Naar de haaien

Over de hele wereld zijn er miljoenen mensen die mij vrezen en niet in mij durven, zelfs niet met een teentje, simpelweg omdat er haaien bestaan. Zelfs als er in hun eigen regio geen enkele haai zwemt, dan nog is er die ontembare angst. Is het die angst waardoor jullie mensen zo weinig sympathie hebben voor mijn haaien? Dat is echt zo verdrietig en onterecht, al is het maar omdat de haai het snelst uitstervende dier is onder mijn golven.

Natuurlijk snap ik die angst wel een beetje. Haaien hebben vaak scherpe tanden en soms wordt er in een arm of been van een zwemmer of surfer gehapt. De hele wereld huivert er dan op los, en ook dat is begrijpelijk; iedereen kan het zich bloedig voorstellen. En het spijt me ook iedere keer weer hevig wanneer dit is gebeurd, want als oceaan ben ik van nature gevend en helend, dus daar past dit helemaal niet bij.
Toch is al die angst een vorm van grenzeloze zelfoverschatting, want het gerecht ‘mens’ staat in principe bij geen enkele haai op het menu. De tanden worden gebruikt om de harde buitenkant van krabben, kreeften en zee-egels te kraken. Of om de stugge huiden van roggen en robben te rijten of barracuda’s, zwaardvissen en andere scherpgetande vissen in toom te houden. Wat denk je dat er gebeurt wanneer die geen natuurlijke vijand meer hebben?

De tanden gaan gelukkig zelden in een mens. Die honderd keer per jaar dat dit wel gebeurt zijn vergissingen, en bijna zelden dodelijk. Zo kan een surfer er zwemmend op zijn plank van onderen uitzien als een dikke zeehond. Maar al die surfers zijn gewaarschuwd, ik zie en hoor de boten en helikopters in Australië en Zuid-Afrika non-stop patrouilleren. Soms zijn haaien gedesoriënteerd en geïrriteerd door de constante herrie van jetski’s en speedboten, want onderwater dreinen die decibellen nog harder dan daarboven. En dan zijn er ook nog duikers die zo dom zijn dat ze haaien gaan pesten. Zo had ik in mijn Caraïbische zee een Rus die een haai omarmde en z’n maat wenkte om een foto te maken. Hap. Hoofd eraf. Een domkop minder, maar de haai kreeg natuurlijk de schuld…

‘Ik heb de haai echt nodig, om alles in balans te houden.’

Als iets op aarde agressief is dan is het wel de mens. Per dag worden miljoenen haaien bij mij uit het water getild en vermoord, alleen maar voor hun vinnen, waar dure soep van wordt gemaakt. Of ze komen per ongeluk als ‘bijvangst’ in visnetten terecht en stikken spartelend op het dek. Of ze worden met een klap op mij terug gesmeten, wat ze zelden overleven. In de afgelopen tien jaar zijn er zoveel van mijn haaien vermoord dat er van de meeste soorten minder dan vijf procent over is.
Dat is nou waar mijn hart van bloedt! Die prachtige dieren, vermoord om niets of om een vin. En ik heb de haai echt nodig, om alles in balans te houden. De haai doet dit zo gracieus, met golvende bewegingen, waar jullie beste acrobaat bij zou verbleken. En dan die snelheid! De makreelhaai zwemt zelfs tot tachtig kilometer per uur. En hij kan tot acht meter hoog uit het water springen! Dat komt niet alleen door zijn kracht, maar ook door de unieke structuur van zijn huid. Een structuur die sinds kort door mensen wordt nagemaakt en op de romp van schepen wordt geplakt zodat ze veel sneller kunnen varen. Wist je dat? Zo draagt de haai zelfs bij aan het terugdringen van de klimaatverandering!
Kom leren, zwemmen, genieten met de haai. Laat je angst varen. Of laat ze met rust, maar vermoord ze niet. Want ware liefde voor mij, de oceaan, is liefde voor alles dat leeft; ook als het scherpe tanden heeft. •

Over OceanLove
Dit artikel is ook een hommage aan het werk van de jonge Cubaanse bioloog Victor Manuel Ferrer. Ilco van der Linde, founder van OceanLove, dook in april 2022 een week lang met hem tussen tientallen haaien, ten noorden van Cuba. Op www.OceanLove.news kun je bij video’s (Ocean Love Stories #2) meer horen over het werk van Victor om koralen en biodiversiteit te beschermen.
Met fotografen, dichters, duikers, filmers, verhalenvertellers, wetenschappers en activisten geeft OceanLove de oceaan een gezicht én een stem. Met publicaties, sociale media-kanalen, een speciaal boek en een ‘community van ocean lovers’ komt er veel meer aandacht voor de kwetsbaarheid en de schoonheid van de oceanen en alles wat hierin leeft. OceanLove raakt mensen zó in het hart dat ze niet langer wegkijken, maar juist meehelpen, als nieuwe vrijwilliger, donateur of activist. Ook verzamelt OceanLove samen met haar partner Dopper handtekeningen – de Dopper Wave – om het gebruik van plastic wegwerpflessen tegen te gaan. In The Optimist zijn alle vorderingen en verhalen te volgen.

Meer informatie:
www.oceanlove.news