiderschap in het licht zetten.

Deze 6 verhalen zullen – elk met hun eigen insteek – veel herkenning geven over wat er werkelijk nodig is om de wereld duurzaam beter te maken.

Niemand weet nog precies hoe dat nieuwe leiderschap eruit zal komen te zien. Maar een stabiele aandachtskracht is volgens mij de broodnodige vruchtbare basis.

Een pleidooi voor de waarde van aandachtskracht-training

In mijn bijdrage aan dit thema wil ik dan ook een pleidooi houden voor aandachtskracht-training als absolute basis voor succesvol nieuw leiderschap.

Hiermee bedoel ik een vorm van innerlijke krachttraining van mind, hart en wil. Die een voedingsbodem creëert waarop nieuw leiderschap, richting inzetten en koers houden wérkelijk mogelijk wordt.

Kom in opstand: pak de leiding terug over uw aandacht

Misschien was het u ontgaan omdat u te afgeleid bent, maar we leven momenteel in een echte ‘aandachts economie’. Waarin ‘handelaars’ dingen om onze aandacht en een scala aan manieren verkopen om de aandacht af te trekken en af te leiden.

We lopen de hele dag rond met apparaten die trillen en pingen en ons om de haverklap wijzen op rood oplichtende vlaggetjes, voordelige aanbiedingen en nieuwe berichten. We kijken ’s avonds tv en lezen op zaterdagochtend de krant ‘ter ontspanning’, zonder door te hebben wat de impact is van het overweldigend stressvolle nieuws op ons zenuwstelsel. En we hebben ons ook nog eens te verhouden tot de inhoud van het nieuws: is het nep? Gekleurd door de media? Wat kan, moet en wil ik geloven?

We worden – kortom – overspoeld door prikkels. En laten onze aandacht de hele dag alle kanten op trekken.

Dit vraagt veel van de neuronen in ons brein. Te veel. Uit onderzoek van Harvard (Hallowell 2005) blijkt dat die breinneuronen aangetast worden door de steeds verspringende aandacht. Wat leidt tot een vorm van aangeleerde ADHD: Attention Deficit Trait (ADT). Een greep uit de symptomen die daarbij horen zijn:

• Een groeiende hang naar digitale ‘shots’
• Een wattig, ‘overspoeld brein’
• Een continue gejaagd gevoel, verhoogde hartslag
• Gevoel van onrust, snel geïrriteerd, ontevreden, verveeld, lichte paniek, schuldgevoel
• Impulsief handelen, steeds verspringen

En last but not least: een verdoving van onze gevoelswereld.

Het vermogen om te kiezen hoe en waar we onze aandacht uitgeven, geeft ons agentschap over ons leven. Het is hard nodig in deze tijd om een groter bewustzijn te ontwikkelen van de manieren waarop we afgeleid en verdoofd worden. En aan aandachtskracht-training te doen: om de leiding over uw aandacht terug te pakken.

De vrijgekomen aandacht kan dan bewust gericht worden. Enerzijds naar binnen toe: op uw diepere bron van wijsheid en richting. En anderzijds naar buiten toe: doorzien wat er echt speelt, niet inhaken op (eigen of andermans) vooroordelen en afgestemd handelen.

Aandachtskracht-training als basis voor wijs, liefdevol, en moedig leiderschap

Misschien klinkt aandachtskracht-training nu vooral als fitness voor de mind.

Maar het omhelst veel meer dan dat. De verdoving van de gevoelswereld en de afgescheidenheid die we kunnen voelen van onszelf, elkaar en de wereld, treedt niet alleen op door ADT. Maar ook door het tempo waarmee we leven: de gejaagdheid.

Misschien heeft Corona uw tempo en niveau van prikkels de afgelopen maanden doen dalen, en heeft u meer kunnen voelen wat er voor u toe doet. Misschien heeft u zich voorgenomen uw leven anders in te richten om meer ruimte te maken voor liefde en verbinding. Te leven naar het ritme dat bij u past, en de natuur.

Maar nu de lockdown voorzichtig opent, ligt terugval naar gewoontegedrag op de loer.
Want er liggen diep ingesleten patronen onder onze neiging om ons te laten opjagen, afleiden of verdoven. Kernovertuigingen die ons aanjagen. En pijn die we willen vermijden: want het leven zelf en de huidige stand van zaken in de wereld echt aankijken is pijnlijk!

Tegelijkertijd is het gelukkig een diep menselijk verlangen om verbinding en liefde te ervaren. Ons toe te wenden naar ons hart en deze te openen voor onszelf, elkaar en het leven zelf.

Dat vraagt vertragen, geduld en moed. Het vraagt geduld om af te stemmen op de stem van het hart met haar diepere bron van wijsheid en richting. Het vraagt moed: om de liefde EN de pijn te durven doorvoelen van de status quo. De uitgediende structuren los te durven laten waar we krampachtig aan vasthouden. En het nieuwe wat zich wil ontvouwen door ons heen, toe te laten.

Als alle houvast weg valt: waar koers ik dan op en hoe anker ik in vertrouwen?

De leiderschapstrainingen die ik met mijn bedrijf geef, gaan vooral over de vraag hoe we de turbulentie en onzekerheid van de transitietijden waar we inzitten, met succes mede vorm kunnen geven.

Onze leiderschapstrainingen staan daarbij niet per se op zichzelf. Ze sluiten juist aan bij bestaande ‘nieuw-leiderschapsprogramma’s’ en verandertrajecten.

Onze focus is op het opbouwen van die aandachtskracht: als basis voor het type leiderschap en de richting die de deelnemer wil inslaan.

We focussen dus op de innerlijke staat van zijn en de diepe bron van wijsheid waar vanuit de leider handelt en versterken die. Om in de buitenwereld wijs, moedig en liefdevol te kúnnen handelen.

Vooral als houvast in de bestaande structuren en vormen weg begint te vallen en de onzekerheid, angst en turbulentie toenemen. Dan is een stevige aandachtskracht echt hard nodig. Om te ankeren in vertrouwen in hoe het leven zelf zich wil ontvouwen en in de waarde van uw unieke bijdrage. U niet te laten meesleuren door de waan van de dag of overspoelen door de omvang van de problemen waar de wereld voor staat.

Hoe we dat doen? In 4 fases.

In Fase 1 wordt gewerkt aan het innerlijk bewustzijn en het trainen van aandachtskracht. Dat is hard werken. Met dagelijkse aandachts-trainingsoefeningen. Het kost echt tijd om kracht op te bouwen. Net als in de fitness minstens 6 weken voordat effect merkbaar wordt.

Nadat een stevig stabiel aandachtsvermogen opgebouwd is, wordt in fase 2 gewerkt aan het bewust richten van de vrijgekomen aandacht: op de eigen bron van wijsheid en de richting die ingezet wil worden.

Is de innerlijke bron van wijsheid en het uiterlijke richtpunt eenmaal stevig verankerd, dan is fase 3 om het geleerde in te gaan zetten in samenwerking. Verbindend samenwerken en communiceren. Met oog en hart voor de verschillende perspectieven en bijdragen die elke diverse samenwerking rijk is. Want alleen door alle perspectieven een podium te geven, kunnen we komen tot nieuwe systemen die echt werken voor iedereen.

Aan het samenbrengen van de stakeholders om samen dat nieuwe systeem vorm te geven, wordt in de vierde fase gewerkt. Met behulp van TheoryU, een veranderaanpak die systemisch kijkt en het ontwikkelen van open mind, hart en wil voorop stelt.
En pas in de tweede plaats de processen en technieken. Om samen de toekomst te creëren die wil ontstaan: te luisteren naar het leven zelf.