Manoeuvreren tussen bubbels

Siham Maatoug, geboren in Leiden, van Marokkaanse afkomst, getrouwd, moeder van drie kinderen en werkzaam bij de politie. Manoeuvrerend tussen meerdere bubbels, op zoek naar verbinding.

DOOR: SALLY TAN

Sinds 1 juli 2023 werkt ze opnieuw bij de politie. Opnieuw, want na een onderbreking van tien maanden bij een andere organisatie is ze teruggekeerd op het blauwe nest. ‘Die break was goed voor me, ik was toe aan iets anders. Nu ik terug ben bij de politie zit ik bij de portefeuille Politie Voor Iedereen, kortweg PVI, voor de schijf Veilige en Inclusieve teams. Hier voel ik me op mijn plek.’

Groot speelveld

Die PVI-schijf bestaat ook weer uit vijf schijven, ook wel de PVI Schijf van Vijf genoemd. Siham licht toe: ‘PVI houdt in dat je mag zijn wie je bent, dat je je welkom voelt. Daar valt diversiteit ook onder.’ Het verbinding maken met de ander op mensniveau speelt hierbij een belangrijke rol. Hoe maak je als politiefunctionaris verbinding met de ander? ‘Kijk eerst naar de overeenkomsten’, luidt haar antwoord. ‘Het gaat eerst om de menselijke verbinding, en daarna om je vak als politieman of politievrouw. Als je iemands rijbewijs wilt zien, kun je zeggen “rijbewijs!” Maar je kunt ook gewoon eerst groeten en vriendelijk vragen of je het rijbewijs even mag zien. Dus: op een respectvolle manier contact maken.’

De wereld van de respectvolle agent lijkt een bubbel op zich. ‘Ja, zoals ik het ervaar is die bubbel enorm groot en ik ben er echt trots op dat ik werk in deze organisatie. Er is verbinding met collega’s, maar ook een groot speelveld. Dat is wat mij aantrekt in deze organisatie. Je kunt alle kanten uit als we het hebben over ontwikkeling.’

Hoe zit het dan met de inclusie en diversiteit in de bubbel? ‘Dat kan voor sommige mensen een negatieve lading oproepen. Vandaar dat ik het heb over werkgeluk; dat is positief. Wie wil er nou geen werkgeluk? Dus in die bubbel wil ik het positief benaderen zonder dat je mensen in hokjes gaat plaatsen. Werkgeluk, dat raakt iedereen en ik zou dat graag zien als een rode draad in de organisatie.’

‘Een negatieve bubbel helpt je niet verder.’

Kwetsbaar opstellen

Dat is natuurlijk de mooie kant van die bubbel. Maar is er meer? ‘Je hebt natuurlijk ook de andere kant, of een andere bubbel, of de zijkant van de bubbel’, glimlacht Siham. ‘Dan heb ik het over schrijnende verhalen. Ik heb laatst een naam doorgekregen van een collega die gepest wordt in een team. Daar ga ik dan mee in gesprek.’ Hoe kun je dan toch weer glans in die bubbel aanbrengen, zodat alles weer gaat stralen? Vindt ze dat lastig? ‘Ik ben heel erg positief ingesteld en heb altijd mijn roze bril op. Daarom vind ik het zelf niet lastig omdat ik denk: als je echt het gesprek met elkaar voert, dan is het allemaal niet zo ingewikkeld. Alleen maken we het ingewikkeld in het systeem. We maken dingen moeilijker, groot en complex. Als je dicht bij jezelf staat en dicht bij de ander, nieuwsgierig bent naar de ander, openstaat voor de ander, is het helemaal niet ingewikkeld. Alleen om die stap te zetten… Dan gaat het over kwetsbaar zijn en jezelf blootgeven. Ik denk dat daar de uitdaging zit bij mensen.’

Hoe moeilijk is dat voor een politiemedewerker, om jezelf kwetsbaar op te stellen? Siham: ‘Een collega zei ooit tegen mij: “Ik vind het bijzonder dat politiemensen naar jou meteen zo open zijn, dat ze zich kwetsbaar durven opstellen.” Op dat moment dacht ik: maar dat is toch normaal? Hij verzekerde me dat het echt mijn talent was. Dat is me altijd bijgebleven.’

