Gratis: regenboogdenken

Ik ben gek op regenbogen. Wie niet? Ik herinner me regenbogen zo helder dat het leek alsof je ze zo kon pakken. De gedachte dat je echt óver zo´n boog in een toverland met bluebirds terecht kunt komen is misschien ontstaan uit zo’n levendige aanschouwing. Op weg naar Compostela ontmoette ik ooit een Britse jongen met een baard en indringende ogen over wie het gerucht ging dat hij Jezus zou zijn. Het begon misschien als een grapje.

DOOR: GOVERT DERIX

Maar op een middag zat ik, samen met andere pelgrims, met hem in een weiland wijn te drinken. Toen de fles leeg was riep iemand gekscherend dat Andy (zo heette onze Jezus) vast in staat was om water in wijn te veranderen. Andy nam zijn drinkfles en schonk allen in. Toen we elkaar gezondheid wensten verscheen boven Andy’s hoofd een regenboog.

Weergoden

Vijf jaar later later was ik opnieuw onderweg naar Compostela, nu vanuit Portugal. Ren, een jongen uit Guatemala die de laatste dagen met mij en mijn jongste zoon meeliep, had op buienradar gezien dat het slecht weer was in Compostela. Als we zouden besluiten een dag later aan te komen, zouden de weergoden ons zonnig gestemd zijn, opperde hij. Ren stelde voor dat we een omweg zouden maken via een klooster bij het plaatsje Padrón. In het klooster Santo Antonio de Hebron waren we die dag de enige gasten. Na een onvergetelijke maaltijd met de paters namen we deel aan de kerkdienst. Daarna leidde een pater ons rond tot bij een stenen kruis op een patio. Boven dat kruis verscheen aan de hemel een dubbele regenboog.

Zwart-wit

Mijn repertoire van regenbooganekdotes blijft groeien. Soms is het alsof een hogere macht ter onderstreping van een gedenkwaardige gebeurtenis besluit om een regenboog te laten zien. Dat gebeurde bijvoorbeeld ook bij de begrafenis van Harry Mulisch. Dat kun je toeval noemen. En je kunt er een zekere noodzakelijkheid aan toekennen: gezien de stand van de zon en de gesteldheid van de atmosfeer móést het meteorologische verschijnsel zich voordoen, ongeacht of er een begrafenis plaatsvond. Zo’n zwart-wit benadering (toeval of noodzaak) doet echter geen recht aan de kleuren en vergezichten van de vele soorten regenboog die er onder de zon zijn aan te treffen.

Meerwaardig

Regenbogen herinneren eraan dat het dualistische denken vaak gepaard gaat met een verarming van de werkelijkheid. Voorbij de dualismen van waar/onwaar, mooi/lelijk, goed/kwaad, plus/min en zwart/wit ligt een wereld vol rijke schakeringen die zich veelal aan menselijke brillen van waarneming onttrekt. Elke verklaring heeft een prijs. Enerzijds ben ik ongelofelijk geboeid door de natuurkundige verklaring van het verschijnsel regenboog. Anderzijds probeer ik mijn ogen open te houden voor wat een regenboog nog meer zou kunnen zijn. Een krans boven het hoofd van Andy. Een accent boven dat kruis in Padrón. Verhalen bestaan en ontstaan bij de gratie van het nog niet verklaarde, het geheime en mysterieuze.

Misschien is het tijd om ons te oefenen in wat je ‘regenboogdenken’ zou kunnen noemen: een praktijk die gelooft in een meerwaardige logica waarin de dingen een beetje waar en onwaar, een beetje goed en kwaad, en een beetje toeval en noodzaak kunnen zijn. Net als in het echte leven dat mij, terwijl ik dit schrijf, aan een blauwe hemel trakteert op een paar prachtige stapelwolken.

Govert Derix is filosoof, schrijver en adviseur. Diverse van zijn boeken zijn verkrijgbaar via de webshop van The Optimist.