The Optimist
The Optimist is een onafhankelijk opinietijdschrift over mensen en ideeën die de wereld veranderen.
Complottheorieën verantwoord tegengaan
26 feb 2021
Het is een van de grotere uitdagingen die moderniteit met zich meebrengt: complottheorieën. Is de aarde dan toch plat? Of wordt de wereld geregeerd door mensachtige hagedissen? Wij zetten vier manieren op een rij die complotdenken tegengaan.
De aard van het beestje
Om een oplossing te bieden moeten we begrijpen waar het probleem ligt. Er is hier al veel onderzoek aan gewijd, dat de meest voorkomende redenen op een rij zet. Vaak steekt er angst of eenzaamheid achter, of gewoonweg een gebrek aan wereldkennis. Het lijkt ook alle rangen en standen te overstijgen. Klaarblijkelijk is het een deel van ons menselijk verlangen om het leven betekenis te geven. We plakken graag makkelijke labels op moeilijke problemen.
Leer kritisch denken
In Finland lopen ze op het gebied van informatie-analyse een paar stappen voor op veel andere landen. Op korte afstand van Rusland zien zij als geen ander wat voor een schade ‘fake news’ kan aanrichten. Daarom hebben zij dit tot onderdeel van de lesstof gemaakt voor middelbare scholieren. Tijdens deze les moeten ze informatie verzamelen over een onderwerp om vervolgens de bronnen van deze informatie te beoordelen.
Een centrum tegen haat
Het zogenaamde Centre for Countering Digital Hate heeft zichzelf een speciale rol toegedicht op een internationaal toneel. Het richt zich op het tegengaan van online negativiteit en misinformatie. Met de hulp van stichtingen en donateurs brengt het onder andere handleidingen uit om internettrollen, virussen en fake news rond Covid tegen te gaan. Ook heeft het centrum al een aanzienlijk verschil gemaakt rond thema’s als gezondheidclaims en ontkenning van klimaatverandering.
De zes regels van Byford
Jovan Byford, een psychologieleraar bij The Open University, komt met zes slimme regels om een complotdenker om te krijgen: zorg ervoor dat je antwoord is afgesteld op wat de complotdenker gelooft; zie de emotionele aantrekkingskracht van een complottheorie; vind een gemeenschappelijke basis; heb geduld; blijf rustig terwijl je tegenargumenten presenteert en wees voorbereid dat het niet altijd zal lukken om complotdenkers van gedachten te laten veranderen.
Er zijn ook directere manieren om complottheorieën te elimineren. Een bezoekje aan het Amerikaanse Area 51 bijvoorbeeld. Daarover lees je meer in de Daily Buitenaards bezoek.
Bron: Positive.News Reacties
6 reacties op “Complottheorieën verantwoord tegengaan”
Geef een reactie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
De kop van het artikel is veel te pretentieus in mijn ogen. Fake News is een complex onderwerp.
Het zou al veel schelen als machthebbers zich zouden onthouden van geheime plannen, ‘cover up’ operaties en te veel onder invloed raken van machtige lobbyisten. Het is een lastig thema om fake news te benoemen. Klokkenluiders worden immers in eerste instantie altijd beschuldigd van het brengen van fake news.
Dit zou ook een goed idee zijn op middelbare scholen een verplicht lesstof door gronden van fake news
Ik vind het een slecht idee om bij dit onderwerp een foto te plaatsen van mensen met aluminium hoedjes op. Aluminium hoedjes associeert mij met mensen die gevoelig zijn voor straling. Ofwel elektrohypersensitief. Ofschoon dit een nog niet erkende milieu aandoening is, is elektrohypersensitiviteit een ECHT bestaand fenomeen, en zeker niet iets dat gelinkt moet worden met complot theorieën. Zie bijvoorbeeld: https://stichtingehs.nl/. Veel mensen die ernstig elektrosensitief zijn, hebben enorme moeilijkheden in de huidige maatschappij zich te handhaven omdat vrijwel overal straling van Wifi en zendmasten is. Vaak zijn zij hierdoor ook arbeidsongeschikt geworden. Graag verzoek ik u een rectificatie van betreffend artikel. Elektrohypersensitiviteit is niet om mee te spotten en weg te zetten als een complot theorie.
Sorry maar ik vind dit een nietszeggend artikel. Tegenwoordig word je al gezien als complotdenker als je kritische vragen stelt omtrent Corona en vaccinaties. Dus wie wordt bedoeld met complotdenker en wie bepaalt dat?
