Je moet als voorloper vooral de moed hebben je eigen gevoel te volgen

Van ’s werelds eerste professionele model in een rolstoel, eerste internationaal verkopende Nederlandse zelfhulp bestsellerauteur, bedenker van de Sit Smart-voedingsmethode voor mensen met een dwarslaesie, oprichter en CEO van de eerste medische kliniek voor leefstijlgeneeskunde Lifestyle Docs en oprichter van het Tijdschrift voor leefstijlgeneeskunde tot haar eigen landelijke tijdschrift Annemarie’s Health. Hoofdredacteur Carla de Ruiter ging in gesprek met Health care entrepeneur Annemarie Postma (1969). Zij is met recht een ‘seriële pionier’ te noemen.

DOOR: CARLA DE RUITER / BEELD: ROBIN DE VRIES

Voel je jezelf een pionier en zie je jezelf ook zo? Waarom wel of niet? Kun je een voorbeeld geven (of meerdere)?
‘Als ik nu, na bijna 30 jaar werken, achteromkijk uiteraard wel. Maar terwijl ik gewoon bezig was in de wereld niet. En nog steeds niet hoor. Ik denk niet als ik mijn dag begin, “zo we gaan weer eens pionieren”. Terwijl dat wel is wat ik altijd gedaan heb en nog steeds doe: volkomen onverwachte en nieuwe dingen doen, een voortrekker zijn en de weg banen en vrijmaken voor anderen. Maar dat is niet bedacht of gepland.’

‘Het begon al heel jong toen ik, begin jaren 90, het eerste professionele model met een duidelijk zichtbare handicap werd. Dat was nog nooit gebeurd en de jury van de meest prestigieuze modellenwedstrijd ter wereld wist zich eerst niet echt een houding te geven. “Fashion is movement”, hoor ik het Franse jurylid en hoofd scouting van Elite models, Pierre Campoux, nog zeggen. Ik begreep toen al het beperkende denken van mensen niet. Zelf zag ik eigenlijk alleen maar mogelijkheden en kansen in plaats van beperkingen. Ik dacht alleen maar: nou, in mijn geval is fashion dus niet “beweging”, maar iets anders. Of een ánder soort beweging. Ik zag het probleem niet. Ik was een ánder soort model. Niet minder, ánders. En ik was goed in wat ik deed voor de camera, want ik won de pre-finale immers niet voor niets.’

‘Begin jaren 90 was het volstrekt vervreemdend als je “anders” was en toch meedraaide in de reguliere beauty wereld. Er waren geen gehandicapte vrouwen duidelijk zichtbaar. Niet in het straatbeeld, niet in de mode, niet in de media. En, laten we eerlijk zijn, nog steeds eigenlijk niet. Ik behoor als vrouw met handicap nog altijd tot de minst geïntegreerde groep, wereldwijd. Een groep die geen rolmodellen heeft. Ik had als meisje van 11 jaar geen enkel voorbeeld, niemand om de kunst van af te kijken, niemand die, qua situatie en ambities en idealen, ook maar een béétje op mij leek, waar ik me aan kon spiegelen of die me kon motiveren en inspireren. Het is echt heel gek als je jezelf nooit in de buitenwereld weerspiegeld ziet.’

‘Al heel jong werd ik daardoor heel direct met mezelf geconfronteerd en op mijzelf teruggeworpen. Ik moest een ander referentiekader zoeken bij het inschatten van mijn kansen en mogelijkheden, het uitstippelen van mijn toekomst en het maken van mijn keuzes. Hierover schreef ik in 1996 mijn eerste bestseller Ik hou van mij. Ik had nog nooit geschreven en stuitte op ongeloof. Iedereen om me heen had zoiets van: jij? Schrijven?
Ik sloot me zeven maanden op in een vakantiehuisje in Nieuwkoop. Elke dag was er wel iemand die me belde en lacherig vroeg “hoe gaat het met je boekje?”. Ik vond dat best irritant, maar tegelijkertijd deerde het me niet. Ik wíst gewoon: dit komt goed, dit wordt een boek waar veel mensen iets aan zullen hebben. En dat was ook zo. Het kwam uit en tot op de dag van vandaag verkoopt het nog steeds. Al meer dan 250.000 exemplaren! Daarna schreef ik nog 23 boeken, waarvan één een internationale bestseller werd: The deeper secret. Daarna werden er nog 3 titels in 14 talen uitgegeven. Mijn toenmalige uitgever Sander Knol van Meulenhoff zei aanvankelijk nogal lacherig “Ach Annemarie, in het buitenland hebben ze alles al”. Ik was de eerste Nederlandse zelfhulp non-fictie schrijver die naar het buitenland vertaald werd. Ook dát was weer pionieren. Non-fictie over zelfontwikkeling en persoonlijke groei, zoals ik dat schreef, werd en wordt zelden of nooit vanuit het Nederlands naar een andere taal vertaald.’

