Een relatie hebben: mag het moeilijk zijn?

We leren iemand kennen, krijgen vlinders in de buik en willen de rest van ons leven samen delen. Trouw tot de dood ons scheidt. Zo mooi als de beginjaren vaak zijn, zo beknellend kan een relatie naarmate de jaren vorderen gaan voelen. En wat doe je dan? Kies je voor een scheiding? Meld je je aan op een datingplatform? Of ga je in therapie?

Relatietherapeute Myra R. Darens begeleidt in haar praktijk zowel monogame als non-monogame stellen. ‘Voor welke relatievorm je ook kiest, lastige periodes horen erbij. De vraag is of dat mag; mag het moeilijk zijn?’

In je relatietherapiepraktijk werk je met zowel non-monogame als monogame stellen. Begeleid je ze op dezelfde manier?
‘Ja. Mijn focus ligt op het versterken van de vaste relatie, zodat die weer veilig, hecht en verbonden is. Ik maak in alle gevallen gebruik van de EFT-methode van Sue Johnson. EFT (Emotionally Focused Therapy-red.) is een goede manier om emotionele verbondenheid te creëren. Mensen komen bij mij ten tijde van crisis. Bij monogame stellen komt het een enkele keer voor, dat ze alleen in therapie gaan om het uit te maken. Maar de meeste stellen komen om te onderzoeken hoe ze zo vast konden lopen en of ze elkaar weer kunnen vinden. Ergens is het gevoel, van veilig met elkaar verbonden zijn, in het geding gekomen. Dit kan leiden tot angst om elkaar kwijt te raken. Als reactie hierop, halen we alles uit de kast om onszelf in veiligheid te brengen. De een trekt zich terug, de ander gaat van zich afslaan. Vaak met onbegrip, verwijten en ruzies als gevolg. Het is de kunst om zicht te krijgen op de strategie die je inzet wanneer je je onveilig voelt. Ben jij een aanvaller en ga je het gevecht aan? Of ben je een vermijder en probeer je problemen te ontkennen en klein te maken? Zien wat je doet is stap één. Voelen welke pijn daaronder zit en deze durven delen met je partner is stap twee. De laatste en onmisbare stap is de ervaring opdoen dat je partner er voor je wil zijn. De troost en compassie die worden geboden op het moment dat je op je kwetsbaarst bent, bieden toegang tot verbinding. “Ben je er voor me als ik je nodig heb?”, willen we weten. Vertrouwd raken met de eigen emoties en de bereidheid hebben om aanwezig te blijven bij de emoties van de ander zijn de basis voor een veilig verbonden relatie. Hoeveel ruzies, moeilijkheden en uitdagingen er ook voorbijkomen, er is vaak een weg terug naar verbinding. Een weg terug naar elkaar.’

Wat maakt het goed houden van een relatie zo moeilijk?
‘Langdurige relaties zijn per definitie niet eenvoudig. De kans op een scheiding is volgens het CBS op dit moment 40 procent. Als je zou weten dat er 40 procent kans is dat een vliegtuig neerstort, zou je er dan instappen? Geen haar op je hoofd! Maar dat 40 procent van de relaties eindigt in een scheiding is voor niemand reden om er niet aan te beginnen. Er is een intrinsieke behoefte aan een diepere verbinding met een ander. Tegelijkertijd zullen de meesten van ons meer dan één relatie in hun leven hebben. De een kiest voor seriële monogamie (scheiden), de ander voor vreemdgaan en weer een ander voor een open relatie. Wat mij betreft is het een niet beter dan het ander. Hoe je het ook wendt of keert, lastigheid hoort erbij. Een relatie beëindigen is pijnlijk, vreemdgaan kan tot een vertrouwensbreuk leiden en een open relatie is ingewikkeld. Fussy periods maken deel uit van het leven. Het is de kunst om dat te accepteren en ermee te leren omgaan.’

Wat bedoel je met fussy periods?
‘Rommelige perioden. Tijden waarin het lastig is. Waarin je je niet lekker in je vel voelt, je vastloopt in je werk of het niet stroomt in je relatie. Elke relatie heeft hier vroeg of laat mee te maken. Blijkbaar horen rommelige fasen bij het leven en is het misschien zelfs nodig om te kunnen groeien. De vraag is hoeveel ruimte daarvoor is in een maatschappij met een grote focus op geluk. Dit noem ik weleens de Tyranny of Happiness. We zetten massaal zo in op het najagen van geluk, dat we voorbijgaan aan de realiteit. Die is veel weerbarstiger. Fases waarin we het niet weten, stomme dingen doen, wat proberen, falen of ons schamen, horen óók bij het leven. Het delen van eerlijke en kwetsbare verhalen zou kunnen helpen, om tegenslag in een perspectief te plaatsen. Niet alleen verhalen van onze leeftijdsgenoten, ook van de generatie boven ons. Al jaren probeer ik in contact te komen met ouderen die in de jaren ’60 en ’70 een open relatie hadden. Ouderen die de moed hebben om deze ervaring met mij te delen. Het is me nog niet gelukt. Het onderwerp wordt als pijnlijk gezien. Wellicht speelt ook mee wat een oudere dame me vertelde, dat haar generatie niet had leren praten. Misschien is leren praten over en leren luisteren naar kwetsbare verhalen een vaardigheid die we samen nog moeten leren. Er valt veel bij te winnen. Door open te zijn en steun te vinden bij elkaar wanneer het lastig is, geven we onszelf de mogelijkheid vaardigheden te ontwikkelen om om te gaan met pijn en verdriet.’

Je schreef het boek Een open relatie, niet voor watjes, over (on)veiligheid in de liefde. Waarom moest dit boek er komen?
‘Met mijn boek wil ik mensen met een open relatie een hart onder de riem steken. Een open relatie is topsport. Je komt jezelf tegen, ervaart pijn, voelt je kwetsbaar en bent soms misschien zelfs wanhopig. En dat is niet erg. Sterker nog, het hoort erbij. Ik hoop dat dit boek stellen helpt om zichzelf toe te staan met alles wat voorbijkomt. Ja, het mag moeilijk zijn, dat is de boodschap.’

In je boek ben je heel open over de ruzies, het ongemak en de pijnlijkheden in je eigen relatie. Ook vertel je dat je man en jij twee relatiecrises hebben doorstaan. Wat maakt dat jullie nog steeds kiezen voor non-monogamie?
‘Ik denk, omdat het nog steeds meer oplevert dan dat het kost. Voor mij is dit een hele inspirerende fase in mijn leven en het blijft boeien. Dat we door de stormen hebben weten te zeilen helpt daarbij. Zoals ik het zie, of je nou kiest voor een open relatie of een monogame relatie, ergens zul je in een storm terechtkomen. En niet één keer, waarschijnlijk vaker. Dan kun je maar beter leren zeilen, toch? En het gekke is, juist in de pijn van de storm komt de verandering. “First we suffer, then we learn, then we change”, zei Rumi al.’

P.S. mocht je naar aanleiding van dit artikel iemand weten die in de jaren ’60 en ’70 een open relatie had, of ben je een kind van iemand die in de jaren ’60 en ’70 een open relatie had, neem dan gerust contact op met info@openrelatie.nu

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Zicht Op.