Kersttoespraak 2022

Beste landgenoten,

Laat ik beginnen met het maken van excuses aan iedereen die geen zin heeft in een optimistische kersttoespraak. Er valt namelijk niet zo heel veel om optimistisch over te zijn. Zo lijkt het althans. De oorlog in Oekraïne en de vele crises die we dagelijks ervaren, toveren niet bepaald een glimlach op je gezicht. Maar het maakt ons wel bewust van ons handelen, en soms van onze onmacht om te handelen.

Laten we daarom onze aandacht richten op de dingen die wel in onze macht liggen. Dit is ook waartoe ik alle tot pessimist gemaakten oproep.

Laatst stelde iemand mij de vraag: wat zou je doen als je minister van geluk zou zijn? Mijn antwoord luidde: ik laat in iedere vergaderkamer en boven elk bureau op ieder ministerie een tegeltje hangen met de tekst: ‘Denk aan de menselijke maat, wie is er bij ieder besluit gebaat?’. Dat zijn inderdaad heel veel tegeltjes (misschien weet Sywert nog een handig adresje waar we dat voordelig kunnen inkopen?), maar het lijkt me de investering meer dan waard.

De menselijke maat, er wordt vaak over gepraat. Vooral als het kalf al verdronken is, de asielzoekers op straat slapen, de toeslagen al zijn teruggevorderd en Sinterklaas weer vertrokken is naar Spanje. Het mooie van de menselijke maat is: die ligt in onze macht, in onze eigen menselijke handen. In onze gezamenlijke handen. In je eentje een rotsblok van tweehonderd kilo kantelen is lastig, maar met z’n tienen wordt het haalbaar.

Problemen veranderen als bij toverslag in haalbare uitdagingen als we het samen doen. Dat geldt voor alles wat nu nog onmogelijk lijkt. Van klimaatuitdaging tot sociale challenge. Die bundeling van krachten is iets om vaker naar te streven, en tegelijkertijd onze verschillen van inzicht te overstijgen. Alleen op die manier rollen we het rotsblok de goede kant op. Te vaak duwen we nu van alle kanten ertegenaan, met als gevolg dat het obstakel geen centimeter van z’n plaats komt. Of dat er iemand zo hard duwt van één kant, dat aan de andere kant iemand onder de steen verdwijnt. Dat kan niet de bedoeling zijn van menselijk omgaan met elkaar. Niet hier, niet in Qatar, niet in Iran, niet in Rusland. Nergens kan of mag dit de bedoeling zijn.

Wat heeft dat te maken met optimisme? Heel simpel: optimistisch zijn betekent dat je gelooft in het gezamenlijk kunnen wijzigen van koers. Dat je door samen te werken vooruit kunt komen en dat je daarmee realistische hoop creëert, hoop op betere tijden.

Die betere tijd mag aanbreken in 2023. En ja, ik weet dat het economisch niet al te best gaat, dat de energieprijzen fluctueren, dat het vinden van een betaalbare woning lastig is, dat we met te veel stikstof kampen en ga zo maar door. Echter: zonder gezamenlijkheid komen we niet vooruit, en achteruit is geen optie, behalve dan dat we wat meer mogen consuminderen. Ik roep iedereen op om compassie te tonen voor de ander en jezelf af te vragen wat je kunt betekenen voor de wereld waarin we leven. Kun je een glimlach delen? Een helpende hand uitsteken? Een positieve actie organiseren? Een opbeurend berichtje sturen naar iemand die in de put zit? Jezelf blij maken door een liedje te zingen dat in je hoofd zit? Iemand die het niet verwacht een cadeautje* sturen? Wacht niet en doe het. Want voor je het weet is het jaar weer voorbij.

Soms ligt er meer in onze macht dan we denken. Je moet alleen bereid zijn om het te willen zien en ernaar te handelen. Als het leven een reis is, dan is ons pad nu misschien hobbelig, maar samen maken we stappen. Kortom, mijn oproep voor nu: blijf niet stilstaan en help iemand die gevallen is overeind. Samen komen we er wel.

Net als vorig jaar wens ik iedereen optimistische feestdagen – deze keer niet in een lockdown – en een hoopvol 2023 toe. En als je nog steeds ergens mondkapjesmiljoenen hebt liggen: je kunt er prima luchtafweergeschut mee sponsoren.

Brian de Mello, hoofdredacteur The Optimist

*Een passend cadeautje vinden is overigens niet zo moeilijk: als je nu voor 4 tientjes digitaal abonnee wordt van The Optimist, mag je een digitaal abonnement aan iemand cadeau doen. Stuur maar een berichtje naar actie@theoptimist.nl als je hier voor in bent, dan gaan we het regelen voor je. Als je al abonnee bent, mag je ook een digitaal abonnement weggeven.