Re-story: nieuw narratief voor transitie

In Gent, de Vlaamse stad die ook in Nederland bekend staat om de jaarlijkse Gentse feesten, richtten Geert Degrande, een tweetalige Belgische journalist en Mischa Verheijden, een Nederlands-Belgische journalist, auteur en copywriter, twee jaar geleden Re-story.be op.

DOOR: GEERT DEGRANDE EN MISCHA VERHEIJDEN

Re-story.be is een platform voor impactjournalistiek dat denkers, doeners en kunstenaars aan het woord laat die nieuwe wegen openen in economie, onderwijs en samenleving. Maar het is ook een multistakeholdercoöperatie en een community die mensen bij elkaar brengt. Onder leiding van Elke Leyman, de derde partner van Re-story, organiseert men events om impact te creëren. ‘Alleen als we de toekomst als een gezamenlijke onderneming zien kunnen we het tij keren en stappen zetten naar een transitie die een mooie toekomst moet garanderen voor de volgende generaties. Met Re-story vertellen we nieuwe verhalen en “remasteren” we oudere verhalen, die om één of andere reden de laatste decennia te weinig zijn gehoord en onvoldoende weerklank hebben gevonden. Denk daarbij aan het vijftig jaar oude verhaal van de Club van Rome over grenzen aan de groei. Op die manier doen we aan re-storyation, een belangrijke tool om een nieuw en optimistisch narratief van actieve hoop te creëren. Omdat we niet stilletjes kunnen afwachten en hopen dat er vanzelf verandering komt in de manier waarop we de laatste decennia hebben gedacht en gehandeld en die de mens en de planeet zoveel schade toebrengt.’

‘We kunnen niet stilletjes afwachten en hopen dat er vanzelf verandering komt.’

Alles is een verhaal

Waarom zijn van alle zoogdieren uitgerekend de mensen erin geslaagd om de wereld te domineren? Het is één van de filosofische vragen die aan bod komen in de wereldwijde bestseller Sapiens van Yuval Noah Harari.
Het antwoord ligt volgens hem niet in onze individuele of intellectuele capaciteiten, maar wel in het feit dat mensen sociale wezens zijn die in staat zijn om samen te werken. Mensen zijn niet de enige wezens met een groepsgevoel en behoefte aan sociale contacten: ook andere zoogdieren, insecten en vogels werken vaak samen. Wat ons verschillend maakt van die wezens is onze verbeeldingskracht. Harari schrijft treffend dat wij als mensen de enige wezens zijn, die verhalen en concepten kunnen bedenken die los staan van de fysieke en biologische realiteit en hier ook in kunnen geloven.
Concepten als geld, godsdienst, ondernemingen en mensenrechten zijn eigenlijk niets anders dan bedenksels van een groep van mensen die besloten heeft om van die bedenksels ook een realiteit te maken. Harari stelt dat we als mensen eigenlijk in een duale realiteit leven: de objectieve realiteit van rivieren, bomen, bergen en dieren tegenover de fictieve realiteit van goden, naties, grenzen en groepen. Het is tijd om nieuwe concepten te ontwikkelen waarin we een betere versie van de wereld verbeelden.

Mensen hebben verhalen nodig

‘Die verhalen en die verbeelding bestaan voor een stuk al’, legt Geert Degrande uit. ‘Ondanks een systeem dat ze hardnekkig probeert tegen te houden, groeien ze als grassprietjes door het beton. Op Re-story brengen we ze samen en maken we ze duidelijk, zodat we daar een voorloper kunnen zijn. Zo brachten we het verhaal van Jean Guo, een Chinees-Amerikaanse onderneemster die er vanuit Parijs over waakt dat vluchtelingen en asielzoekers niet worden achtergelaten bij de digitalisering. We vertelden het verhaal van Sarah Vanhee, een Belgische kunstenares die met Lecture for Everyone een steen in de vijver gooit op vergaderingen van heren in blauwe pakken en dames in goed gesneden tailleurs. Het zijn maar twee van de ondertussen 75 verhalen die op onze website te lezen zijn. Twee Re-storyation-verhalen. Meer dan twintig jaar geleden zei de Deense futuroloog Rolf Jensen in zijn boek The Dream Society al dat krachtige verhalen de hefboom zijn om vaste denkkaders te doorbreken. We zijn ervan overtuigd dat de nieuwe verhalen die we met Re-story brengen uiteindelijk zullen aanslaan. Want de behoefte aan verhalen is – kijk naar het succes van Netflix – nooit zo groot geweest als vandaag. En zelfs het wereldwijde succes van OnlyFans bewijst dat. Want ook al gaat het daar om verhaaltjes met letterlijk heel weinig om het lijf, een grote groep mensen blijkt wel bereid er heel hard in te geloven.’

