Mona van den Berg: ‘Ik was anders; eigenwijs, slim, ambitieus’

Wat er ook over ons bestaan te melden valt, er zijn altijd mensen die het voor anderen willen verbeteren. Van kinds af aan meegekregen, door persoonlijke ervaringen geïnspireerd geraakt, intrinsiek aanwezig? Aan het woord Mona van den Berg, fotograaf met een missie.

‘Onrecht zichtbaar maken, het klinkt wat zwaar misschien, maar toch ben ik ooit daarvoor de advocatuur in gegaan. Dat bleek niet echt iets voor mij. Uiteindelijk is dat toch ook omzet draaien, uren declareren, regeltje hier, regeltje daar. Het gaat me om de mensen. En je moet in dat vak niet al te tegendraads zijn en dat ben ik, denk ik, wel… Ik was er dus ook niet zo goed in.’

Donker traject

‘Voor het boek over conflict gerelateerd seksueel geweld bezoek ik een grote reeks, al dan niet voormalige conflictgebieden. Van de Oekraïne tot en met Sri Lanka, Congo, Rwanda en Kosovo, en ook Berlijn, waar vooral de Russen aan het eind van Tweede Wereldoorlog hebben huisgehouden. Ik spreek met overlevers, hulpverleners, advocaten om er breed zicht op te krijgen. Geweld als oorlogswapen tegen vrouwen is in de geschiedenisboeken niet terug te vinden. Dat wil ik ook laten zien. En wat een pijn het teweegbrengt en hoe moeilijk het – als schending van het humanitair oorlogsrecht – te vervolgen is. Ja natuurlijk is het een donker traject. En ik heb niet de illusie dat ik iets oplos, maar je geeft de overlevers een stem, een bevestiging van het onrecht dat hen is aangedaan. Misschien plant het een zaadje. Dit is gebeurd en het mag niet onbesproken en onveroordeeld blijven. Het is gezien. Dat.’

Reikende hand

‘Natuurlijk denk je na over de weg die je hebt gekozen. Ik kan dat behoorlijk een-op-een duiden. Mijn start was niet altijd even makkelijk, kan ik wel zeggen. Mijn oma en mijn vader zijn Roma. Ben opgegroeid in Beverwijk. Ik was anders; eigenwijs, slim, ambitieus. Veel gepest dus. Drie keer van school gewisseld, drie keer blijven zitten op de MAVO. Op een gegeven moment werd besloten dat ik maar naar speciaal onderwijs moest. Daar lag de grens wel voor mij, dat anderen dat gingen bepalen. Ik werd uiteindelijk geholpen door een Surinaamse geschiedenisleraar die me bijles gaf en stimuleerde om verder te leren. Het kan alle kanten op gaan in de wereld. Krijg je die reikende hand niet, hoe doe je het dan?’

Tekst: Gijs de Swarte