Een ode aan het Nieuwe Helpen

Twee vrienden die boeren overhalen om de randen van hun akkers in te zaaien met bloemen voor meer biodiversiteit, en daar een theemerk omheen bouwen. Een jongen die de burgers van Amsterdam en Rotterdam biodivers uitdaagt om duizend nieuwe geveltuintjes te maken door trottoirtegels weg te halen. Het barst van de mooie initiatieven, maar hoe krijgen ze voldoende aandacht?

DOOR: THE HAPPY ACTIVIST

Om nog wat te noemen: een meisje dat duurzame rietjes op de markt brengt, gemaakt van riet. Een groepje studenten dat binnen een week een groot platform voor coronahulp uit de grond stampt. Twee mensen die in hun vrije tijd zorgen dat meer dan 90 procent van alle gemeentes en provincies het statiegeld akkoord ondertekenen, om zo statiegeld op flesjes en blikjes te bespoedigen. Er is een groeiende stroom van gewone burgers, entrepreneurs, werknemers, wetenschappers, kunstenaars en andere ondernemende types die hun handen zelf uit de mouwen steken en iets doen voor een betere leefomgeving. Dat gebeurde natuurlijk vroeger ook wel, maar de laatste tijd zien we een exponentiële groei van vooral jonge mensen die met nieuwe en creatieve methodes en een nieuw elan het Nieuwe Helpen in de praktijk brengen: slimme ideeën en positieve acties met behapbare doelen die supersnel uit de grond schieten. Met positieve actie rebelleren ze tegen de status quo, en door hulp te bieden maken ze een statement voor verandering.

Wat deze nieuwe generatie van helpers gemeen heeft is een groeiend gevoel van verantwoordelijkheid voor hun leefomgeving, gekoppeld aan een latente onverschilligheid (en soms zelfs wantrouwen) jegens de grote en gevestigde hulporganisaties. Ook kenmerkend voor deze nieuwe vorm van burgerinitiatief is het streven naar directe solidariteit en betrokkenheid, gemotiveerd door lokaal en praktisch engagement.

Wat verder verfrissend is aan deze nieuwe beweging is het grenzeloze vertrouwen in de zelfredzaamheid en het probleemoplossend vermogen van de medemens. Dit optimisme zorgt voor creatieve acties en initiatieven die actief bijdragen aan een betere wereld, in plaats van de problemen slechts aan te kaarten. Bezorgdheid over duurzaamheid en inclusiviteit worden niet omgezet in verongelijkte petities en boze demonstraties, maar in doelgerichte acties om de problemen positief aan te pakken en de situatie te helpen verbeteren.

Best jammer dus dat we nog zo weinig horen over deze groeiende beweging. Al die nieuwe initiatieven zijn zo druk bezig met het redden van de wereld, dat ze weinig tijd en middelen over hebben om hun acties wereldkundig te maken. En wat ook niet helpt, is dat al die nieuwe energie weinig wordt opgepikt door de media. Zo af en toe breekt er iets door het kordon van slecht nieuws en populisme, maar over het algemeen is er weinig aandacht voor deze nieuwe helpers. Daardoor blijft het een versplinterd landschap van kleine energiebubbeltjes, die niet de mogelijkheid hebben om echt te groeien door samen een vuist te maken en te profiteren van elkaars netwerk, middelen en ervaring. En dat is jammer, want al die kleine clubjes, events, initiatieven en startups kunnen samen de startmotor vormen van onze duurzame verandering. Een beweging die het verdient om te groeien dus. Ook omdat hun energie en slimme ondernemerschap super inspirerend is: je wordt er blij van, en je krijgt zin om mee te gaan doen.

Daarom gebruiken we dit artikel om wat meer aandacht te geven aan het Nieuwe Helpen. Want hoe meer mensen deze nieuwe initiatieven gaan volgen en steunen, hoe groter de beweging wordt. Wat weer leidt tot een snellere duurzame gedragsverandering bij de bevolking. Daarom zetten we op een rijtje wat het Nieuwe Helpen zo nieuw maakt. En hebt u meteen een checklist om te zien of u toevallig ook het Nieuwe Helpen in u hebt. Leest u even mee?

‘Zo af en toe breekt er iets door het kordon van slecht nieuws en populisme.’

Begin dichtbij

Het Nieuwe Helpen helpt vaak dichtbij. Problemen in de buurt, wijk of stad zijn makkelijk te identificeren, en medestanders zijn makkelijker te werven. Van zwerfafval tot voedselverspilling en van armoede tot eenzaamheid; zodra het tot een lokaal probleem is teruggebracht komen mensen sneller in actie. Lokale problemen zijn duidelijker, en de weg naar de oplossing prettig transparant. Dichtbij helpen prikkelt de zintuigen ook meer: u ziet wat er verandert, hoort hoe uw medehelpers het ervaren en voelt wat het doet met mensen die u helpt.

