Rainer Maria Rilke: Brieven aan een jonge dichter. Een boekbespreking. Elbrich Fennema | 40 september/oktober 2001 Goddank bestond een eeuw geleden nog geen e-mail. Dan was ons nooit de prachtige correspondentie nagelaten die de Duitse dichter Rainer Maria Rilke voerde met de jonge dichter Kappus aan het begin van de vorige eeuw. \'Mijn beste Kappus,\' schrijft Rilke, \'zoals je ziet heb ik je sonnet overgeschreven. Ik geef u deze kopie, omdat ik weet dat het belangrijk is en vol nieuwe ervaring om eigen werk in andermans handschrift terug te zien. Lees de versregels alsof het andermans versregels zijn, en u zult diep in uzelf voelen hoezeer het de uwe zijn.\' Dit soort ervaringen zal een reply-knop ons niet snel geven. De brieven waarop hij antwoordde, zijn niet bewaard gebleven. Het zullen twijfels en vragen over de kunst, het leven, de eenzaamheid en de liefde, zijn geweest die Kappus aan Rilke voorlegde. \'Laat uw oordelen rustig en ongestoord tot ontwikkeling komen\', raadt Rilke aan over het schrijverschap. \'Een ontwikkeling die, zoals iedere vooruitgang, diep van binnenuit moet komen en door niets kan worden opgejaagd of bespoedigd. Alles moet eerst tot wasdom komen en pas daarna worden gebaard. Dan wordt er niet