Wie heeft gevraagd om deze oorlog?

‘De zon schijnt en de vogels fluiten. Wie heeft gevraagd om deze oorlog?… Maar het is zo, we leven nu ook in oorlogstijd.’ Dit zijn de woorden van een oudere dame, uitgesproken in de verlaten straten van Kiev aan een journalist van NOS nieuws. Zij kiest er bewust voor niet te vluchten. Waar moet zij heen? Dit is de stad die zij kent, dit is haar geliefde land. Dat wil zij niet achterlaten.

Mijn naam is Leila Prnjavorac, ik ben presentator, spreker en Haagse Vrijheidsambassadeur. Afgelopen zondag presenteerde ik de demonstratie op de Dam in Amsterdam en stonden wij met 15.000 mensen zij aan zij uit solidariteit met de Oekraïners en voor vrede, vrijheid en democratie.

Tot tien dagen geleden was ik nog een van de mensen die de laatste oorlog in Europa had meegemaakt. De oorlog in voormalig Joegoslavie, Bosnie en Herzegovina om precies te zijn. Exact dertig jaar geleden in 1992. Nu dertig jaar later is er weer een oorlog, in Oekraïne. Wie heeft gevraagd om deze oorlog? Vandaag zijn wij hier uit solidariteit met de Oekraïeners en Oekraïne en alle anderen die noodgedwongen op de vlucht zijn geslagen. Ik voel mij verbonden met de onschuldige mensen en kinderen die dit nu ook moeten leven. Ik was negen toen de oorlog begon. Ik was negen toen mijn onschuld mij bruut werd ontnomen. Net als die oude dame wilden mijn ouders niet weg. Ze geloofden niet dat hun buren, hun naasten, hun vrienden van de een op de andere dag vijand konden worden, maar het gebeurde toch en nu weer. Op mijn elfde, na anderhalf jaar oorlog, werd ik verjaagd uit mijn stad; deze werd bruut gezuiverd en wij moesten veel geld betalen voor de konvooi bussen die ons naar ons eerste onderduikadres zou vervoeren. Vier maanden leefden wij in Belgrado ondergedoken bij Servische vrienden, wachtend op ons visum dat door onze reddende engel Nadja, een wildvreemde voor ons toen nog, vanuit Nederland werd verzonden. Nu leef ik al 28 jaar in vrijheid in de mooiste stad achter de duinen, de internationale stad van vrede en recht. Mijn, ons Den Haag.

Ik zie de beelden van kinderen in schuilkelders, ik ruik de geur van die muffe kelder, het donker en de kleine ramen maken de ruimte angstaanjagend voor een kind. Ik hoor het gefluit, niet van de vogels, maar van een naderende granaat en hoop dat deze niet in dit gebouw zal inslaan. Je hoort mensen gillen, maar komt er hulp? Ik zie kinderen aan hun moeders warme hand en denk aan mijn moeder en haar warme hand, haar kalmte, haar kracht, ik voel geen angst meer, want zij is er. Ik zie kinderen in de vele bussen en ik denk aan ons in de overvolle bussen, met spullen en zieke mensen, baby’s, oude mensen, uit alle lagen van de samenleving. Oorlog maakt iedereen gelijk en discrimineert niet. Ik lees over de baby’s die geboren worden in schuilkelders, de mensen die in geïmproviseerde ziekenhuizen worden verzorgd, de vrouwen en mannen die soldaten zijn geworden. De boeren en werkers die van spoorrails barricades maken, mensen die zich verenigen om de agressor buiten te houden. Om te strijden voor hun land, voor vrijheid, voor de vrede.

Dit verzet hebben wij gelukkig vaker gezien op de wereld, maar er is een groot verschil. Het zit hem in de ene persoon die opstaat en verantwoordelijkheid neemt. Een president, wow, wat een man. Zoals op een plaatje te lezen valt circulerend op de socials, wat zie je vanaf de ruimte, is de vraag. De moed en kracht van Zelensky. Een comedian die zich ontpopte van het podium naar een leider op het wereldtoneel. Wat mogen de Oekraïners in hun handen knijpen met zo’n man. Die iedereen op de been krijgt en met zijn positiviteit en strijdbaarheid de schijnwerpers op Oekraïne richt en de wereld confronteert met niet te mogen wegkijken. Fijn dat het westen en de wereld de Oekraïners bijstaat met hulp, sancties tegen Poetin, opvang en wapens. Dit is helaas vaker anders geweest, ook destijds in Joegoslavië.

Goddank worden de Oekraïense mensen op de vlucht met zoveel liefde en barmhartigheid opgewacht en opgevangen. In Nederland is er zelfs een burgerinitiatief gestart dat wel 15.000 mensen zou kunnen huisvesten bij mensen die hun huizen beschikbaar stellen voor opvang. Dit hoort ook te gelden voor alle mensen die nu noodgedwongen Oekraïne moeten ontvluchten. De studenten uit Marokko of Nigeria, de ex-vluchtelingen, uit Afghanistan en Syrie die veiligheid hadden gevonden in Oekraïne en die nu weer voor de tweede keer in een korte tijd moeten vluchten. Oorlog discrimineert niet, de mens wel. Wij zijn allen even veel waard en dienen altijd hetzelfde behandeld en beschermd te worden.