Ieder idee een eigen BV

De nieuwe generatie helpers omarmt het praktisch idealisme: hoe kan ik het best een probleem oplossen? Dit uitgangspunt zorgt ervoor dat veel oplossingen een ondernemend karakter hebben. En dit ondernemerschap leidt tot nieuwe organisatievormen voor initiatieven. Was vroeger een stichting het hoogst haalbare, tegenwoordig zien we steeds meer initiatieven die vermomd zijn als pop-upwinkeltjes, startup bedrijfjes en gezellige events. Hiermee proberen steeds meer jongeren hun wereldbeeld om te zetten in hun broodwinning. En wordt het Nieuwe Helpen dus steeds vaker sociaal ondernemerschap en daarmee langzaam maar zeker onderdeel van de BV Nederland.

Don’t worry, be happy

We zeiden het eerder al: wat de initiatieven van het Nieuwe Helpen gemeen hebben is positief denken én doen. Steeds minder mensen zijn in actie te brengen met boodschappen die inspelen op het schuldgevoel. Plastic in de zee, armoede in de wereld, discriminatie en racisme, zodra we tegenwoordig worden geconfronteerd met alarmerende doemscenario’s en zielige slachtoffers haken we massaal af. Dat komt omdat we de problemen wel kennen. We weten wel wat er mis is. Door de problemen te benadrukken worden we én boos vanwege de misstanden én passief omdat de problemen zo groot zijn dat we er toch niks aan kunnen veranderen. Daarom werkt het Nieuwe Helpen met positieve oplossingen zo goed: mensen worden sneller geïnspireerd als ze een behapbaar handelingsperspectief voorgeschoteld krijgen met een transparante impact.

Er mag gelachen worden

Een ander verfrissend element van het Nieuwe Helpen is dat er plaats is voor humor en vrolijkheid. Daarmee worden mensen bereikt die zich niet laten leiden door pretentie, maar door plezier. Dit geeft het Nieuwe Helpen een extra dosis vrolijke energie die aanstekelijk werkt. Helpen an sich is namelijk superleuk en bevredigend, en dus niet alleen maar een noodzakelijke handeling om een groot probleem op te lossen.

Geen geld, maar actie

De initiatieven van het Nieuwe Helpen vragen zelden een bijdrage in de vorm van geld, maar bijna altijd in de vorm van daadwerkelijke hulp. Dit geeft anderen een kans om zelf ook in actie te komen, in plaats van een handtekening te zetten of een Tikkie te sturen. Meedoen aan een lokale clean up, naar een pop-up modeshow gaan, een stadswandeling maken langs duurzame winkeltjes, een ‘Little Free Pantry’ voor je deur zetten met gratis eten dat je over hebt; het zijn allemaal handelingsperspectieven die makkelijk en leuk zijn, en je direct het gevoel geven dat je iets goeds doet.

‘Het Nieuwe Helpen is door die niet-dogmatische insteek interessant voor mainstream Nederland.’

Doe ’t samen

Bij het Nieuwe Helpen staat altijd de kracht van de groep centraal. Nieuw Helpen doe je nooit alleen, maar altijd samen. De initiatieven zijn altijd supersociaal, en leunen sterk op het gebruik van social media, Zoom calls en WhatsApp-groepen. Altijd met als doel om mensen bij elkaar te brengen. Soms in real life, soms in virtuele groepen, maar altijd samen. Want samen is het leuker, en samen bereiken we meer. En samen kunnen we elkaar verder helpen.

Niks moet

Het Nieuwe Helpen is er niet voor de mensen die hun hele leven omver willen gooien om de wereld te redden, maar juist voor de grote groep mensen die best af en toe iets goeds willen doen, als het maar wel past in hun dagelijks leven, en als ze er niet te veel voor hoeven te veranderen. Part-time wereldverbeteraars dus. En juist door die niet-dogmatische insteek is het Nieuwe Helpen interessant voor mainstream Nederland: iets goeds doen hoeft niet altijd, en het is prima in je dagelijks leven in te passen. Daardoor is meedoen laagdrempelig en vrijblijvend.

Zo heeft het Nieuwe Helpen een boel dingen in huis om een brede groep mensen aan te spreken en tot handelen aan te zetten. Het is energiek, eigenzinnig, positief, vrolijk en laagdrempelig. Kortom, de leukste manier om iets goeds te doen. En daar wordt de wereld happy van, en u dus ook.