In alle vrijheid

Een breed begrip als vrijheid vraagt niet alleen om een paar sterke, maar vooral vele schouders om gedragen te worden. Als we kijken naar onze samenleving, vergt het van iedereen zekere inspanning om vrijheid te waarborgen. Mensen die vluchten voor de grootste onvrijheid die er bestaat, zijn afhankelijk van de gastvrijheid van anderen. ‘Leven ís vrijheid’, weet Babah Tarawally, die voor het oorlogsgeweld in Sierra Leone vluchtte en nog niet klaar was om dood te gaan. In Nederland houdt hij ons een spiegel voor, zodat we beseffen dat er meer is dan de eerste persoon enkelvoud. Hij stelt terecht de vraag of vrijheid een ik-vrijheid of een wij-vrijheid is.

De verantwoordelijkheid die met dit begrip gepaard gaat, houdt ook Jan Terlouw bezig. Volgens hem moeten we daar dringend beter mee omgaan. Voor onze kinderen, en de generaties erna, die onlosmakelijk verbonden zijn met ‘wij’. Als voorwaarde kaart Terlouw een ander breed begrip aan: vertrouwen. ‘Want er functioneert niks zonder vertrouwen.’ Als we inzoomen op het individu, zien we hoe ditzelfde vertrouwen samenhangt met het kunnen leven in vrijheid. Zo koos het Brabantse echtpaar Van Dijk in vol vertrouwen voor een andere manier van leven. In overgave komen de mooiste dingen op hun pad, zeggen ze. Hoewel maatschappelijke vrijheid om inspanning vraagt, moeten we juist loslaten om de vrijheid in onszelf te voelen. Ons losweken van onze identificatie. Want zoals leefstijlarts Maarten Klatte zegt, is vrijheid wat we van nature zijn.