Trouw aan sociale impact

Het initiatief ‘Kracht in Nederland’ luidde in 2012 de start in van de samenwerking tussen Silvia Oostwegel en Gerda Deekens om sociale initiatieven op de kaart te zetten. Enkele jaren later richtten ze MAEX op, het landelijke platform dat helpt maatschappelijke impact te maken, te meten en te managen. Hoe blijf je vijf jaar lang trouw aan een non-profit doel in een wereld waar sociale cohesie onder druk staat, zonder alleen maar je hand op te houden voor subsidie?

De onbekendheid van het initiatief van Silvia Oostwegel en Gerda Deekens vormt een uitdaging. Regelmatig horen ze ‘had ik maar eerder geweten van jullie platform’, maar dat lijkt eerder een stimulans om een stap extra te zetten dan dat het ze afremt. Deekens en Oostwegel geven via hun platform MAEX inzicht in de waarde en behoeften van maatschappelijke initiatieven. Daarbij doen ze er alles aan om bedrijven, overheden en fondsen te stimuleren om bij te dragen aan de ruim 2.200 initiatieven die zich inmiddels bij hen hebben aangemeld.

 ‘Initiatiefnemers zijn die-hards, die gaan gewoon door, of er nu geld is of niet.’

Mooie initiatieven

Deekens onderkent dat trouw blijven aan bepaalde uitgangspunten de basis vormt van MAEX. ‘We hebben een visie, een drive, een doelstelling. Daar zijn we heel trouw aan bij de koers die we varen. Ik ben grootgebracht met “goed doen voor anderen”, dat zit er diep in binnen mijn familie. We zijn geneigd om onszelf weg te cijferen. Dat brengt me veel, maar kost me soms ook wat. Het is belangrijk de balans te bewaren in dat geven en nemen.’

Volgens Oostwegel komt in een crisis de waarachtige kern van veel zaken naar boven, omdat alles onder druk staat en er verandering plaatsvindt. ‘Nu komt alles waar we het steeds over hebben bij elkaar. We wilden er altijd al zijn voor mooie initiatieven in de samenleving, en nu is iedereen ermee bezig. Het lijkt eenvoudiger om iets te doen voor een ander. Velen vragen zich bijvoorbeeld af waarom mensen eenzaam thuiszitten, hoe het kan dat we kennelijk veel minder hoeven te reizen en CO2 uitstoten’, legt ze uit. ‘Het is voor ons makkelijk om in de crisis trouw te zijn aan de dingen waar we voor staan. En aan de dieperliggende overtuiging dat we totaal verkeerd bezig waren in de wereld, met het klimaat, op maatschappelijk gebied, hoe we met elkaar omgingen, dat de focus op geld verdienen lag in plaats van iets voor elkaar betekenen. Vanuit dat denken zijn we ooit met MAEX aan de slag gegaan.’ 

Ze constateerden een omissie, een beweging van onderop die niet gezien, geholpen, gesteund, erkend en gewaardeerd werd. ‘Daar moest iets aan gedaan worden’, klinkt het met onstopbare gedrevenheid. De initiatieven die werden opgepakt door mensen met passie, waren volgens de dames onvoldoende zichtbaar. ‘Nu alles onder spanning staat, wordt de waarachtigheid van wat je in de kern doet zichtbaarder’, beschrijft Deekens de positieve ontwikkeling.