Re-storyation

Nieuwe verhalen en oudere verhalen in een nieuw jasje, zoals het Bijbelse ‘wie goed doet, goed ontmoet’, dat door Laurent Marbacher en Isaac Getz is vertaald in hun boek en beweging L’entreprise altruïste, zijn volgens Verheijden en Degrande één van de cruciale middelen om aan de 17 duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties niet alleen lippendienst te bewijzen, maar ze ook daadwerkelijk waar te maken. Bedrijven zoals Shell, die langzaam in het oog van de storm komen door wat ze aanrichten, zouden er heel veel van kunnen leren.
‘Re-storyation, bedacht door Charles Nabhan, is één van de 21 SDE’s (Social Development Enablers) die in Nederland zijn ontwikkeld door Kees Klomp en Shinta Oosterwaal’, legt Mischa Verheijden uit. ‘Dat het huidige economische systeem in stand blijft, komt door een ijzersterk geloof in de verhalen die het systeem veroorzaken. Ons economisch systeem is niets anders dan een geloof. We geloven dat de economie zo hoort te zijn zoals ze nu is. Dat bleek bijvoorbeeld onlangs weer uit een dossier van The Economist, dat ons twee jaar geleden met een dossier met de titel “The next capitalist revolution” de impuls gaf om met Re-story te beginnen. Het recente dossier droeg de titel “The new geopolitics of big business”, en baseerde zich alleen op de meetinstrumenten van het klassieke economische denken. In dat denken is er maar één balans, namelijk die van het BBP en de winst. Terwijl er in een nieuw verhaal ook plaats moet zijn voor drie andere balansen: de planeet, de mens en de zingeving, of in het Engels planet, people and purpose. In het artikel gaat het over de afbrokkelende macht van Europa, ten opzichte van China en de Verenigde Staten. Maar juist die terugval van het oude continent volgens de klassieke graadmeters, zoals het aantal bedrijven met een waarde vanaf honderd miljard dollar, zou volgens ons net een kans kunnen betekenen. Een kans om via re-storyation eindelijk ook eens die andere drie balansen naar voren te schuiven en zo opnieuw een leidende rol te laten pakken.’

‘Het besef over de noodzaak van een nieuw narratief groeit.’

Redenen tot hoop en optimisme

De initiatiefnemers van Re-story zijn er heilig van overtuigd dat ondernemers de sleutel in handen hebben om die nieuwe verhalen aan kracht te doen winnen. ‘Met name familiebedrijven, maar ook veel jonge starters doen al heel veel om die andere economie die we nodig hebben, gestalte te geven’, legt Verheijden uit. ‘Voor hen claimen we de term zebrabedrijven. Met Re-story zijn we ook de Ghent Chapter van zebrasunite.coop, een initiatief dat wereldwijd ondernemers en ondernemingen wil verenigen die het nieuwe narratief duidelijk willen maken. Zebra’s zijn kuddedieren, sociale dieren die niemand achterlaten. Hun zwarte en witte strepen staan symbool voor zowel de financiële winst als de maatschappelijke return die ze nastreven om tot een ‘positive sum game’ en tot bewustzijnskapitalisme te komen. Ook mycoloog Paul Stamets vertelt het nieuwe verhaal in deze geweldige podcast It’s No Longer Survival of the Fittest, But an Extension of Generosity to Others – Real Leaders. Hierin maakt hij duidelijk dat de afgescheidenheid en het individualisme waarvan we nog altijd onterecht denken dat ze bepalend zijn in de natuur, eigenlijk niet meer zijn dan een verzonnen verhaal.’ Degrande voegt er nog aan toe dat ook daaraan duidelijk te zien is dat het besef van de noodzaak voor een nieuw narratief groeit. ‘We mogen optimistisch zijn’, zo besluit hij. ‘Want we zien echt veel grassprietjes door het beton groeien die aantonen dat we als “human beings” toch niet vergeten zijn wat “being human” betekent. In Nederland zien we initiatieven zoals MaatschapWij, The Optimist, Young Impact, TV De nieuwe wereld, NRC-FutureAffairs, Codam Coding College, Sustainocratie, SamenWerkt.nu, StayFine.nl, BeroepsEer.nl, Mentale Vooruitgang, Follow the Money en De Correspondent. En in België proberen wij met Re-story een soort katalysator te zijn om ook de inspanningen van onder meer De Sociale Innovatiefabriek, Pulse Transitienetwerk, Rethinking Economics, Emagine Life, OP/TIL, NTGent, Humanistisch Verbond, Eco-preneurs Belgium, Belgunique en De Verklaring van 30 november 2019 onder de aandacht te brengen en te versterken. Gaandeweg hopen we zo een heel groot grens- en taalgrensoverschrijdend platform te worden dat met re-storyation hoop geeft op een nieuwe en betere wereld. Met ons ‘Re-story your purpose’-aanbod kunnen we er verder voor zorgen dat ook de verhalen van bedrijven een positieve impact kunnen creëren.’ •

Meer informatie: www.re-story.be

Geert Degrande is veertig jaar actief als perfect tweetalige journalist, copywriter en storyteller. Hij werkte voornamelijk in Finance, HR, Retail en marketing en schreef een veertigtal boeken als ghostwriter. Hij is een natuurtalent op het vlak van verbinden van mensen en bouwde een groot netwerk uit.
Mischa Verheijden ziet bezielde communicatie als de kern van zijn werk: als journativist, in webcopy en online marketing voor bedrijven en organisaties. Zijn missie is de weg voorbereiden naar een nieuwe samenleving. Samen met Elke Leyman is hij auteur van Disrupt Jezelf. Momenteel werkt hij met transitieprofessor Jan Rotmans aan een nieuw boek.
Elke Leyman is vanaf het begin achter de schermen betrokken bij de website en de crowdfunding. Ze treedt nu ook op de voorgrond in de community en zorgt voor een goede dagelijkse werking en het zetten van de strategische stappen. Daarnaast zorgt ze voor productie en montage van filmpjes, podcasts en socials.