Naar een eerlijke kledingindustrie

Veel te lange werkdagen, vaak onder gevaarlijke en mensonterende omstandigheden, en dat voor een hongerloon. In de kledingindustrie moet het nodige veranderen. Gelukkig is er een organisatie die zich daar hard voor maakt: de Fair Wear Foundation. The Optimist sprak met kledingwereldverbeteraars Alexander Kohnstamm en Lotte Schuurman.

Fair Wear Foundation is een organisatie die samen met 130 merken strijdt voor betere en menselijkere omstandigheden in de kledingindustrie. Een kledingindustrie die eerlijk is voor iedereen, is wat zij voor ogen hebben. Fair Wear is opgericht in 1999 en actief in elf productielanden: Bangladesh, Bulgarije, China, India, Indonesië, Myanmar, Macedonië, Roemenië, Tunesië, Turkije en Vietnam. In elk van deze landen heeft Fair Wear lokale auditteams en trainers die nauw contact onderhouden met het hoofdkantoor in Amsterdam.

Het nieuwe normaal

Duurzame veranderingen binnen de kledingindustrie bereik je niet zomaar. Noch alleen. Veranderingen kunnen alleen worden verwezenlijkt wanneer er samen wordt gewerkt met andere partijen. Daarom werkt Fair Wear nauw samen met fabrieken, kledingmerken, vakbonden, ambassades en ministeries. ‘Ook al zijn ze koplopers, onze merken kunnen niet in hun eentje de kledingindustrie veranderen. Daarom delen we onze kennis met organisaties die toegang hebben tot de grootse merken ter wereld, zoals ASN Bank en het convenant voor duurzame kleding en textiel, zodat eerlijke kleding mainstream wordt’, zegt Schuurman die verantwoordelijk is voor de PR en media. Kledingmerken hebben een enorme invloed op de arbeidsomstandigheden in kledingfabrieken. Zij betalen dan wel niet de salarissen van de werknemers in fabrieken, maar ze hebben daar wel veel invloed op. Directeur Kohnstamm bevestigt dit: ‘Wij helpen merken met het verbeteren van hun inkooppraktijken. Het begint bij de kledingmerken. Een merk bepaalt hoe zij kleding inkopen en dus waar ze het laten maken. Wij helpen ze om hun eigen gedrag en daarbij de mogelijke risico’s die daarbij om de hoek komen kijken in kaart te brengen.’

Volgens Schuurman beoogt Fair Wear los te komen van hoe het altijd is geweest. ‘We willen dat veilige en menselijke arbeidsomstandigheden binnen de kledingindustrie het nieuwe normaal wordt. Duurzaamheid is geen extra modeshow, of speciale collectie, maar moet verankerd worden in de reguliere bedrijfsvoering. Zodat onze kleding een optimistisch verhaal gaat vertellen, met respect voor de mensen die het hebben gemaakt. Wist je dat er ongeveer 22 mensen in een kledingfabriek werken aan één voetbalshirt?’

‘We willen dat veilige en menselijke arbeidsomstandigheden het nieuwe normaal worden.’

Verandering met impact

Hoewel Fair Wear elke dag strijdt voor betere omstandigheden in de kledingindustrie, gaan de veranderingen niet heel snel. Dat is ook niet zo gek, want de kledingindustrie is heel complex en er is veel mis. ‘In productielanden zien we zeker verbetering, maar het zijn minder grote stappen dan je hoopt’, bekent Schuurman. ‘Maar het is heel hoopvol om elke dag met mensen te werken die hetzelfde denken en het anders willen. Onze merken en collega’s in productielanden werken keihard aan hogere lonen, strakke productieplanningen en minder druk op de fabrieken.’ De Fair Wear-merken vertegenwoordigen een klein deel van de industrie en laten zien hoe het eerlijker kan. Kohnstamm: ‘Het is dan wel een klein deel van de industrie, maar dit zijn alsnog honderdduizenden mensen. Voor al deze mensen zijn hun werkomstandigheden nu wat verbeterd.’ Hij geeft aan dat het niet altijd om grote veranderingen hoeft te gaan. ‘Kleine dingen zijn belangrijk voor werknemers. Een kleine verbetering kan een enorme invloed hebben op het leven van mensen. Denk bijvoorbeeld aan werkgevers die fatsoenlijk met hun werknemers omgaan, in plaats van ze respectloos te behandelen. Of een mannen- en vrouwentoilet die voorheen niet gescheiden was en nu wel.’ Fair Wear brengt partijen bij elkaar die anders nooit met elkaar zouden praten. Zoals werkgevers en werknemers. ‘We gaan de fabrieken in en kennen een aantal fabrieken al een hele tijd’, vertelt Kohnstamm. ‘Eén keer in de drie jaar doen we een audit in een fabriek, maar in de tussentijd houden we alle fabrieken goed in de gaten.’

Toekomstplannen

Qua toekomstplannen geeft Kohnstamm aan dat het erg belangrijk is dat meerdere partijen samen een compromis sluiten over wat er moet gebeuren om de kledingindustrie te veranderen. ‘Het plan is om een concrete visie te creëren om de hele industrie te verduurzamen en mensvriendelijker te maken.’ Over het geheel genomen is er zeker wel meer bewustwording gekomen. Vooral na de instorting van een kledingfabriek in Bangladesh ruim zes jaar geleden. Fair Wear hoopt dat die bewustwording in de toekomst verder groeit. ‘De kledingindustrie moet vaart maken en niet pas over twintig jaar drastisch veranderen’, vindt Schuurman. ‘Werknemers in kledingfabrieken hebben maar zelden de kans om hun eigen omstandigheden te verbeteren, zoals wij dat hier hebben. Het is cruciaal dat zij gehoord worden.’ Eén ding is zeker: de mensen van Fair Wear Foundation zullen niet stoppen totdat zij hun doelen hebben bereikt.