Erik Ackerman: ‘Ik heb gezien wat maatschappelijke tweedeling betekent’

Wat er ook over ons bestaan te melden valt, er zijn altijd mensen die het voor anderen willen verbeteren. Van kinds af aan meegekregen, door persoonlijke ervaringen geïnspireerd geraakt, intrinsiek aanwezig? Aan het woord Erik Ackerman, directeur van het Liliane Fonds dat in arme landen hulp biedt aan 50.000 kinderen met een handicap.

‘Niet al te lang geleden zat ik in een hutje in Kameroen met twee jonge ouders en Angel, hun dochtertje van zeven. Het meisje had een open rug en – ik weet even de medische term niet, wat we wel een waterhoofd noemen. We stonden hen al een tijdje bij. Ze was al een keer geopereerd en er was een rolstoel. We zaten daar en we spraken over hoe het allemaal ging. Kinderen kwamen langs om Angel de heuvel op te duwen waar de school stond. We liepen mee, gingen kijken. Ze zat vooraan in de klas. Deed gewoon mee. En we weten hoezeer isolatie het kinderleven met een handicap kan beheersen. Ik zag aan die ouders… hoe moet ik het zeggen? Het was allemaal wat lichter voor ze geworden. Het klinkt wat simpel misschien, maar je zag zo nu en dan een lach in hun ogen.’

Holistisch

‘Ik kom ook op dat moment, omdat het in zekere zin staat voor wat we doen. Dat valt samen te vatten als Community Based Rehabilitation. We helpen kinderen met een handicap in zo’n twintig arme landen en dat is nooit een kwestie van eenmalige bijstand. Het gaat altijd om het structurele, het holistische aspect. Dat je voor het kind aan een leefomgeving werkt die op lange termijn standhoudt. Dus het kind moet zich kunnen ontwikkelen. En dat brengt gemeenschappelijke aanpassingen met zich mee. Dat gaat bijvoorbeeld ook over wat de lokale overheid kan doen, over de kennis ter plekke en het daaruit voortvloeiende gedrag van mensen om het kind heen. Het gaat over communicatie en infrastructuur, het hele complex. En het kind staat bij dat alles, altijd en overal centraal.’

Kwade krachten

‘Ontwikkelingswerk en wat daar bij hoort is me niet zozeer met de paplepel ingegoten, maar mijn opa was wel communistisch, in een tijd dat dat in Nederland voor veel mensen nog een andere waarde had. Dat ging over sociaal bewustzijn, volksverheffing, arbeiders aller landen verenigt u. M’n moeder kwam uit een deels Joodse familie en was zich maar al te zeer bewust van wat er kan gebeuren als de kwade krachten de overhand krijgen. Tijdens mijn studie ging ik naar Israël om met jongerenprojecten aan de slag te gaan. Zonder me nou ook nog weer eens in de actuele discussie te mengen, ik heb toen wel van heel dichtbij gezien wat vergaande maatschappelijke tweedeling betekent. Anders gezegd, de schellen vielen van m’n ogen. En dat op relatief jonge leeftijd, gevoegd bij het toch al meegekregen sociaal bewustzijn… zoiets bepaalt je latere keuzes wel.’

‘Het gaat altijd om het structurele, het holistische aspect.’

Onzichtbare kinderen

‘Ondertussen is dit een organisatie met honderd werknemers, ruim zestig vrijwilligers en een budget van dertig miljoen euro per jaar. We helpen vijfentwintigduizend gehandicapte kinderen per jaar. Dus hoe ervaar je dat als bestuurder? Je bent vooral blij als je ziet dat je medewerkers gemotiveerd zijn. Dat ze er voor gaan omdat ze het zelf belangrijk vinden. Dat is de zuurstof voor een organisatie als dit. Zo loopt er een campagne die de nadruk legt op wat we wel Onzichtbare Kinderen noemen. Kinderen met een handicap worden vaak weggehouden uit het leven, verstopt uit onwetendheid, schaamte en angst. De beelden die we voor die campagne gebruiken zijn heftig. Je ziet de handicap, je ziet ze op de grond leven, je wordt geconfronteerd met die eenzaamheid. Dat leverde bij ons nogal wat discussie op. Gaat dit niet te ver? Is het te direct? Moeten we in de communicatie niet meer inzetten op hoop? We hebben één keer in de zoveel tijd een moment waarop we vrijuit met elkaar praten, waarin iedereen moet kunnen zeggen wat op haar of zijn hart ligt. Degene die grotendeels voor die campagne verantwoordelijk is kwam ook aan het woord natuurlijk. Hij had de online data van die campagne bij zich en die waren uitermate positief. Het sloeg aan. Ik zag zijn blijdschap daarover. Dat geeft mij dan weer een goed gevoel. En als je dat dan kunt koppelen aan zo’n ontmoeting met Angel en de praktische verbetering ziet. Dat zijn de momenten waarop je denkt, ja… dit heeft zin. We verbeteren echt mensenlevens.’

Tekst: Gijs de Swarte