De onderschatte kracht van aardig zijn op de werkvloer

Aardig of lief zijn zul je in ‘professionele settings’ over het algemeen niet snel horen. Dat laat je maar thuis. En áls het wordt gebruikt, dan staat het synoniem voor het niet kunnen opkomen voor jezelf en teveel meebuigen. Een gebrek dus. Niet een deugd of een nuttige vaardigheid om te hebben.

DOOR: LENNARD TOMA

Aardig en lief zijn wordt op de werkvloer verkeerd geïnterpreteerd en keihard onderschat. En ik denk dat we het daar best eens meer over mogen hebben. Bij deze.

Wat aardig zijn écht is

Natuurlijk kun je ellenlange semantische discussies hebben over wat de woorden aardig en lief echt inhouden. Het maakt niet zoveel uit wat ze exact betekenen. Of we het vergelijken met compassie hebben voor een ander, of rekening houden met een ander, of goed kunnen luisteren, iets doen voor een ander of een van de andere duizend zachte vaardigheden kunnen vertonen, ze verwijzen allemaal naar iets buiten de persoon die het doet. Het gaat om iets voor een ander doen, niet om er iets voor terug te krijgen.
Aardig zijn betekent niet noodzakelijk timide zijn. Of conflictvermijdend. Of niet-assertief zijn. Het is vriendelijk, positief, geïnteresseerd, betrokken en behulpzaam zijn.
In de persoonlijkheidspsychologie wordt dit agreeableness genoemd. Dit kun je weer onderverdelen in compassie en beleefdheid.
Onderzoeken naar leiderschap laten zien dat leiders die meer agreeable zijn (dus aardiger) op de lange termijn als betere leiders worden ervaren dan hun competitieve, niet-meelevende, botte, disagreeable tegenhangers.

‘Als je collega’s wilt laten veranderen omdat iets je niet zint, doe dat dan met wat liefde.’

Stroop versus azijn

En ja. Mensen die hoog scoren op agreeableness zullen van tijd tot tijd afgezet, genept of gebruikt worden. Dat is de prijs die je betaalt voor het vertrouwen van mensen. Maar mensen die dit zien als zwakte vergissen zich in de prijs die je betaalt voor continu wantrouwen, continu op je hoede zijn en verdedigen en aanvallen bij het minste geringste.
Iedereen kent mensen die van elke lichte tegenvaller een gevecht maken. Die schreeuwen tegen de ober omdat er 75 cent te veel is gerekend. Die een furieuze mail typen naar de hele afdeling omdat ze (per ongeluk) ergens niet van op de hoogte zijn gehouden. Die de vinger wijzen naar de andere collega’s voor hun eigen falen (‘Ik word hier opzettelijk tegengewerkt’).
Het levert duizend keer meer stress, gedoe, moeite en negativiteit op dan als je die 75 cent extra gewoon betaalt, ook al zag je dat het niet klopte. Dat je begrip toont voor een foutje van collega’s en je vriendelijk vraagt of ze jou de volgende keer in de communicatie mee kunnen nemen. Dat je naar jezelf kijkt voor iets wat niet goed ging. Of nog beter, dat je je collega’s uit het vuur houdt.
Ook ‘nee’ zeggen tegen iets, kan op een vriendelijke, begripvolle en liefdevolle manier. Transparantie geven over de reden erachter, in combinatie met je begrip dat dit mogelijk vervelend voor de ander is, is een veel betere en constructievere ‘nee’ dan een gefrustreerde, schoorvoetende en pissige ‘NEE’.

Aardig zijn is goed voor business

Moet ik dit nog uitleggen? Dat je aardig bent brengt een gunfactor met zich mee. Aardige, lieve collega’s hebben, zorgt ervoor dat je die aardigheid vertaalt naar je klant. En klanten zijn net mensen. Mensen hebben relaties. En je gaat liever een relatie aan met een aardig iemand dan iemand die je onaardig of neutraal behandelt. Iemand die zich als een eikel tegenover potentiële klanten gedraagt gaat nooit van z’n leven een nieuwe klant scoren.
Leveranciers zijn coulanter naar aardigere klanten dan naar zeikerds, bromberen en mierenneukers.
Intern zullen collega’s liever blijven werken wanneer ze een aardige leidinggevende hebben en lieve collega’s. En zeg nou zelf, zou je ooit opzettelijk de baas naaien die het beste met jou voor heeft? Of doe je dat bij die chagrijn die jou om de haverklap uitkaffert voor van alles en nog wat?
Als je collega’s wilt laten veranderen omdat iets je niet zint, doe dat dan met wat liefde. Ze gaan misschien niet sneller vooruit dan als je ze dwingt. Maar ze zullen wel langer de verandering vasthouden. Dat doen ze niet bij dwang.
Je begrijpt het punt.
Aardig en lief zijn op het werk is kiezen voor de lange termijn, het meest wijs en simpelweg het positiefst. En daar mag je het best eens met je collega’s over hebben. Of het van je baas eisen dat hij of zij aardiger moet doen. Eis het dan alleen wel op een lieve manier. •

Lennard Toma is organisatiepsycholoog, spreker, podcaster en co-auteur van het boek Bedrijf Bamischijf – Van onzinnig ‘bedrijfje spelen’ naar zinnig organiseren. Eerder schreef hij ook het boek 99 Problems but the boss ain’t one. Meer informatie: www.lennardtoma.nl.
Dit is een bewerking van het online-artikel (mrt. 2022) op www.managementimpact.nl.