Overeind blijven

Al die initiatieven vormen samen een geheel, een sector. Het is belangrijk dat deze gestut wordt, zodat de waarde overeind blijft. Oostwegel constateert dat veel initiatieven het moeilijk hebben omdat het menselijk contact de afgelopen tijd beperkt is geweest. Daar komt volgens Deekens nog bij dat er geen overheidsmiljarden beschikbaar zijn voor sociale initiatieven. Dat vormt een bedreiging voor het voortbestaan ervan, terwijl betrokken vrijwilligers wel de neiging hebben om trouw te blijven aan hun sociale inzet. ‘Initiatiefnemers zijn die-hards, die gaan gewoon door, of er nu geld is of niet. Daar zou de overheid geen misbruik van mogen maken. Dat is heel onrechtvaardig.’ MAEX ontvangt dagelijks verzoeken om financiële ondersteuning. Via financiële impulsen zorgt MAEX effectief en efficiënt voor donaties aan initiateven, maar hun middelen zijn beperkt en het platform is afhankelijk van partijen die daarin met hen samenwerken. Deekens en Oostwegel zijn overtuigd van de kracht van samenwerking; vooral niet doen wat anderen veel beter kunnen, maar meer impact creëren door die krachten slim te bundelen. Ze willen niet blind vasthouden aan dingen, wel trouw blijven aan wat is opgebouwd. ‘We doen wat we kunnen, maar er gaat een boel verloren door de crisis, en als je niet oppast duurt het straks tien jaar om die structuur weer op te bouwen.’ 

Van betekenis zijn

Het MAEX-platform wordt niet alleen populairder onder sociale initiatieven, maar ook bij degenen die iets willen bijdragen aan MAEX zelf. ‘Onwaarschijnlijk veel mensen kloppen bij ons aan om iets te mogen doen. Ze willen bijdragen aan maatschappelijke waarde en stellen zich vaak de vraag: “Ik heb misschien wel hard gewerkt, maar ben ik ook van betekenis geweest? Wat is mijn waarde?”’, klinkt de toelichting van Oostwegel. Deekens vult hierop aan: ‘Omgekeerd zie je bij de initiatieven, ook wel het sociale weefsel van Nederland genoemd, dat mensen er al jaren mee bezig zijn. Het werd echter niet als centraal gezien in de samenleving. Eerder als hobbyisme, als de rand van de samenleving, geen onderdeel van de betekeniseconomie.’

Van alle initiatieven die zij in beeld brengen, is er bijna niet een die zich op één enkel aspect richt. Ze zijn allemaal bezig met meerdere thema’s, met meerdere thema’s die te koppelen zijn aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties. Oostwegel: ‘Ze voegen allemaal waarde toe, zowel economisch als ecologisch of maatschappelijk. De balans die zij hierin zoeken zie je nu verschuiven. Het innerlijk kompas is gekoppeld aan waar je naartoe wilt. Nu er onzekerheid heerst en we telkens moeten switchen van plan, helpt het om te denken aan je kompas, de koers waar je trouw aan bent.’

Positivo’s

Ook bij ‘gewone’ bedrijven vindt een verschuiving van die balans plaats. MAEX gaat met hen in gesprek over een positieve impact op de samenleving. Dit doen ze aan de hand van de door henzelf ontworpen social handprint, een tool waarmee impact kan worden gemeten. ‘We laten ze zien dat je als bedrijf bijvoorbeeld in staat bent om producten te recyclen, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen, en zo nog meer.’ Deekens: ‘Sociale impact is steeds meer onderdeel van het gesprek. Je ziet de worsteling ook bij bedrijven die in de eerste fase van de crisis gesteund zijn door de overheid. Die moeten meer laten zien wat ze duurzaam en sociaal doen.’

Vijf jaar geleden spraken de vrouwen een MAEX-rede uit, waarbij ze vooruitblikten naar 2020. ‘Nu het zover is, zien we dat er echt stappen in de goede richting zijn gezet’, stelt Deekens. Haar compagnon valt haar bij: ‘Wij zijn een stel positivo’s, maar als je die vooruitgang ziet, werkt dat ook motiverend. Er is niemand geweest die de afgelopen jaren tegen ons heeft gezegd dat wat wij willen onmogelijk is. En natuurlijk zijn er perioden geweest dat het tegenzat, maar als je heel erg gelooft in waar je naartoe wilt en die drive laat zien, dan wekt dat bij anderen energie op en trek je positivisme aan. Zo hebben we inmiddels een heel fijn jong team waarmee we dit samen doen. Wij houden er pas mee op als het doel bereikt is. Als iedere buurtmoestuin en ieder Alzheimer Café kan zeggen “dit is mijn waarde”, en dat andere mensen dit waarderen.’