Het voelde een beetje onaangenaam na het lezen van dit artikel. Is het werkelijk een van de grotere uitdagingen vandaag de dag om complottheorieën tegen te gaan? En wat zijn die complottheorieën dan? Een toelichting hierover mis ik in dit artikel.
Dat woord kwam vorig jaar ineens op en werd gebruikt tegen mensen die, in mijn ogen, kritische vragen stelden met name over de coronacrisis en de maatregelen. Ook ik ben gezien als een complotdenker omdat ik me het een en ander afvroeg, met name over de heftigheid van de maatregelen en de censuur op anders denkenden. Voor mij waren dat logische vragen. Ik was er eerder over verbaast dat anderen die vragen niet stelden. Daarvoor werd ik nooit als een complotdenker gezien als ik kritiek had op de overheid. Heel raar.
Zeker nadat weer eens duidelijk werd door de toeslagenaffaire waar de overheid toe in staat is.
Waar ik het heel erg mee eens ben, is dat mensen en met name jonge mensen geleerd wordt om kritische te lezen, te leren, vragen te stellen en bronnen op betrouwbaarheid te onderzoeken. En dan graag gericht op alle lagen van de samenleving en op mensen in een machtspositie, zoals de overheid, multinationals, wetenschappers. Oftewel mensen die andere mensen willen sturen, bepalen, controleren en in bepaald gedrag willen dwingen. Want als je die mensen kritiekloos volgt, geef je je ‘macht’ weg en stort je jezelf in een afhankelijke positie. Ondertussen weten we allen dat mensen die dat doen, ongelukkig en ongezond worden. Daarvoor zijn we als mens niet gemaakt, we zijn gemaakt om onszelf te ontplooien op onze eigen unieke manier en daar hoort het bij om kritische te mogen zijn, om andersdenkend te mogen zijn zonder dat je weggezet wordt als ‘complotdenker’.
Ik hoop dat jullie iets anders verstaan onder complotdenker zoals dat nu ongeveer een jaar gebruikt wordt in de coronacrisis. Ik hoor graag hoe jullie dit artikel bedoelt hebben.
Dank aan alle lezers die hun mening hebben gegeven over dit onderwerp. Het is duidelijk dat de term ‘complottheorie’ bij veel mensen iets teweegbrengt. Als redactie hebben wij een handvat willen geven om kritisch te kijken naar vermeende complotten, zonder degenen die er al dan niet terecht in geloven, te kort te willen doen. Want laat er geen twijfel over bestaan: complotten bestaan helaas echt. Voorbeelden genoeg in de geschiedenis, van Julius Caesar tot Aleksej Navalny. Maar niet alles wat op een complot lijkt, is ook daadwerkelijk een complot. Fake news, of de beschuldiging van fake news, is volgens ons niet iets om lichtzinnig mee om te gaan, omdat de gevolgen ervan dramatisch kunnen zijn. Dat hebben we recent in de VS kunnen zien. Bovendien ligt fake news soms aan de basis van een onterechte complottheorie, wat kan leiden tot verdeeldheid, achterdocht en zelfs agressie.
Zodra het bestaan van een complot wordt bevestigd, hetzij door een klokkenluider, hetzij door een onderzoeker of journalist, is het van belang dat de onderste steen boven komt. Kritisch denken is een vereiste om achter de waarheid te komen. Het belang om dit op jonge leeftijd aan te leren en niet klakkeloos alles voor waar aan te nemen, lijkt ons evident. Als mensen in tijden van corona, waarin zoveel onzekerheid heerst over wat wel of niet waar is, iemand per definitie aanwijzen als een complotdenker, vergeten ze dat er drie vingers wijzen naar henzelf. Grote kans dat die drie vingers wijzen op een gebrek aan kritisch denken.
Tot slot over de afbeelding met de aluminium hoedjes: al bijna honderd jaar geleden werden deze bedacht in een roman om de hoofdpersoon te beschermen tegen telepathische krachten. Het is volgens ons – met een knipoog – stereotypisch geworden voor complotdenkers, vandaar dat we deze foto hebben gebruikt. Wij wilden zeker geen verband leggen met elektrohypersensitiviteit. In ons tijdschrift hebben wij recentelijk artikelen gepubliceerd over de invloed van straling, en wij zijn van mening dat hier nog het nodige over onderzocht en bewezen gaat worden. Tot slot: een aluminium hoedje beschermt niet tegen elektromagnetische straling. Het kan zelfs averechts werken, blijkt uit onderzoek uit 2005.
De redactie