Het positieve effect van kijken door een microscoop

The Optimist 28 jul 2022 Natuur & Milieu

Onlangs werd in Amsterdam het boek Methode Microbiologisch Wateronderzoek voor kinderen van Elisa Castro Ravel gepresenteerd. Marjan Borsjes deelt een recensie over dit boek met The Optimist.

DOOR: MARJAN BORSJES

In dit boek beschrijft Elisa Castro Ravelo de methode die zij ontwikkeld heeft voor wateronderzoek met behulp van microscopen, die 400 tot 1000 maal kunnen vergroten. Het boek is tot stand gekomen nadat zij vijf jaar lang met deze methode werkte, met meer dan duizend kinderen in de leeftijd van 3 tot 13 jaar.

Positieve gevolgen

De positieve gevolgen voor het leven van de kinderen – en voor de ecologie – zijn zeer talrijk en verrassend.
In het voorwoord schrijft Castro Ravelo: ‘In het boek zal ik trachten te verklaren aan de hand van wetenschappelijke begrippen, wat de kinderen meemaken onder het gebruik van deze methode met het microbiologisch wateronderzoek. Kinderen zijn sterk, maar ook bros als het te maken heeft met onaangename ervaringen. De rest van hun leven nemen ze het mee in hun geheugen. Daarom is het erg belangrijk om hen een goed geheugen en een mooi vooruitzicht van onze planeet Aarde aan te bieden.’

Castro Ravelo had voordat ze deze methode begon te ontwikkelen, al een indrukwekkende staat van dienst als medisch analist microbiologie, medisch analist pathologie en in het werken met kinderen en volwassenen. Ik noem een aantal positieve gevolgen van deze nieuwe methode voor de kinderen, voor volwassenen – en de planeet Aarde – in een notendop:

Als de kinderen het vergrootte beeld van de door hun gevangen waterdiertjes zien, ervaren zij een enorm geluksgevoel. Hierdoor wordt hun immuunsysteem versterkt. De auteur beschrijft aan de hand van neurowetenschappelijke, neurofysiologische en psychologische inzichten, welke gunstige gevolgen haar methode van werken heeft. Bekend is bijvoorbeeld, dat het televisie- en computerscherm ons dopamine biedt, waardoor onze prefrontale cortex geblokkeerd wordt. Ik vond het een eye-opener om te lezen dat aandacht, concentratie, probleemoplossing en impulscontrole in het echte leven daardoor worden verstoord. In het microscopisch onderzoek doen de kinderen ervaringen op in het echte leven.
Het microscoperen met deze methode stimuleert de neuroplasticiteit van de hersenen. Verschillende delen van de hersenen worden geactiveerd tijdens de onderdelen van het programma. De kinderen kunnen dan ook beter redeneren over wat ‘waar’ en ‘niet waar’ is. Volgens Castro Ravelo is dat een noodzaak in deze wereld, waar kinderen geconfronteerd worden met veel fantasie op de televisie.
Wetenschappers hebben vastgesteld dat 40 procent van de kinderen gestresst is. Na het doen van de proefjes, zijn de kinderen allemaal rustiger geworden.
De ecologische omstandigheden van onze planeet, en het herstel daarvan, worden ook onder de aandacht van de kinderen gebracht. Doordat het geheugen een belangrijke rol speelt, houden de kinderen ook later dit besef.
De gezondheid van de kinderen wordt versterkt, doordat zij neurotransmitters/hormonen aanmaken, zoals serotonine, oxytocine en dopamine en ook adrenaline (opwinding).

Evenwicht in de hersenen

Met de microscoop zien de kinderen een microwereld. Met hun ogen zien ze de macrowereld. In hun hersenen ontstaat dan een evenwicht.

De motoriek van kinderen, hun empathisch vermogen en hun sociale omgang worden verbeterd. Evenals hun concentratie, lange termijn geheugen en de ontwikkeling van cognitieve vaardigheden. Een voordeel is ook, dat de kinderen door een geordende werkomgeving leren om later snel chaos te reorganiseren.

Door de stap-voor-stap-methode worden de hersenen van de kinderen voorbereid om later te werken met een grote biologische microscoop. Zij zijn dan klaar voor speurwerk op andere terreinen (zoals textiel, computerkunde, histologie, cytologie, bloedonderzoek, forensisch onderzoek, postzegels printen, restauratie antiek).

Ook voor volwassenen

Voor volwassenen is het ook een zeer leerzaam boek. Ondanks begrippen als ‘proprioceptief systeem’ (dit informeert ons centrale zenuwstelsel over onze spieren, pezen en gewrichten ), is het boek begrijpelijk en helder geschreven.

Kinderen krijgen respect voor het leven, dat zij onder de microscoop waarnemen. En daarmee respect voor al het leven op Aarde. Het boek eindigt met een tekst van de muzikant en producer Quincy Jones: ‘PEACE IS POSSIBLE AROUND THE WORLD, AND CHILDREN ARE THE ANSWER.’

Castro Ravelo heeft haar eigen boeiende theorie ontwikkeld, en ik kwam een geheel eigen term van haar tegen, zogenaamde ‘liefdes-moleculen’. Leraren, begeleiders van kinderen en andere geïnteresseerden kunnen mijns inziens veel van haar bevindingen opsteken.