Zij heeft zelf nooit ervaren dat mensen niet hun verhaal durfden te delen, ook in bijzondere situaties gaat ze het gesprek aan. ‘Dan kan iemand uitleggen waarom hij of zij zich zo gedraagt. Vaak is er iets gebeurd in het verleden waardoor iemand zich afsluit of een muur opbouwt. Waar is dan degene die een interventie pleegt en helpt die muur af te breken, in plaats van te zeggen: “Zo is die altijd”? Het gaat echt om de ander zien en horen.’ Iemand uit zijn eigen bubbel te halen? ‘Ja de bubbel door te prikken’, lacht Siham.

‘Ik geloof dat je met veel mee kan doen zonder dat het tegenstrijdig is met je geloof.’

Jongste dochter

Als we doorvragen komen we erachter dat het vertrouwen dat ze krijgt van haar collega’s voortkomt uit het vertrouwen dat ze zelf durft te geven. ‘Mijn jongste dochter, Selsabil, heeft een zeldzaam syndroom, dus ik heb een kind met een beperking, en zij is liefde. Zij is zo puur. Iedereen die haar ziet is gek op haar. Zij heeft mij geleerd om te vertrouwen op mijn gevoel, dus op mijn hart. Voorheen was ik heel erg vanuit mijn hoofd, vanuit HR, reorganisaties, fusies, ontslagtrajecten. De harde kant en ik ben daar heel goed in. Maar ik was constant op zoek naar iets wat meer paste bij mij als mens en dat heb ik geleerd van mijn jongste dochter. Ze is een cadeautje.’

Dat was niet iets wat ze zich direct realiseerde. Met haar gezin belandde ze in eerste instantie in een andere bubbel, namelijk de medische. Na vele operaties, ziekenhuisbezoek en revalidatie kwamen ze uit de overlevingsstand. ‘Ik probeerde toch mijn roze bril te behouden, zag hoe andere ouders het zwaar, of vaak zwaarder hadden dan wij. Dan probeer ik troost te bieden ondanks alles. De pagina van de verdrietige bubbel waar ik in zat heb ik snel omgeslagen naar de gedachte: ik heb haar met een reden gekregen. Een negatieve bubbel helpt je niet verder.’

Wereld om ons heen

Dan is er nog haar culturele bubbel. ‘Ik kom uit een Marokkaans gezin. Mijn opa’s en oma’s waren eerst generatie, ik ben inmiddels derde generatie en mijn man is zelf eerste generatie in Nederland. Dus vooral van hem krijgen onze kinderen de Marokkaanse tradities mee, ze worden vanuit twee culturen opgevoed. Als je ze vraagt “waar ze vandaan komen?”, dan zeggen ze: “Gewoon, uit Nederland”, maar naarmate ze ouder worden begrijpen ze dat het Marokkaans-zijn onderdeel is van hun identiteit.’ Thuis kookt Siham aardappelen, pasta of rijst, haar man Hamid houdt het op de Marokkaanse keuken. De kinderen gaan bewust naar een christelijke school, zodat ze meekrijgen wat er nog meer in de wereld om ons heen is naast het islamitische geloof. ‘Ik vind het belangrijk dat ze openstaan voor anderen, respect hebben voor anderen en niet oordelen over anderen.’ Ze vertelt over haar buurvrouw Simone, die twee jaar geleden overleed. ‘Zij was een bonusmoeder voor mij en een bonusoma voor de kinderen. Met haar vierden we Pasen en Kerstmis, wat we normaal gesproken niet doen, en met het Suikerfeest kwam ze cadeautjes bij ons brengen. Dat is die verbinding van bubbels. Islamieten vieren ook geen Sinterklaas, maar ik heb mijn kinderen nooit het plezier daarvan ontnomen, ze mogen op school gewoon meedoen en krijgen een cadeautje. Het gaat ook om de intentie die erachter zit en die is goed.’ Dat zijn optimistische manoeuvres, constateren we. ‘Ik geloof dat je met heel veel dingen mee kan doen zonder dat het tegenstrijdig is met je eigen geloof.’

Tot slot: hoe ziet de ideale bubbel er voor Siham uit? Ze denkt even na. ‘Nou, in mijn ideale bubbel is iedereen wat verdraagzamer. Ik zie best veel onverdraagzaamheid; in de trein, in de supermarkt bij de kassa. Wees wat toleranter naar elkaar, je mag nieuwsgierig zijn naar elkaar en niet zo snel boos worden. De woorden hoop, liefde en vergeving vind ik wel drie mooie termen waar ik ook altijd voor sta. Misschien is dat wel die roze bril, maar het gaat over hoop, liefde en vergeving.’ •