Hebben we keuzevrijheid of worden we beïnvloed en gemanipuleerd? In haar nieuwe boek Autonomie, een zelfhulpgids onderzoekt filosoof Miriam Rasch hoe je autonoom kunt handelen in tijden van moderne technologie. Wij vroegen haar om een optimistische toelichting. Immanuel Kant deed tijdens de Verlichting een oproep. ‘Heb de moed je van je eigen verstand te bedienen!’ Wat bedoelde hij hiermee? ‘Kant leefde in een totaal andere tijd. Een tijd waarin er geen vrijheid van meningsuiting was. Een tijd waarin kerkelijke dogma’s en de staat voorschreven wat je moest denken, geloven en vinden. Met deze uitspraak riep hij op om hier tegenin te gaan. In plaats van iemand anders je te laten vertellen wat je moet vinden, moedigt hij aan om zelf na te denken. Doordat de mens de rede bezit, is hij uniek. Met dit gereedschap kan hij zelf een mening vormen, keuzes maken en autonoom handelen. Als iemand ervoor kiest om zijn vermogen tot zelf nadenken niet te gebruiken, ligt de schuld van deze onmondigheid bij hemzelf. Kant noemde de Verlichting daarom ook wel het uittreden van de mens uit de onmondigheid die hij aan zichzelf te wijten heeft.’ In onze tijd zijn er een stuk meer vrijheden. Waarom lijkt