De ontplooiing van het individu staat in het denken van Illich centraal. Vanzelfsprekend kwam hij op zijn zoektocht dus ook uit bij de school als een fundament van de moderne maatschappij. Ivan Illich | 40 september/oktober 2001 issue Veel leerlingen weten intuïtief wat de school met hen doet. Zij worden geschoold om proces en inhoud met elkaar te verwisselen. Wanneer het onderscheid tussen deze twee eenmaal is vervaagd, dan geldt een nieuwe logica: hoe meer behandeling, des te beter de resultaten; of anders gezegd: escalatie leidt tot succes. Zo wordt de leerling \'geschoold\' om les krijgen en leren met elkaar te verwisselen. Eveneens wordt bevordering verwisseld met ontwikkeling, een diploma met competentie en spreekvaardigheid met het vermogen iets nieuws te zeggen. Zijn geest wordt \'geschoold\' om een bepaalde vorm van dienstbetoon - in plaats van werkelijke waarden - te accepteren. Een medische behandeling wordt ten onrechte voor gezondheidszorg aangezien, sociaal werk voor een verbetering van het gemeenschapsleven, politiebescherming voor geborgenheid, militair evenwicht voor nationale veiligheid en baantjesjagerij voor productieve arbeid. Gezondheid, leren, waardigheid, onafhankelijkheid en creatieve inspanning worden hoogstens beschouwd als prestaties van instellingen die zogenaamd deze doeleinden dienen. Verbetering daarvan wordt echter afhankelijk gemaakt van het feit dat men