‘Ik heb eigenlijk altijd alleen maar kunnen varen op mijn innerlijke kompas. En dat is denk ik wat een pionier kenmerkt: je eigen weg volgen, doen wat er volgens jouw gevoel gedaan moet worden. Helemaal los van wat anderen denken en vinden, los van de goedkeuring of waardering van anderen, los van wat gangbaar en gebruikelijk is, los van wat hoort of “altijd zo ging”. Een pionier heeft anderen niet nodig om zijn innerlijke vuurtje te laten branden, hoeft geen cheerleaders, is niet uit op de goedkeuring of beloning van de buitenwereld. Een pionier heeft een intrinsieke motivatie en haalt voldoening uit de activiteit zelf. Voor mij ging het nooit om geld verdienen en erkenning. Dat kwam later en was bijvangst. Maar vaak ben je zelf dan alweer verder, met het volgende, nieuwe project bezig.’

‘Pionier zijn is voortdurend dealen met weerstand. Dat moet in je zitten, daar moet je tegen kunnen.’

Pioniers ervaren over het algemeen weerstanden wanneer ze met iets beginnen dat afwijkt van wat de meerderheid denkt of doet. Hoe zag of ziet die weerstand eruit?
‘Tegenwerking, ontmoedigen, niet begrijpen, niet serieus nemen, lacherig bejegend worden, betwijfelen, negeren, ontkennen. Ik heb er mijn hele leven lang al mee te maken. Gebrek aan visie van anderen vooral, afgunst, gebrek aan kennis of conflicterende belangen van mensen waar je (noodgedwongen) mee te maken hebt.’

‘In 2017 richtte ik het eerste medische centrum voor leefstijlgeneeskunde op, een zelfstandige kliniek met medisch specialisten (zoals een revalidatiearts, kinderarts en neuroloog) waar leefstijlgeneeskunde echt als medisch specialisme wordt uitgevoerd, met de focus op leefstijl en voeding. Dat is echt iets anders dan een “gewone” leefstijlkliniek. Ik heb een medisch team samengesteld en samen hebben we de eerste (wereldwijd) whole food plant-based evidence-based gecombineerde leefstijl interventie ontwikkeld en het Handboek Leefstijlgeneeskunde geschreven. Dit hebben wij allemaal gebaseerd op de meest recente stand van de (internationale) wetenschap en we zijn het concept nu met een gespecialiseerd bureau franchise-klaar aan het maken. Eind dit jaar opent onze eerste vestiging in het buitenland. In Nederland gaan de ontwikkelingen in de zorg zó ontzettend traag. Procedures gaan in ons land altijd boven het resultaat, en het verzekerde pakket (dus de zorg die vergoed wordt) wordt beperkt tot evidence-based medicine of tot Nederlands onderzoek. Dus voordat leefstijlgeneeskunde als medisch specialisme gezien én verzekerd zal worden, zijn we waarschijnlijk jaren verder. De afgelopen corona-jaren kwam men niet verder dan doekjes voor het bloeden en schijnoplossingen. Dat in bijna twee jaar tijd geen stappen zijn genomen in voeding- en leefstijladviezen is nogal opmerkelijk te noemen. De wetenschap wijst immers uit dat veruit de meeste Covid-19 patiënten die in het ziekenhuis belandden een leefstijl gerelateerde aandoening hadden. Dit was voor ons mede de aanleiding om het Handboek Leefstijlgeneeskunde voor de zorgprofessional te schrijven. Ons boek gaat in op de bewezen relatie tussen leefstijl en Covid-19 en hoe gedegen, bewezen effectieve leefstijlinterventies de druk op de zorg in het algemeen en in de huidige coronapandemie in het bijzonder, kunnen ontlasten. Maar je bent en blijft in Nederland een roepende in de woestijn. Men blijft in ons land hopeloos achter de feiten aanlopen.’

‘Dus ja: pionier zijn is voortdurend dealen met weerstand. Inmiddels ben ik 53 en ik weet hoe het werkt. Het hoort erbij. Het is zoals Ghandi zei: “Eerst negeren ze je, dan lachen ze je uit, dan vechten ze met je, dan win je.” Aan dat “winnen” beleef je als pionier weinig plezier, want op dat moment ben jij alweer verder, zit je in het volgend pionierend project en begint alles weer van voren af aan. Pionieren is per definitie een eenzame weg zonder echt applaus. Daar moet je op een bepaalde manier voor gebakken zijn, daar moet je tegen kunnen.”

Wilde je weleens opgeven? Wat maakte dat je doorzette?
‘Opgeven? Nooit! Wel momenten van… lees het volledige interview op de website van B Informed Media.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met B Informed Media. Carla de Ruiter is de hoofdredacteur van dit mediaplatform.